Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2018

Ένα αφιέρωμα του "Βορέα", πριν δέκα χρόνια, για το Σουφλί...τη μεταξένια πολιτεία


Του Εκδότη

Το Σουφλί και ο περίφημος δρόμος του μεταξιού

Μετάξι και Σουφλί. Σουφλί και μετάξι. Δυο έννοιες ταυτόσημες και συμπληρωματικές η μια της άλλης. Τα πάντα στο Σουφλί ή γύρω από το Σουφλί είναι ταυτισμένα με το μετάξι. Η εκτροφή του μεταξοσκώληκα και η παραγωγή του μεταξιού καθόρισαν τη μοίρα, την πορεία και την ταυτότητα της περήφανης πολιτείας. Φορείς αυτής της ξεχωριστής παράδοσης είναι οι κάτοικοί της που έχουν πάρα πολλούς και ιδιαίτερους λόγους για να καμαρώνουν για τον γενέθλιο τόπο τους, για το Σουφλί, που «είν’ τρανό χωριό, τρανό και παινεμένο». Η συλλογική φαντασία διατηρεί ζωντανούς τους μύθους της μεταξένιας πολιτείας που αναπολεί τις παλιές μέρες δόξας, ονείρων και προόδου. Στις μέρες μας είναι πολύ χρήσιμη να διατηρεί και την απήχησή και να συμβάλλει στην πολιτιστική και ιστορική αυτογνωσία των κατοίκων της πολιτείας και στην αναζωογόνηση της ελπίδας για θετικές αλλαγές και πιθανώς ακόμη καλύτερες μέρες.
Η διαχείριση αυτής της παράδοσης και της κληρονομιάς είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την τοπική κοινωνία και οικονομία και για ολόκληρο τον Έβρο ασφαλώς. Είναι ένας πολύτιμος παραγωγικός, οικονομικός, αναπτυξιακός και πολιτιστικός πόρος που θα πρέπει να διαφυλαχθεί, να μην καταναλωθεί και κυρίως να κατασπαταληθεί.
Το μετάξι είναι ταυτισμένο με την καλύτερη περίοδο κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής άνθησης και ακμής της μεταξένιας πολιτείας, οι κάτοικοι της οποίας αισθάνονταν να φωλιάζουν σε ένα προστατευτικό κουκούλι και ύφαιναν με την ευγενέστερη ίνα σχέδια και όνειρα ζωής, όταν ακόμη η ίδια η πραγματικότητα ήταν σκληρή και η περιοχή γινόταν ένα τεράστιο θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων και επώδυνων ανακατατάξεων.
Ούτε η Οθωμανική κατάκτηση ούτε η ταραγμένη περίοδος των Βαλκανικών πολέμων, παρά τις σκληρές και τραυματικές εμπειρίες και τα αλλεπάλληλα προσφυγικά ρεύματα, δεν κατάφεραν καίρια πλήγματα στην οικονομική και παραγωγική της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Η κατάρρευση έρχεται από τις εξελίξεις στο χώρο της οικονομίας είτε σε τοπικό είτε σε διεθνές προσανατολισμό καθώς η όλη παραγωγική επιχειρηματική δραστηριότητα είχε έντονο εξωστρεφή προσανατολισμό. Το μεταξουργείο Τζίβρε είναι στο είδος του ένα εντυπωσιακό βιομηχανικό κτίριο για όλη της Ευρώπη και συμβολίζει τα χρόνια της ακμής. Ισχυρότατα και καταλυτικά είναι τα πλήγματα που δέχεται κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής και του εμφύλιου σπαραγμού καθώς χάνει δυναμικές πληθυσμιακές κατηγορίες. Η Εβραϊκή κοινότητα οδηγείται στα όρια του αφανισμού. Οι Αριστεροί βιώνουν μια σκληρή περίοδο εξοριών, φυλακίσεων και εκτοπίσεων και η γκρίζα πολιτική πραγματικότητα δημιουργεί ένα αρνητικό περιβάλλον που υπονομεύει τις δυνατότητες και τις προοπτικές της περιοχής.
Στον οικονομικό κύκλο της νέας εποχής, της οικουμενικότητας και της παγκοσμιοποίησης, το Σουφλί μπορεί να γίνει ένα παράδειγμα για το πώς μια περιοχή αξιοποιεί ως ιδιαίτερο πλεονέκτημα την τοπικότητά της, την παράδοσή της, να ενταχθεί σε μια ευρύτερη διεθνή, παγκόσμια παραγωγική, οικονομική και πολιτιστική διαδικασία.
ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΕΞΕΛΙΧΘΕΙ ΣΕ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΜΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ.
ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΕΝΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ.
ΕΝΑ ΤΟΠΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΟΡΑΜΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΟΥΦΛΙΟΥ ΩΣ ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΟΥ.
«Το Σουφλί μπορεί να ανακτήσει την παλιά αίγλη του και τον οικονομικό και κοινωνικό δυναμισμό του και να υφάνει ένα μεγαλεπήβολο αναπτυξιακό πρότυπο στηριζόμενο στις τοπικές ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του, που αποτελούν κυρίαρχα στοιχεία της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του», έγραψα στην εβδομαδιαία εφημερίδα «ΠΡΩΤΗ» (20 Νοεμβρίου 2002), στο πλαίσιο ενός αφιερώματος για τα 1450 χρόνια από τότε που άρχισε «να παράγεται το μετάξι στην Κωνσταντινούπολη και κατ’ επέκταση στη Δύση. Η περιοχή της Θράκης είναι από τις πρώτες και βασικότερες σηροτροφικές περιοχές της αυτοκρατορίας. Το Σουφλί, στον ελληνικό χώρο, διαδραμάτιζε και διαδραματίζει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο».
Το Σουφλί είναι ταυτόσημο με το μετάξι και την ιστορία του. «Μας επιτρέπει ένα ταξίδι στην ιστορία, μια περιπλάνηση σε τόπους μαγικούς και εξωτικούς, που συνθέτουν αυτό τον καταπληκτικό ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ.. Στα χιλιάδες χιλιόμετρα αυτού του δρόμου, σε βουνά και ερήμους, μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα ίχνη των πολύβουων καραβανιών που μέσα από κάθε λογής αντιξοότητες και τις πιο απίθανες δοκιμασίες έφταναν στον προορισμό τους, καταλήγοντας στα γνωστότερα εμπορικά κέντρα αλλοτινών εποχών που σφράγισαν την ανθρώπινη ιστορία και πολιτισμό. Όσο προχωράμε σ’ αυτό το μεγάλο και τολμηρό ταξίδι θα μας αφηγείται την ιστορία, θα μας μιλάει για τις διάφορες ανταλλαγές που προκάλεσε η δημιουργία του και θα μας περιγράφει με ζωντανό τρόπο τα ήθη και τα έθιμα εθνοτήτων και ιστορικών τόπων».
Σήμερα πολλοί διεκδικούν την κληρονομιά του δρόμου του μεταξιού. Πολλές οι πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη και επιχειρούν να αξιοποιήσουν τον συμβολισμό του για την υλοποίηση τοπικών, εθνικών και διεθνών πολιτικών. Και έχουν όλες τις προϋποθέσεις ακόμη και για λόγους τάξης και μεγέθους. Στο Σουφλί ως Έβρος, ως Θράκη, ως Ελλάδα, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία για να εντάξουμε αυτή την παγκόσμια κληρονομιά στο πλαίσιο μιας τοπικής, περιφερειακής και εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής. ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ. Οι νέες τεχνολογίες, η ψηφιακή τεχνολογία, μας επιτρέπουν πρωτόγνωρες εφαρμογές και δυνατότητες. Το εγχείρημα όμως θα πρέπει να αποτελέσει μια ευκαιρία για να συναντηθούν άνθρωποι, ιδέες και μέσα με όρους και προδιαγραφές που θα αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα και θα προσυπογράφουν ακόμη και οι κορυφαίοι θεσμοί και οργανισμοί της. Με σαφή τον εξωστρεφή σχεδιασμό μπορούμε να προσδοκάμε σε θεαματικά αποτελέσματα καις ε μια αναδιάταξη της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας, η οποία θα βλέπει να υλοποιούνται τα όνειρά της και οι ελπίδες της για μια ανάπτυξη με γνώμονα την ιστορία και τον πολιτισμό και τις δυνατότητες της περιοχής. Θα μπορούμε να ελπίζουμε σε μια ανοιχτή διαδικασία δημιουργικής αλληλεπίδρασης και διαμόρφωσης μιας νέας παραγωγικής αναπτυξιακής ταυτότητας που θα ενεργοποιεί τις τοπικές κοινωνικές και οικονομικές δυνάμεις και θα πολλαπλασιάζει τις δυνατότητές τους, γιατί αυτή ακριβώς είναι η δύναμη ενός αυθεντικού πολιτιστικού οράματος, να συνεγείρει, να συγκλονίζει, να ενεργοποιεί και να παθιάζει τις τοπικές δυνάμεις και να θέτει σε κίνηση τα πράγματα και τους μηχανισμούς της ιστορίας.

ΤΟ ΜΕΤΑΞΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΩΣ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.
ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΟΝ. ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠ’ ΟΛΑ ΕΝΑ ΜΕΤΑΞΕΝΙΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ.
ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.

ΒΟΡΕΑΣ, τεύχος 42, Δεκέμβριος 2008


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου