"Ο ΦΑΡΟΣ"-ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΨΥΛΛΑ

Γιώργος  Ψύλλας

Οδός Αίνου

Αλεξανδρούπολη, αξέχαστα χρόνια

Ο Φάρος

Φυσούσε… το θυμάμαι πολύ καλά… ένας Γραιγολαβάντες διαβολεμένος, ψυχρός κι ανάποδος. Βελόνιαζε το κορμάκι μου απ’ το κρύο. Δεν μου ’φταναν τα γάντια που φορούσα ούτε το κασκόλ που πέρασα γύρω από τα’ αφτιά.

Μάρτης μήνα δύσκολος.

Τουρτούριζα αλλά πολύ μου άρεσε. Έβλεπα από ψηλά το δικό μου κόσμο όλο.

Από τόσο ψηλά, μια ακόμη φορά, δε θα τον ξανάβλεπα.

Ήταν που με πήρε ένας της μάνας μου γαμπρός από εξαδέλφη της, φύλακας στο Φάρο της πόλης και με ρώτησε αναβαίνοντας τις ατέλειωτες σκάλες:

"Μήπως ζαλίζεσαι , βρε σερσερή;"

"Τσου!" είπα χτυπώντας τη γλώσσα μου στον ουρανίσκο. Το «όχι» το είχα για πιο επίσημες απαντήσεις και τσιγκουνευόμουν να το πω.

Ξάπλωνε αρχόντισσα σε καναπέ από βελούδο πράσινο η Αλεξανδρούπολη κάτω από το βλέμμα μου.

Τεράστια!

Αμέτρητη!

Τεμπέλικοι καπνοί έβγαιναν απ’ τις καμινάδες της.

"Το σχολείο μου!" έβγαλα μια κραυγή που το ’δα μια σταλιά μικρό κι έψαξα να βρω το σπίτι μου. Που να το βρω σ’ ένα στενάκι μέσα; Τις ανθισμένες τζανεριές της γειτονιάς μου ήταν που αναγνώρισα και φώναξα ένα: "Να’ το!". Τάχατες πως το είδα. Ψέματα έλεγα.

Στο γύρισμα που έκανε το βλέμμα μου αχόρταγο, είδα τον Άγιο Νικόλαο περήφανο να κάθεται στο λόφο του. Και πίσω του, σεμνή την εκκλησιά του Αγίου Ελευθερίου. Κι όσο ξεμάκραινε το μάτι μου, είδα τα μαύρα τρένα στο «Ντεπό» των ΣΕΚ και τα καΐκια στο λιμάνι. Φορτώνανε την «Παναγία», μέχρι τα μπούνια της, για ένα ταξίδι που θα ’κανε στην Σαμοθράκη με ούριο καιρό.

Πήρε το μάτι μου το Πασαλίκι και δίπλα του την Παιδαγωγική Ακαδημία. Το Στάδιο μετά και τα  «Πευκάκια» δίπλα του. Κι όσο ξεστράτιζε η ματιά μου, σκαρφάλωνε από μόνη στα Κατσιβέλικα. "Ο μύλος του Πρωτόπαπα!" είπα που είδα το άγριο κορμί του γυμνό. Δράκος μου φάνηκε σκελετωμένος από παιχνίδι που έκανε η φαντασία μου.

"Εκεί που κοιτάς είναι η Τουρκία…", μου είπε ο Φαροφύλακας όταν αποχάθηκε το βλέμμα μου κατά την Ανατολή κι έπιασε ένα-ένα να μου περιγράφει τα σημαδάκια στον ορίζοντα. Πολύ το χάρηκα! Πρώτος θα ήμουν στο σχολείο που είδε την Τουρκία. Ήξερα τώρα πια  κατά που πέφτει η Αίνος, ο Ελλήσποντος, η Καλλίπολη.

"Εκεί, απέναντι από την Ίμβρο, είναι η Τροία", μου είπε σε κάποια στιγμή.

"Η Τροία!" Αναφώνησα κι ανατσουτσούριασα λες και μου έδειχνε κάποια γριά αυτοκρατόρισσα, που ωστόσο από πάνω της δεν πέρασε σβάρνα ο καιρός να τη χαλάσει.

Καμιά Αίνο δεν έβλεπα! Ούτε και καμιά Τροία, φυσικά. Μια γραμμή σταχτόμαυρη έβλεπα ξαπλωμένη  στο βάθος του ορίζοντα, σύνορο αξεπέραστο στα παιδικά μου μάτια. Δεν είχα γνώσεις. Μου έφτανε να κοιτώ κατά τη Μάκρη και τον Άβαντα. Να πηγαινοφέρνω το βλέμμα μου από τη γέφυρα του Βανικώτη στη γέφυρα του Μαΐστρου, σε πράγματα που τα ζούσα και μου έφτανα.

Πως έτυχε; Μου λέτε;

Κάμποσα χρόνια μετά, βρέθηκα μ’ έναν ξεχασμένο ντόπιο Σοφό Βυζαντινό, ανεβασμένος στον τρούλο της Μεγάλης του Γένους Σχολής, στο Φανάρι της Πόλης. Ψηλός τρούλος κι αυτός. Σαν φάρος ψηλός. Πανύψηλος. Κι από κει επάνω, με λόγια που έσταζαν στην πίκρα, έπιασε ο Σοφός γύρους να μου κάνει νοερούς που ολοένα και μεγάλωναν. Ξέφυγαν σε μια στιγμή απ’ το περίγραμμα της Πόλης. Για πότε βρέθηκα να σεργιανίζω στην Τραπεζούντα και στην Καισάρεια, στη Σμύρνη και στην Αδριανούπολη, ούτε χαμπάρι πήρα.

Θυμήθηκα που ανέβηκα παιδί στο Φάρο της Αλεξανδρούπολης.

Κι έτσι … ασυναίσθητα … το είπα:

"Από το Φάρο της Αλεξανδρούπολης, καλύτερα βλέπει κανείς τον κόσμο…" πέταξα μια υπερήφανη κουβέντα.

"Είσθε Θραξ;" Με ρώτησε με φωτισμένο ύφος

"Θραξ", του είπα κι εγώ και τσίτωσα κάμποσο το μπόι μου.

Κι έπιασε να μου μιλά για περασμένα της Θράκης μεγαλεία που δεν τα ήξερα. Δυο-τρία τοπωνύμια μου ’ρχόντουσαν στο νου και κανα δυο ονόματα, στραβά κι αυτά. Πάλι δεν είχα γνώσεις. Ντράπηκα

Κι αν μου ’μεινε κάτι απ’ τα λόγια του, ήταν μια προφητεία που είπε, Μύστης που ήταν της Φυλής κι αυτός:

"Από την πόλη σου, στα χρόνια που θα έλθουν, ο Χάρτης του Άγιου Ρήγα όλο και θ’ ανασταίνεται…  Με πρώτο-πρώτο τον Ορφέα, λαοί που τάχα χωρίστηκαν και τάχα διαφέρουν, θα ’χουν πιαστεί σε ξέφρενο έναν ζωναράδικο χορό… Καινούργια πόλη, η πόλη σου!... Καινούργια μήτρα!... Οι παλιές δεν έχουν γόνο, πια, για να πεις πως θα καρπίσουν".