ΤΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Χρονολόγιο των διεκδικήσεων που οδήγησαν

στην κατοχύρωση της πολιτικής ισότητας

Ζώγια Χρονάκη

Επτά Ημέρες/ Καθημερινή

1862:      Διάλογος των Βουλευτών Δρόσου και Κόκκινου στην Εθνοσυνέλευση για την κατοχύρωση Πολιτικών Δικαιωμάτων στις γυναίκες. Χωρίς καμιά συνέχεια.

1894:      Η Καλλιρρόη Παρέν καταθέτει υπόμνημα στον πρωθυπουργό Χαρ. Τρικούπη με αίτημα να δοθεί το «Δικαίωμα ψήφου» στις Γυναίκες.

1918:      Ιδρύεται το «Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας». Στο Πρόγραμμά του προτάσει την «Κατοχύρωση δικαιώματος ψήφου και εκλογής για της γυναίκες όπως και για τους άντρες».

1919:      Ο βουλευτής Θ. Τυπάλδος-Μπασιάς καταθέτει Σχέδιο Νόμου στη Βουλή για τα Πολιτικά Δικαιώματα των γυναικών. Απορρίπτεται.

1920:      Ιδρύεται ο «Σύνδεσμος υπερ των Δικαιωμάτων των Γυναικών» με έμβλημα «Ίσα δικαιώματα, ίσες υποχρεώσεις».

1920:      Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας  κατέχεται στις Εκλογές με σύνθημα: «Σφυρί, δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι».

1921:      Ο Δ. Γούναρης, πρωθυπουργός, υπόσχεται στα γυναικεία Σωματεία να δώσει ψήφο στις Ελληνίδες ως προς το «εκλέγειν».

1922:      Ο βουλευτής Θ. Μπασιάς καταθέτει Σχέδιο Νόμου στη Βουλή για την «ψήφο των γυναικών».

1922:     Ο πρωθυπουργός Δ. Γούναρης εισηγείται στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση πρόταση για τα πολιτικά δικαιώματα, που απορρίπτεται.

1923:      Ιδρύεται η Μικρή Αντάντ Γυναικών. Κατά το Συνέδριο στο Βουκουρέστι δηλώνεται η αλληλεγγύη προς τις Ελληνίδες για την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων.

1923:      Το περιοδικό του «Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας» -ο «Αγώνας της Γυναίκας» έχει έμβλημά του «Ζητούμε δικαιώματα πολιτικά, αστικά και οικονομικά ίσα και όμοια για τη Γυναίκα και για τον Άντρα».

1924:      Ανακηρύσσεται η Δημοκρατία ως πολίτευμα της Ελλάδας.

1924:      Ο «Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας» συγκεντρώνει υπογραφές και υποβάλλει υπόμνημα στη Βουλή.

1925:      Εβδομήντα βουλευτές  ζητούν από την Δ΄ Εθνοσυνέλευση να δοθεί Δημοτική ψήφος με περιορισμούς. Ανάμεσά τους οι: Αλ. Παπαναστασίου, Γ. Παπανδρέου, Ι. Πασαλίδης, Γ. Καφαντάρης, Π. Κανελλόπουλος.

1925:      Επιβολή της δικτατορίας του Πάγκαλου. Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή για το Σύνταγμα δηλώνει ότι θα δοθούν στις Ελληνίδες πολιτικά δικαιώματα για τις δημοτικές εκλογές μόνο σε όσες είναι 30 χρονών και άνω, γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση.

1926:      Ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου.

1927:      Τίθεται σε εφαρμογή το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας το άρθρο 6 προστίθεται ερμηνευτική δήλωση «Πολιτικά δικαιώματα εις τας Γυναίκας δύνανται να απονεμηθώσι δια νόμου».

1928:      Ο «Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας» οργανώνει την α΄ δημόσια συγκέντρωση στο θέατρο στο θέατρο «Απόλλων», με θέμα την κατοχύρωση της ψήφου και εγκρίνεται ψήφισμα.

1929 (Ιανουάριος):     Επιδίδεται το ψήφισμα στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος αδρανεί.

1929-1930:           Διαφωνίες μεταξύ «Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίακς» και «Σοσιαλιστικού Ομίλου Γυναικών» για την τακτική που θα ακολουθήσουν.

1930:      Υπογράφεται το Διάταγμα και δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» με περιορισμού: Μόνο για τις δημοτικές εκλογές. Μόνο στις Γυναίκες άνω των 30 χρόνων, που ξέρουν γραφή και ανάγνωση. Μόνο δικαίωμα εκλέγειν, όχι εκλέγεσθαι.

1930:      Επιφυλακτικότητα των γυναικών να γραφούν στους εκλογικούς καταλόγους. Σύζυγοι και Εκκλησία αντιδρούν αρνητικά.

1930:      Αναπληρωματικές εκλογές στη Θεσσαλονίκη. Ψηφίζουν μόνο 240 γυναίκες.

1931:      Γυναικείος πληθυσμός: 3.128.449. Εγγράμματες άνω των 30 χρόνων: 301.77 Στους εκλογικούς καταλόγους εγγράφονται 6.768. Στοιχεία υπουργείου Εσωτερικών.

1933:      Ο Συνταγματολόγος Αλ. Σβώλος γνωμοδοτεί υπέρ του «εκλέγεσθαι».

1934:      Δημοτικές Εκλογές. Γυναίκες μπαίνουν υποψήφιες. Κατά κανόνα δεν εγκρίνουν την υποψηφιότητα τα Πρωτοδικεία.

Εξαίρεση: Σέρρες 4 υποψήφιες. Αθήνα 3 υποψήφιες. Πειραιάς 2 υποψήφιες. Νέα Ιωνία 1 υποψήφια. Καβάλα 1 υποψήφια. Δεν εκλέγεται καμιά. Οι γυναικείες οργανώσεις απογοητεύονται.

1936:      Δικτατορία του Ι. Μεταξά. Διάλυση των φεμινιστικών οργανώσεων.

1940-1944:           Κήρυξη πολέμου –Εθνική Αντίσταση ΕΑΜ.

1944:      Με την Πράξη 6 της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) περί του «Τρόπου Εκλογής των μελών του Εθνικού Συμβουλίου»αναγνωρίζονται και κατοχυρώνονται πλήρη πολιτικά δικαιώματα σε γυναίκες και άντρες με τους ίδιους όρους. Στην Ελεύθερη Ελλάδα διενεργούνται εκλογές και οι γυναίκες εκλέγουν και εκλέγονται π.χ. Σιάτιστα: 6.737 γυναίκες, 5.655 άντρες.

Εκλέγονται πέντε γυναίκες και συμμετέχουν στο Εθνικό Συμβούλιο που συνέρχεται στις Κορυσχάδες: Χρύσα Χατζηβασιλείου, Καίτη Ζεύγου, Μαρία Σβώλου (Αττικοβοιωτία), Φωτεινή Φιλιππίδου (Θεσσαλία), Μάχη Μαυροειδή (Πελοπόννησος).

1944, μετά την απελευθέρωση, Δεκέμβριος: Εκλέγεται στην Αμαλιάδα η πρώτη γυναίκα δήμαρχος, η Μπότση Μαρίκα, φαρμακοποιός.

1947-1949:           Εμφύλιος Πόλεμος.

1949:      Εκδίδεται ο Αναγκαστικός νόμος 959 που παρέχει στις Ελληνίδες το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται –όχι δήμαρχοι, μόνο σύμβουλοι- στις δημοτικές εκλογές.

1.1.1952    Δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεων το νέο Σύνταγμα.

Στο άρθρο 70 εντάσσεται ερμηνευτική δήλωση «Νόμος δύναται να ορίση τα της ασκήσεως παρά των γυναικών του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι».

Με τον Ν. 2159/1952 ρυθμίζονται τα πλήρη πολιτικά δικαιώματα των γυναικών με τους ίδιους όρους που ίσχυαν για τους άνδρες..

1952 (Νοέμβριος):  Το Πρωτοδικείο Αθηνών δεν ανακηρύσσει υποψήφια την Αύρα Θεοδωροπούλου, τη μόνη γυναίκα που υπέβαλε αίτηση υποψηφιότητας, γιατί «δεν έχουν συμπληρωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι των γυναικών».

1953:       Ίδρυση Πολιτικού Κόμματος με την επωνυμία «Ανεξάρτητον Δημοκρατικόν Κόμμα Ελληνίδων» από τις Δημ. Μερκούρη, Αρ. Κωνσταντιανού, Ε.Δ. Παπαδουκάκη.

Επαναληπτικές εκλογές στη Θεσσαλονίκη. Υποψήφιες πέντε γυναίκες. Ελένη Σκούρα, Βιργινία Ζάνα, Ελένη Βασιλείου, Μερόπη Βασιλικού, Σταυρούλα Κωστοπούλου. Εκλέγεται η Ελένη Σκούρα.

1954:       Εκδίδεται το Νομοθετικό Διάταγμα 1954/3082 που επιτρέπει στις γυναίκες να ασκούν το επάγγελμα του συμβολαιογράφου, να παρίστανται ως ένορκοι και μάρτυρες στο Δικαστήριο

1955:       «Ανοίγει» ο δικαστικός κλάδος για τις γυναίκες.

1956:       Εθνικές βουλευτικές εκλογές

Εκλέγονται δύο γυναίκες: Οι Λίνα Τσαλδάρη από την ΕΡΕ. Βάσω Θανασέκου από τη Δημοκρατική Ένωση (ΕΔΑ) Η Λίνα Τσαλδάρη ορίζεται υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας.

1959:       Στις Δημοτικές Εκλογές σε περίπου 32.000 μέλη Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων εκλέγονται μόνο 215 γυναίκες.

1961:       Στις βουλευτικές εκλογές το ΠΑΜΕ (ΕΔΑ) τυπώνει και κυκλοφορεί την προεκλογική περίοδο έντυπα για τα θέματα και τις διεκδικήσεις των Γυναικών.

1967-1974: Στρατιωτική δικτατορία

1974:       Πτώση της χούντας. Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών αναλαμβάνει γυναίκα; η Νίκη Γουλανδρή.

-Βουλευτικές εκλογές. Εκλέγονται έξι γυναίκες. Ποσοστό 2%. Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας ορίζεται γυναίκα.

1975:     Ψήφιση νέου Συντάγματος. Άρθρο 4 § 2 «Έλληνες και Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις».

1977:       Βουλευτικές εκλογές. Εκλέγονται δώδεκα γυναίκες, ποσοστό 4%. Για πρώτη φορά διψήφιος αριθμός.

2000:       Βουλευτικές εκλογές. Εκλεγμένες γυναίκες 31. σήμερα είναι μόνο 26.

2001:       Αναθεώρηση του Συντάγματος. Άρθρο 116 § 2 : «Δεν αποτελεί διάκριση λόγω φύλου η λήψη θετικών μέτρων για την προώθηση της Ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών».

2001:       Με τον Νόμο 2910/2001 κατοχυρώνεται το υποχρεωτικό ποσοστό του 33% ή 1/3 κάθε φύλου στα ψηφοδέλτια για τις δημοτικές εκλογές.

2002:       Σύσταση Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας στη Βουλή με διακομματική σύνθεση και με αντικείμενο την προώθηση της εφαρμογής της αρχής της Ισότητας των Φύλων.

2002:       Νομαρχιακές και Δημοτικές Εκλογές, Εφαρμογή της υποχρεωτικής ποσόστωσης του 33% στα ψηφοδέλτια. Ποσοστό εκλογής γυναικών-συμβούλων κατά μέσο όρο στο σύνολο της χώρα κυμαίνεται στο 20%. Γυναίκες Νομάρχες μόνο μία. Γυναίκες Δήμαρχοι:214 υποψήφιες. Εκλέχθηκαν 21.