Δευτέρα 29 Νοεμβρίου 2021

Αλέξανδρος Τασμαλής, ένας πρωταγωνιστής της κρυφής «ανεπίσημης» κοινωνικής, επαγγελματικής και πολιτικής ιστορίας της νεότερης πόλης της Ελλάδας, μέσα από μια ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένη κατάθεση ψυχής του Σωτήρη Μπέδρελη









 

Στο προηγούμενο άρθρο του ο Σωτήρης έδειξε τα σωστά κοινωνικά και πολιτικά αντανακλαστικά στο σχολιασμό των θεμάτων της κεντρικής επικαιρότητας εστιάζοντας στο μείζον θέμα της ενσωμάτωσης των Ρομά είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό επίπεδο! Δεν χρειάστηκε να περάσουν λίγες μέρες για να δούμε ένα ακόμη παράδειγμα της πλειοψηφίας στην περίπτωση της 8χρονης Ρομά  Όλγας στο Κερατσίνι, που την χτύπησαν, άκουσον-άκουσον για να δουν αν είχε ξεψυχήσει! Δεν πιστεύω σε θεωρίες συνομωσίας  αλλά και πάλι αυτά τα περιστατικά μόνο τυχαία δεν μπορεί να είναι! Κάποιοι έχουν βαλθεί να διαταράξουν τη σχέση των Ρομά με την ελληνική κοινωνία και πολιτεία. Ευτυχώς αυτή η σχέση είναι βαθιά και ενίοτε πελατειακή αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εφησυχάζει, γιατό όσα θα παραλείψουμε, είναι βέβαιο ότι θα το βρούμε μπροστά μας και τότε κάποιοι θα καταφεύγουν σε εύκολες αναλύσεις και κατηγοριοποιήσεις, γιατί κανένας δεν θα θέλει να αναλάβει την ευθύνη για αυτές τις παραλείψεις. Να σας θυμίσω ότι πριν 13 χρόνια δύο Ρομά αδελφάκια, ο Αϊχάν και ο Αμέτ Τσερίμπασι, είχαν βρει στη Νέα Ορεστιάδα τραγικό θάνατο μέσα στον ανελκυστήρα κεντρικής πολυκατοικίας, Σε μια συζήτηση, μάλλον στη ΔΕΛΤΑ Τηλεόραση, είχαν υπογραμμίσει τα ζητήματα της κοινωνικής ενσωμάτωσης μέσω της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Μετά από 13 χρόνια δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι για τα βήματα που έχουν γίνει. Πρέπει να επιμείνουμε και να στηρίξουμε ανάλογες πολιτικές  πρωτοβουλίες της ελληνικής πολιτείας. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Είναι μονόδρομος η εκπαίδευση των ομάδων με πολιτισμικές, θρησκευτικές, φυλετικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες!

Φοβερή η αναφορά στην περίπτωση του Μανώλη Καντάρη, που πριν 10 χρόνια είχε χάσει τη ζωή του για μια κάμερα, ενώ την περασμένη εβδομάδα έχασε τη μάχη με τον καρκίνο η χήρα του Σιμόνα Βιρτζίλι! Και μην πείτε πόσα χτυπήματα μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος ή μια οικογένεια! Δυστυχώς η μοίρα σε κάποιους επιφυλάσσει βαριά συγκλονιστικά χτυπήματα, που είναι πάνω από τη ζωή και τις δυνάμεις τους! Κρίμα! Τα λόγια θα είναι πάντα φτωχά μπροστά σ΄αυτές τις σκληρές ανθρώπινες τραγωδίες!

Με αναφορές του σε παγκόσμιες μορφές της φιλοσοφίας και των γραμμάτων ο Σωτήρης Μπέδρελης μα υπογραμμίζει τις ολύμπιες πνευματικές κατακτήσεις σε μια ενδιαφέρουσα περιδιάβαση στην πνευματική κληρονομιά του Αριστοτέλη, του Τζορντάνο Μπρούνο, του Βολταίρου, του Λέοντα Τολστόι και του Βίκτωρα Ουγκό. Κι όλα αυτά με ένα μουσικό χαλί με το «μη με ρωτάς(σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, από το άλμπουμ «Τα τραγούδια του δρόμου», που κυκλοφόρησε το 1974, αμέσως μετά τη μεταπολίτευση) με την αισθαντική ερμηνεία  του ίδιου του συνθέτη Μάνου Λοίζου αλλά και με μελωδίες του Σωκράτη Μάλαμα, ενός τραγουδοποιού της νεότερης γενιάς. Οι δε «Δρόμοι παλιοί» του Μίκη Θεοδωράκη, ένα από τα καλύτερα τραγούδια του μεγάλου δημιουργού σε ποίηση των Μανώλη Αναγνωστάκη!

Ο καλύτερος επίλογος για την κατάθεση ψυχής, μέσα σε μια ιδιαίτερα υγρή ατμόσφαιρα ο αγαπητός Σωτήρης μας προσφέρει μια κατάθεση ψυχής κι ένα ατόφιο κομμάτι κοινωνικής, επαγγελματικής και πολιτικής ιστορίας, που θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην έκδοση για τα 100 χρόνια(1923-2023) από την ίδρυση της νεότερης πόλης της Ελλάδας, της Νέας Ορεστιάδας! Το είχα γράψει και το επισημαίνω για μια ακόμη φορά ότι μόνο ο Σωτήρης θα μπορούσε να προσεγγίσει θέματα ταμπού από μια κρυφή και αποσιωπημένη ιστορία μέσα από μια βιωματική σχέση και ματιά με πρόσωπα και γεγονότα που σημάδεψαν για πολλές δεκαετίες την κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική της ζωή. Χωρίς φόβο και προκαταλήψεις και κυρίως με πολύ και αυθεντικό πάθος για την πόλη που τοβ γέννησε! Respect! Keep walking!

 

 

 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΑΣΜΑΛΗΣ-ΦΙΓΟΥΡΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Νέα Ορεστιάδα, Τετάρτη, 17 Νοεμβρίου 2021-11-27

Πριν και πάνω απ’ όλα, να σας τονίσω τούτο, φίλες μου και φίλοι. Απεχθάνομαι τις φθηνές δικαιολογίες κι αυτό έχει να κάνει περισσότερο με την συνεχή προσπάθεια που κάνω, να μην διαψεύδω την(καλή;) εικόνα που έχει χτίσει στα μάτια σας. Γενικά, αισθάνομαι άβολα, όταν έχω υποσχεθεί σε πολλούς φίλους μου, με πρώτον και καλύτερο τον Βλάση Βλασακούδη. Πόσο μάλλον στους εκλεκτούς μου συνδαιτυμόνες πράγματα και καταστάσεις. Που περιμένουν από μένα να ιστορηθούν και να αναδειχθούν και αδυνατώ να ανταποκριθώ εξαιτίας μιας και μόνο λέξης: ΚΑΥΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ(δύο λέξεις…). Μα είναι αδηφάγα, το βλέπετε. Και το αισθάνεστε στο μεδούλι σας πόσο κακό είναι, όταν έχεις προγραμματίσει προ πολλού να ασχοληθείς με ένα πολύ σοβαρό θέμα, στο οποίο θα πρέπει να παρουσιάσεις τον καλύτερο σου εαυτό.

Το… τραγικότερο προέρχεται απ΄ αυτήν, ακριβώς, την ονείρωξη, να πατήσω, λέει, σε δύο βάρκες. Στη μία να περιμένει ο επίσημος σημερινός τιμώμενος μας Αλέξανδρος Τασμαλής, που από την 1η του Αυγούστου περιμένει στωικά  τη σειρά του και στην άλλη τα τρέχοντα καυτά θέματα που εκκωφαντικά τρέχουν με αποτέλεσμα και οι φίλοι μας καναλάρχες(ισότιμοι των πολιτικών;) φροντίζουν να μας αποπροσανατολίζουν και να μας αποσπούν αιωνίως απ΄την τραγική αυτή πραγματικότητα. Την εικονική.

Αλλά δείτε, ως εδώ και μη παρέκει. Ο φίλος μου, ο Αντώνης του εσωτερικού, μου δίνει την εξής διορία: «Ή αναρτάς τον αείμνηστο Αλέξανδρο Τασμαλή μέχρι την 48η  επέτειο του Πολυτεχνείου, στις 17 του Νοέμβρη και σώζεις την ύστατη στιγμή τους υψηλούς συμβολισμούς με τις μοιραίες αναγωγές-συγκρίσεις(απαξιώνοντας, επιτέλους, χιλιοπαιγμένους εορτασμούς και χιλιοειπωμένους δεκάρικους που απωθούν…). Ή εγκαλούμε τον Σταύρο τον Παπαθανάκη να σε περάσει από ένα νέο κόσκινο, πιο «ψιλό», όπου δεν θα έχουν θέση ταβλικές φιλίες και υποκειμενικές συμπάθειες».

Και να, το σημείο Ο(μηδέν). Κλείνω για μια εβδομάδα αυτιά, μάτια, κινητά και λοιπές αισθήσεις και επικεντρώνομαι στο κυρίως μενού μας και σας καλώ να κάνετε κι εσείς το ίδιο. Για ένα…δεκαήμερο, όπως τότε ο Βοκάκιος, κλείστε κινητά και τηλεοράσεις, ακυρώστε ραντεβού κοινωνικών εξόδων και οινοπνευματικών εξορμήσεων(άλλωστε χρειάζεστε του κόσμου τα μοριακά…) και μαζί μου συνταχθείτε σε μια περιήγηση στην παλιά μας Νέα Ορεστιάδα, ακολουθώντας διακριτικά έναν ευγενή συμπολίτη μας, που ακτινοβόλησε για δεκαετίες μια παιδεία που ήταν πάνω από τα κοινά μεγέθη τίτλων, αξιωμάτων και ψευδεπίγραφων θώκων…Τον Αξέχαστο Αλέξανδρο Τασμαλή, που είμαι βέβαιος, η όλη του πολιτεία θα τιμηθεί επάξια από την Πολιτεία… Κάποτε!

Και είν΄αλήθεια, πως το πάλευα πολύ μέσα μου, να βρω, δηλαδή, τον κατάλληλο χρόνο. Απ’ το «τρακ το τελευταίο» και έως την «Βαλέρια της Ολλανδίας», όλο και κάτι συνταρακτικό συνέβαινε και ο χρόνος πήγαινε πίσω. Κάποιοι, βέβαια, τον αποκαλούν πανδαμάτορα, ο Τζορντάνο Μπρούνο τον τιτλοφορεί «πατέρα της αλήθειας». Και μητέρα της το νου μας! Περισσότερο, έχουν σκυλιάσει εκεί στο «Σύλλογο Θρακών Κάτω Χωρών», που μου έδωσαν τη δική τους ολιγοήμερη διορία. Που έχει ήδη εξαντληθεί. Τη συγγνώμη μου τη δικαιούστε. Πως, όμως, να αντισταθώ, απ΄την άλλη, στα εξής παγκόσμια συμβάντα: 1)Συνάντηση συμφιλίωσης όλων των διατελεσάντων (το «χρηματισάντων» αρχίζει να δίνει λαβές για πονηρά λογοπαίγνια…) Προέδρων της Δημοκρατίας και πρωθυπουργών σε φουαγέ εξάστερου ξενοδοχείου συμφάγανε σε φουαγέ, το δικό μας λογοπαίγνιο 2)Η παράλληλη και εντελώς συμπτωματική «παύση αρμοδιοτήτων» και όχι διαγραφή τριών μεγαθηρίων της σύγχρονης ελληνικής Βουλής α) Κοτζάμ Μπογδάνος, βαθύς γνώστης των προβλημάτων της ελληνικής υπαίθρου. Με εκείνην την αυτάρεσκη «ανετίλα» των αθηναϊκών σαλονιών και τα λευκά σπορτέξ β) Κυρανάκης, υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου και δημοκρατικός συζητητής φλεγόντων θεμάτων του τόπου γ) Πολλάκης, το τέρας αυτό της πολιτικής λεπτότητας και του υψηλού δημοκρατικού διαλόγου, δευτεραθλητής της αβροφροσύνης και της ντελικάτης κοινοβουλευτικής διαλεκτικής, ο ντελικανής των υψηλών εδράνων και ιδανικών…

Φίλες μου και φίλοι, ΝΑΙ, ήρθε η ώρα και ανασκουμπώνομαι και προσέξτε: Σας καθησυχάζω, με τίποτε δεν θα αποσπαστεί η προσοχή μου, η απόφαση μου είναι ειλημμένη, οριστική και αμετάκλητη. Ακόμη και αυτό το συνταρακτικό «ΛΕΦΤΑ…ΞΑΝΑΫΠΑΡΧΟΥΝ» του Γ.Α.Π. δεν θα σταθεί εμπόδιο, τι μου λέτε, τώρα! Αυτή, εδώ, η φράση, αλλοίμονο, πλανήθηκε πάλι πάνω στον πολύπαθο πλανήτη κι ο φίλος μου ο Τάκης βρυχήθηκε: «Ξετσιπωσιά υπάρχει, ρεζιλίκι υπάρχει, έλλειψη ευθιξίας υπάρχει, ποταπότης υπάρχει» κι εσείς θα συμπληρώνατε εύκολα «ΝΤΡΟΠΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ» κ.ο.κ. Να μας συγχωρήσουν, στο σημείο αυτό, οι φίλοι του ΚΙΝΑΛ, θα τους γίνει κλήρωση με έπαθλο ένα τσίγκινο αγαλματίδιο του Βενιζέλου(εκείνα του Ελευθερίου ήτανε μαρμάρινα…) από βορειομακεδόνα καλλιτέχνη. Να στείλουν, όμως, από 3 SMS(2,5 ευρώ από σταθερό) στην Κουμουνδούρου, που να λέει «άλαλα τα στόματα των ασεβών»

 

Κι επειδή η ευτυχία είναι κάτι που πολλαπλασιάζεται, όταν διαιρείται(Paulo Coehlo), δώστε βάση στο πως θα ξεκινήσω την επική(πιστεύω…) αφιέρωση-ωδή μου στον εκλεκτότερο των εκλεκτών πολιτών της αγαπημένης μας πόλης, τον Αλέξανδρο Τασμαλή. Κι όσοι περισσότεροι την διαβάσετε, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το κομμάτι σας, απ’ αυτήν την μοιρασιά αγάπης. Της αγάπης για τους ανθρώπους της λατρεμένης του πόλης. Που βάλαμε βαρύ το στοίχημα να την διαιωνίσουμε. Η μόνη ένσταση που θα μπορούσαν να προβάλλουν οι δύο κόρες του, η Μαρία και Λεοντιάδου και η Ευαγγελία(Εύα) η και Ρηγοπούλου, είναι ίσως πως είχα το θράσος(;)  να συμπεριλάβω σ΄αυτές τις γραμμές, άτομα που ουδεμίαν σχέση έχουν με τον ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΑΣΜΑΛΗ! Ας είναι! Μερικές φορές τις…Περισσό...τερες φορές, η ακτινοβολία έρχεται από ‘κει που δεν την περιμένεις. Απ’ τη συσχέτιση. Απ’ την αντιπαραβολή. Σε όλα αυτά το πιο προβεβλημένο κάδρο, φανταστείτε το, φίλες μου και φίλοι: ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΩΧΡΙΟΥΝ ΟΙ ΜΕΝ, ΛΑΜΠΟΥΝ ΚΑΙ ΦΕΓΓΟΒΟΛΟΥΝ ΟΙ ΔΕ!

Ο Αλέξανδρος Τασμαλής ήταν ένα ξεχωριστό δημιούργημα της εποχής του. Πολύ λίγοι είναι αυτοί, που μπορούν να ανυψωθούν πάνω απ’ τις ιδέες του καιρού τους(Βολταίρος). Κι όταν αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι τίποτε ηγέτες εθνών, συγγραφείς παγκόσμιοι, στρατηλάτες ή δήμαρχοι, κροίσοι ή εθνεγέρτες, όταν αναδεικνύονται απ’ την αθόρυβη πάλη των κοινωνιών, τότε η αξία τους υπερυψώνεται και τα σκεπάζει όλα. Και ακτινοβολούν εκείνη τη μεγαλειότητα της σεμνότητας. Που και μόνη της αρκεί να αναθρέψει γενεές και πολιτισμούς.

Αλλά, μην σας κρύβω την πάσα αλήθεια, μόνο ο Λέων Τολστόϊ με παρακίνησε, με παρότρυνε καλύτερα, να είμαι οριακά παρών στην ύστατη εκπνοή του τελεσίγραφου, του δικού σας και του Βλάση, έτυχε να διαβάσω σε ένα έργο του τα εξής: Και που αμέσως, πίστεψα, ότι κουμπώνουν έξοχα και μοναδικά στο τιμώμενο πρόσωπο: «Τρία πράγματα χαρακτηρίζουν τον σοφό άνθρωπο, Πρώτον, κάνει ο ίδιος αυτά που συμβουλεύει στους άλλους, Δεύτερον, δεν κάνει τίποτε που να αντιβαίνει στην αλήθεια, Τρίτον,είναι υπομονετικός με τις αδυναμίες των άλλων». Και επί τη ευκαιρία σας ρωτώ…αιφνιδιαστικά και μην κοιτάτε το ταβάνι και ταυτόχρονα κοιτάτε να αντιγράψετε: Είναι πάνω από 100 τα άτομα στην παγκόσμια ιστορία, από τον homo erectus  έως και την Χριστίνα Κοραή, αυτοί που πληρούν τους τρεις παραπάνω προαναφερθέντες όρους; Σας δίνω την απάντηση ευθύς αμέσως: Και βέβαια είναι. Ίσως και πολύ περισσότεροι από 10.000. Τη λίστα αυτή την συμπληρώνει έκαστος και κατά την διάνοια του!

Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη το 1912, Το δεύτερο παιδί μιας εύπορης οικογένειας, του Αποστόλου και της Μαρίας Τασμαλή. Οικογένειας αστών, που στη μεγάλη τους πλειοψηφία έδεναν αρμονικά με τις άλλες κοινότητες Βουλγάρων, Αρμενίων, Γάλλων αλλά και Τούρκων. Η συνύπαρξη εκείνης της εποχής άφηνε πολλά περιθώρια για μια εύρυθμη και ομαλή… «συλλειτουργία» σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, πολιτιστικό, πολιτισμικό, η μητέρα πόλη μας εκείνη συγκρινόταν τότε σε ένα ευνομούμενο μοντέλο που λειτουργούσε ικανοποιητικά με την πέριξ θρακόφωνη ενδοχώρα.

Σε ηλικία 10 ετών(υπολογείστε ανάλογα…) ένας πυρήνας από 50, όχι παραπάνω, οικογένειες και με τις ελπίδες της επανόδου τους στα πάτρια, φορτώνουν τα πιο απαραίτητα και εγκαθίστανται μαζί με τα 2/3 των κατοίκων του Κάραγατς  στο «αμμώδες τσιφλίκι», ιδρύοντας τη Νέα Ορεστιάδα. Η βοϊδάμαξα τους εκείνη, όπως και όλων των ξεριζωμένων ήταν φορτωμένη και με αθεράπευτες μνήμες και τάματα και όρκους, αλλά και με όνειρα τολμηρά, για 'κείνα τα χρόνια που ο ίδιος προσευχόταν να συμβούν!

Φοίτησε στο μοναδικό τότε Γυμνάσιο της Αλεξανδρούπολης, επιδεικνύοντας άριστες επιδόσεις σε όλα τα μαθήματα. Από τα πρώτα εκείνα μαθήματα της ζωής τους είχε αρχίσει να εξυφαίνεται μια ξεχωριστή αίσθηση του περί δικαίου και αδίκου. Παντού και όπου έβλεπε… ανισότητες, έσπευδε να τις τακτοποιεί: Έμεινε στη σχολική ιστορία της πρωτεύουσας του Έβρου το χαστούκι που έδωσε σε… φιλοναζί καθηγητή τους για την σκαιά και άδικη συμπεριφορά του σε φτωχό και χαμηλών τόνων συμμαθητή τους. Το φαντάζεστε; Εκείνη την εποχή, το χαστούκι εκείνο, στην ουσία, ήταν ένας προάγγελος όλων αυτών που σήμερα συνθέτουν την εύκολη φράση «αντίσταση κατά της αρχής». «απείθεια». «εξέγερση» και ό,τι άλλο βάζει ο νους του σύγχρονου δημοκρατικού πολίτη. Τον ανάλογο συμβολισμό, είμαι σίγουρος τον ψηλαφείτε, από κείνη την ηλικία και μετέπειτα, ήθελε να είναι προστάτης των αδυνάτων, η βασική του κοσμοθεωρία. Φυσικά, το γεγονός εκείνο είχε πάρει τις διαστάσεις που… δικαιούνταν ο ίδιος, η με τα τσαρούχια, ακόμα, καθεστηκυία τάξη τον έβαλε από τότε στο μάτι και τον απέβαλε από όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του νομού.

 Συνέχισε στο Γυμνάσιο της Κομοτηνής. Εκεί ξετύλιξε όλες του τις αρετές, με την διψασμένη του φιλομάθεια να σπάει όλα τα ρεκόρ, με αποτέλεσμα να αριστεύει παντού! Εκείνο το ανυπέρβλητο τρίπτυχο(άριστη βαθμολογία, ευθυτενής συμπεριφορά, αγαλματώδης εμφάνιση) τον βοήθησε να κάνει έφιππος πάνω σε άσπρο άλογο και με τη στολή του Κολοκοτρώνη, την παρέλαση των παρελάσεων, την 25η Μαρτίου στην πρωτεύουσα της Θράκης, Εκείνο το γεγονός είχε αφήσει εποχή, τι κρίμα όμως, οι εθνικές εορτές ήταν… μια, πολύ αργότερα έμελλε να προστεθεί και η 28η Οκτωβρίου του 1940, που να το ήξερε, και πολύ, πολύ αργότερα οι απόγονοι εκείνου του… υπερσυντηρητικού καθηγητή με το χαστούκι θα επέβαλαν και τρίτη… παρέλαση, την της 21ης Απριλίου 1967, ευτυχώς μόνο για 7 χρόνια! Εκείνες τις εποχές, οι υποψήφιες νύφες από κάτι τέτοιες παρόμοιες «πασαρέλες» εύρισκαν την ευκαιρία να τσεκάρουν γαμπρούς και τις τύχες τους. Ο λεβέντης Αλέξανδρος φιγουράριζε μακράν πρώτος στις προτιμήσεις τους, μάλιστα η φήμη του έφτανε και στα σύνορα με την Ανατολική Μακεδονία, στον ποταμό Νέστο…

Από εκείνα τα πρώτα του κοινωνικά ανοίγματα φάνηκε νωρίς ότι θα αποκτούσε πολλούς φίλους σε όλους, γενικώς, τους χώρους και η αγάπη του προς αυτούς ΔΕΝ ΓΕΡΑΣΕ ΠΟΤΕ! Αρκετοί απ΄αυτούς και μέχρι τέλους της δικής τους ζωής, τον θεωρούσαν δάσκαλο στο δυσεύρετο και δυπρόσιτο μάθημα: «Ο ΠΟΛΙΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ». Αργότερα, και όταν ωρίμασε η γυμνασιακή του μόρφωση, πέρασε απ΄τους πρώτους στη Νομική Αθηνών, αλλά δεν είναι ακόμα καλά εξακριβωμένο για ποιο λόγο δεν κάθισε έως το τέλος, να πάρει στα χέρια του το πτυχίο τύποις, υποψιάζομαι ότι «οι οχτροί είχαν ήδη μπει στην πόλη» και είχαν αρχίσει το εθνοσωτήριο και σωφρονιστικό τους έργο, παραγκωνίζοντας τους τότε καθηγητές στη Νομική… Και λίγο πριν ορκιστεί(δεν γνωρίζω πότε) επέστρεψε στην Ορεστιάδα του, έχοντας, όμως, στις βαλίτσες του την πρωθύστερη παιδεία του και καλλιέργεια του κόσμου που ελάχιστοι τότε ονειρεύονταν.

Μία ημέρα πριν απ’ την… 21η Απριλίου του 1941 εξεδήλωσε την επιθυμία του να στρατευθεί. Από Ηπείρου άρξασθε, στη χώρα του ηγεμόνα Πύρρου αλλά εκεί τον πρόλαβαν οι Γερμανοί. Που είχαν καρφιτσωμένα στα όπλα τους και τα εγκληματικά ηγεμονικά σχέδια τους. . Η χώρα τότε, εξαντλημένη απ’ τη γιγαντιαία επιχείρηση απομάκρυνσης των μασκαλτσόνε Μπράνκα-Λεόνε προδόθηκε από αυτήν την κόπωση και παραδόθηκε γρήγορα πριν, πριν καν συνέλθει και οργανωθεί σε νέες αμυντικές θέσεις. Και μην κοιτάτε, η ρήση «Στο τέλος νικάνε πάντα οι Γερμανοί», δεν είχε βγει τότε, πολύ αργότερα και πάνω σε άλλα, εξίσου ομαδικά αθλήματα(π.χ. ποδόσφαιρο, ράγκμπι, χόκεϊ επί πάγου κ.λ.π.).

Στο σπίτι του ο Τασμαλής και σε αντίθεση με όλους τους άλλους επέστρεψε με τα πόδια, με την λαμπερή, έστω και χωρίς τα λοιπά διακριτικά ακόμα, στρατιωτική του στολή. Εργάστηκε ως υπάλληλος στο Δημόσιο Ταμείο Ορεστιάδας. Παντρεύτηκε την Ευγενία Παπανικολάου κι επειδή τα χρόνια εκείνα δεν υπήρχαν γραφεία τελετών ο γάμος τους έγινε… οίκοι. Με παπά, όμως, και με κουμπάρο στενό μου συγγενή! Και με αδιευκρίνιστες τις άλλες περιρρέουσες συνθήκες του πατέρα μου, ίσως επειδή δεν πίστευε και πολύ στους ανθρώπους που δήλωναν αυτόκλητοι εκπρόσωποι του Θεού επί της γης, Τουλάχιστον… Το 1945 αποκτούν την πρώτη τους κόρη Μαρία(νυν Λεοντιάδου) εκ του αειμνήστου Κομοτηναίου Εμπόρου Ιωάννη), Κάνουμε ένα κλικ λίγο πιο πίσω και πάμε στην περίοδο εκείνη, που καθόρισε βασικά την μετέπειτα πορεία του. Στην περίοδο της Κατοχής. Αν νομίζετε ότι τότε είχε αποφασίσει να ενταχθεί σ΄ αυτούς που αγαπούσαν τ΄ αυγά τους, πλανάστε την γνωστή πλάνη.

Στην Αντίσταση βρήκε την ευκαιρία να ξεδιπλώσει και άλλες αρετές, βλέπετε, εκτός από την έμφυτη αγάπη του προς το νοσούντα άνθρωπο, καλλιέργησε και την αγάπη προς την πατρίδα. Αυτό το τελευταίο είναι ακόμη και σήμερα παρεξηγημένο, ιδίως στους κύκλους των αυτόκλητων ελληναράδων… Ένα βράδυ, οι πατριώτες που είχαν ήδη προλάβει να συμπτύξουν έναν αξιόμαχο αντιστασιακό πυρήνα στα βόρεια του Έβρου, ειδοποιούνται ότι στα χέρια των κατακτητών είχε πέσει μια κύρια λίστα με πολλά απ’ τα ονόματα, των επικεφαλής, κυρίως. Εκείνα τα χρόνια περνούσε ακόμη η ΤΑΧΕΙΑ ΑΜΑΞΟΣΤΟΙΧΙΑ-ΚΑΡΒΟΥΝΙΑΡΗΣ για την «ουδέτερη» Αδριανούπολη. Οποία μοίρα! Εδώ, χρειάζεστε μια κάποια χαλάρωση, έτσι όπως σας πάω, θα εγκαταλείψετε πρώιμα το σκάφος, από φόβο μήπως συλληφθείτε κι εσείς… Παρενθετικά και αμερόληπτα θα ήθελα να τονίσω το εξής: Η επίσημη Τουρκία, τότε, μπορεί να είχε καταφέρει  και μπράβο της να μην καψαλιστεί ο ποπός της καθόλου, αλλά στο επίπεδο του κόσμου και των «χαμηλόβαθμων αγωνιστών» έπνεε ένας αλληλέγγυος αέρας συμπαράταξης και στήριξης και αρωγής στους Έλληνες πατριώτες, κύριοι των Αθηνών! Κάποτε, κάποτε, να τα λέτε κι αυτά, μην ντρέπεστε, δεν θα σας κατηγορήσουν για μειοδοσία, αλλού τα κακαρίσματα και τα αυγά της(της… μειοδοσίας) κάπου εκεί στο 1922!…

Εκείνο, λοιπόν, το βράδυ είχε γίνει η εξής «στραβή»: Ή το τραίνο ξέχασε να περάσει από τη Νέα Ορεστιάδα ή πέρασε και ο μηχανοδηγός(πράκτορας των Γερμανών; συμπαθών;) έλυνε σουντόκου και ξέχασε να σταματήσει… Αποτέλεσμα: η Θεία μοίρα επιφύλαξε στους πατριώτες εκείνους το εξής παιχνίδι: για να μην συλληφθούν αύτανδροι και εύκολα, πήραν τα βουνά, στην κυριολεξία! Με τα πόδια και ανοιχτά του Διδυμοτείχου και από εκεί η μεγάλη ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΙΚΗ. Στα χαμηλά βουνά της επαρχίας Σουφλίου και λίγο πιο δυτικά, στης Ροδόπης τα πάνω χαρακώματα. Δική μου πεποίθηση και μην το πάρετε σαν πολιτική τοποθέτηση είναι ότι εκεί ψηλά και μέχρι χαμηλότερα, στους πρόποδες των Πομακοχωρίων είχε αρχίσει να χτίζεται, όπως και σε όλη την ημιορεινή και ορεινή Ελλάδα, το πρώτο προπύργιο-σχολείο-φροντιστήριο, στο οποίο θα φοιτούσαν οι μετέπειτα αντίπαλοι! Εκείνοι που θα έμενα «νικητές» κι εκείνοι που θα εγκατέλειπαν(ηττημένοι;) στον μεγάλο διχασμό του έθνους, κατά την απελευθέρωση.

Αγαπητοί μου φίλοι και φίλες, φυσικά, ο Αλέξανδρος Τασμαλής όχι μόνο δεν εγκατέλειψε, αλλά πρωταγωνίστησε παντί τρόπω στο να μπει η χώρα στην  τροχιά μιας νέας πορείας για ένα καλύτερο αύριο. Με δικαιοσύνη, με κοινωνική αλληλεγγύη, με καλλιέργεια και σε τομείς «απάτητους» όπου θα εγκαταλειπόταν η μιζέρια, η μισαλλοδοξία και ο χαμερπής παραγοντισμός των κάθε μορφής «ημετέρων»! Το τραγικό(για μερικούς…) ήταν ότι οι αιώνιοι κρατούντες, οι προ του 1936 Έλληνες, δεν εννοούσαν να παραδώσουν κι αυτοί, όπλα και κονδυλοφόρους της δικής τους μειοδοτικής πολιτικής. Έτσι, αμέσως σχεδόν, με την αποχώρηση των Γερμανών, άρχισαν οι συλλήψεις για εθνικό σωφρονισμό και αναβάπτιση, μην πάει ο νους σας σε τίποτε πογκρόμ και τα συναφή… Ο άνθρωπος μας, να φαντασθείτε το μέγεθος των σύντομων, τότε, διαδικασιών και της προσπάθειας από τότε, να παταχθεί η γραφειοκρατία, συνελήφθη ΟΣΟ ΗΤΑΝ ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ, ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΟΥ. Σας βλέπω δε ότι αρχίσατε να εξανίστασθε και καιρός για τη γνωστή μας παροιμία-παραβολή απ’ τον Ουμπέρτο Έκο: «ΝΑ ΦΟΒΑΣΤΕ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΟΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ, ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΤΑ ΚΑΝΟΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΚΙ ΑΛΛΟΥΣ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ, ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠ’ ΑΥΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΝΤΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟΥΣ!!!» Και συμπληρώνω και τέλος του τάϊμ άουτ, καλά, δεν σας έκανε καμιά εντύπωση ότι πιάσαμε τα 2/3 της ανάρτησης μας και ούτε μια φορά δεν αναφέρθηκε η λέξη ΑΡΙΣΤΕΡΑ, Η ΛΕΞΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ, ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ ΚΚΕ. Σκεφθείτε το και όσοι το εντοπίσουν, οι πρώτοι 29 που θα τηλεφωνήσουν… και… τα γνωστά.

Βρισκόμαστε στη φάση που περνάει το «ξεγυρισμένο» στρατοδικείο. Και τι δεν θα ‘δινα-κι εσείς ασφαλώς-να μπορούσαμε να διαβάζαμε τα πρακτικά εκείνης της δίκης, τις όποιες… αντεγκλήσεις αντίδικων πλευρών, σίγουρα οι σημερινοί αξιότιμοι καθηγητές των Νομικών Σχολών, συμπεριλαμβανομένης και της Κομοτηνής, θα εύρισκαν την ευκαιρία να διευρύνουν τους βιβλιογραφικούς τους ορίζοντες στον τομέα «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΟΙ… ΧΙΛΙΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ! Ένα, όμως, ήταν το γεγονός ότι σε εκείνα τα στρατοδικεία δεν αθωώνονταν κανείς! Ο Αλέξανδρος Τασμαλής, μαζί με αρκετούς συντρόφους του(ο όρος «σύντροφος» δεν είχε πάρει τη σημερινή του σάρκα, τα σημερινά του οστά…) καταδικάστηκαν φυσικά σε ποινές που θα τις… ζήλευε και ο σύγχρονος «καθ΄ομολογίαν» των Γλυκών Νερών, μην ντρέπεστε να το συσχετίσετε! Ειδικά για τον «παντογνώστη» Τασμαλή του επιφυλάχθηκε στο κατηγορητήριο και ένα πρόσθετο και καίριο αμάρτημα-έγκλημα το ακόλουθο: «ΔΕΝ ΥΠΑΝΔΡΕΥΘΗ ΣΥΜΦΩΝΩΣ ΜΕ ΤΑΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΝ ΣΕΠΤΗΝ ΑΜΑ ΤΕ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΥΤΗΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΒΑΠΤΙΣΕΝ ΜΕ ΝΟΜΙΜΟΝ ΑΝΑΔΟΧΟΝ ΕΝ ΝΑΟΙΣ ΤΗΝ ΘΥΓΑΤΕΡΑΝ ΤΟΥ ΑΚΟ…»

Φίλες μου και φίλοι, αδημονείτε και το σέβομαι, ορίστε και η τελεσίδικη απόφασις: «ΘΑΝΑΤΟΣ». Αν διαπιστώσω ότι κάποιοι από σας χασκογελούν, δεν έχουν παρά να τηλεφωνήσουν στον Ρέππα και στους συμπατριώτες μας Παπαθανασίου και Ξανθούλη και με τη δική μου… διακονία θα βγει ένα έργο μπεστ-σέλερ, που θα σπάει συνεχώς ταμεία! Το σιβυλλικό όσο και βιβλικό της απόφασης ήταν ότι μοναδικός μάρτυς κατηγορίας, πάνω στον οποίο βασίστηκαν οι πολύ έγκριτοι εκείνοι θεράποντες της ελληνικής (στρατιωτικής…) δικαιοσύνης, ήταν ο ίδιος ο ιερέας που είχε τελέσει, έστω ατύπως και οίκοι, το μυστήριο της βάπτισης. Και φυσικά και όπως πάντα η καθεστηκυία τάξις, πάντα στις επάλξεις και ακόμα ακόμα «για του στραβού το δίκιο», είχε φροντίσει και τον απέστειλε για ανταμοιβή ένα τσουβάλι μαλακού σίτου, με τον ΣΕΚ εννοείται, οι «κούριερ» τότε δεν είχαν…συλληφθεί ακόμη. Ο μαλακός εκείνος σίτος είχε την ερμηνεία, που δεν φαντάζεστε.  Δική μου άποψη: Για να… «μαλακώσουν» οι κατοπινές τύψεις ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΩΝ! Και υποψιάζομαι και δεν το κρύβω: Βρε μπας και ήταν ο ίδιος ο δικαστής του Ειρηνοδικείου της Νέας Ορεστιάδας, αυτός που είχε φωνάξει. «Εεε ζώον, φωνάζουμε τ’ όνομα σου, δεν ακούς;», την μακαρίτισσα Ευθαλία Κανίδου, την εκ Νέας Βύσσας; Τα νούμερα, οι χρονολογίες  ταιριάζουν, μάλλον θα βρισκόταν στο τέλος της καριέρας του, αλλ΄ακόμη Ειρηνοδίκης… Είδατε, λοιπόν, τυφλή η Δικαιοσύνη…

Κι ερχόμαστε αναπόφευκτα στη μετατροπή της ποινής του και δράττομαι της ευκαιρίας να τονίσω για πολλοστή φορά ένα συμπέρασμα που παμψηφεί είχαν βγάλει όσοι ασχολήθηκαν με την μέχρι τώρα ιστορία της πόλης μας. Μπορεί από τα πρώτα πλινθόκτιστα σπίτια και τους πρώτους λασπόδρομους μέχρι και τα σημερινά μεγαλόπρεπα μέγαρα και τις καλόγουστες αλέες, μπορεί λέγω, όλος ο βασικός ιστός της να βρίσκεται στο συντηρητικό χώρο, οι πολίτες της όμως στην πράξη απαρτίζουν έναν πανέμορφο καμβά με κεντημένες πολλές απ’ τις αρετές της φυλής μας: «λεβεντιά, αλληλεγγύη, διακριτικότητα, σεβασμός, αλληλοβοήθεια και άλλα, που αν προαιρείσθε, τα συμπληρώνετε. Παρενέβη, λοιπόν, την κρίσιμη ώρα(μηδέν) ο αείμνηστος «Χατζη…» και μετετράπη η ποινή σε φυλάκιση-εξορία, η λέξη κάθειρξη δεν κρίθηκε ευδόκιμη, ίσως λέω εγώ, γιατί δεν μπορούσαν να την προφέρουν στις παρυφές της πόλης…

Σιδηροδέσμιος, λοιπόν, αλλά με όνειρα για ένα… δημοκρατικότερο μέλλον άρχισε την περιοδεία-περίπλου στο Αιγαίο! Για επτά(7) συναπτά έτη, περιηγήθηκε σε Μακρόνησο, Αη Στράτη, Ικαρία, Σαμοθράκη(στο νησί μας αυτό, χαμπάρι δεν τον πήραν οι αυτόχθονες, γενικά θα μπορούσαν να επωφεληθούν εκεί απ’ τα φροντιστήρια τύπου κρυφού σχολειού απ’ τους καλλιεργημένους εκτοπισμένους). Με τη σεμνότητα, που θα απαιτούσε και ο ίδιος σας προειδοποιώ: Κάποτε και σε ένα απ΄τα προαναφερθέντα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, γνωρίζει τον Μάνο Κατράκη και τον Μίκη Θεοδωράκη. Κι ακριβώς ΤΟΤΕ ΕΓΙΝΑΝ ΚΙ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ! Με την πάλαι ποτέ ακριβή έννοια του όρου. Δεν είμαι και απολύτως σίγουρος, αλλά τον όρο «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ» τους τον είχαν επιβάλει(όχι ότι και οι ίδιοι τον… απέρριπταν ασυζητητί) οι κρατούντες ή μάλλον ΟΙ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΑΝΤΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ. «Βάφτιζαν»… ανορθόδοξα(είχαν πάρει φόρα) κάθε ανένταχτο αριστερό πατριώτη ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗ, χωρίς να τον… ρωτούν!

Πολύ αργότερα, κατά την περιλάλητη διάσπαση του ΚΚΕ, μάλλον την αποκόλληση απ’ το ορθόδοξο κόμμα, της πεφωτισμένης-ανανεωτικής πτέρυγας, όλοι εκείνοι οι καλλιεργημένοι και πολυσπουδαγμένοι αγωνιστές και αγωνίστριες αλλά και τα απλά μέλη, που δεν «χαμπάριζαν» από υποδείξεις, από άνωθεν εντολές κι από «νουθεσίες καθοδηγητικές, λάκισαν πρώιμα και ξεκίνησαν έναν τιτάνιο αγώνα πάνω σε μια ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ: ΤΗΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΣΙΔΕΡΟΦΡΑΚΤΕΣ(ΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ;) ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΕΙΣ, ΟΠΟΘΕΝΔΗΠΟΤΕ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ. Και συγχωρείστε με, στην ίδια περίοπτη μοίρα βάζω τον Ηλία Ηλιού, τον Μπάμπη Δρακόπουλο, την Κατίνα Σηφακάκη την αμαζόνα της Αντίστασης και της εξορίας, τον Γιάννη Μπανιά και πάνω από όλους τον αλησμόνητο Λεωνίδα. Το επίθετο του ας το βρουν αυτοί που σήμερα, για πρώτη φορά έπιασαν  στο «χέρι» τους τον Βορέας-magazin, να ‘ναι, άραγε, ο Λεωνίδας, ο γνωστός ζυθεστιάτορας της Αμερικής;

Κι ακούστε αυτό που λέει η μεγάλη του κόρη Μαρία Τασμαλή-Λεοντιάδου κι εσείς «κύριοι της Ασφάλειας: ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ, ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ ΣΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ Α2…» Φίλες και φίλοι μου, κι εσείς που δεν μας διαβάζετε(αναφαίρετο δικαίωμα και… μπράβο σας) ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ ΓΙΑ ΕΠΤΑ(7) ΣΥΝΑΠΤΑ ΕΤΗ! ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ! ΣΥΝΑΠΤΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΠΤΑ(7)! ΕΞΟΡΙΑ! ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ, ΝΑΙ, ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ! Αν αγαπάτε την Παναγία σας! Το… συλλαμβάνετε; Εδώ, τη σήμερον ημέραν 7ήμερη στέρηση εξόδου, όχι φυλάκιση, επιβάλλει ο αμούστακος ανθύπας στον αμούστακο μπούλη της εξαδέρφης σας και πλακώνετε τα συρματοπλέγματα(απ’ έξω) και δώστου τα κρουασάν βουτύρου, δώστου τα κρουασάν με κινόα(αμέ;) και τα τηλεφωνήματα συμπαράστασης στον βαθμοφόρο του στρατοπέδου, συγγνώμην του… «σκατοπαίδου», χίλια συγγνώμην, θα επανορθώσω, κομμάτια να γίνει, εδώ θα κολλήσουμε;

 Και πάνω στη λογοκρισία της αλληλογραφίας του έκαμναν τα διδακτορικά τους οι μετέπειτα λογοκριτές της χούντας! Κανονική διατριβή επί… δικτατορία! Στην αλληλογραφία του εκείνη με τις τρεις γυναίκες του(Ευγενία, Μαρία και απ’ το 1955 η Εύα Τασμαλή, και πολύ αργότερα η εγγονούλα Αλεξία, που έχοντας πάρει και το όνομα του παππού της και τις αρετές του μεγαλουργεί ακόμη διδάσκοντας στα Γυμνάσια της συμπρωτεύουσας μαθηματικά, πληροφορική και λοιπές επιστήμες και γράμματα...) δεν αναφερόταν ποτέ στις συνθήκες κράτησης του, όχι από φόβο αλλά απ’ τη μεγαλοσύνη του στον τομέα «διαμόρφωση» του δημοκρατικού χαρακτήρα των απογόνων του… Μάλιστα, για να γλεντάει αυτούς που διάβαζαν τα γράμματα τους, τους έβαζε ιδιότητες που δεν είχαν, εκθείαζε υπέρμετρα τυχόν αρετές τους κι έτσι τους «βασάνιζε» κι αυτός με τη σειρά του, σχεδόν… εξυμνούσε το προφίλ τους, δηλαδή τους περιγελούσε με τον δικό του-«κατάδικο» του τρόπο… Η δε λοιπή οικογένεια του, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι το χιούμορ του «διασκέδαζε» κι αυτή με την έλλειψη χιούμορ(γνωστό αυτό…) των ιθυνόντων! Δεν ήθελε με… καμιά κυβέρνηση να αισθανθούν απροστάτευτες και δύσμοιρες, τις σκέπαζε αενάως με το πέπλο μιας ολύμπιας τρυφερότητας που συνάμα ήταν και νουθεσία εξ απαλών ονύχων και φροντιστήριο ανώτερων ιδανικών…

Κάποια αποφράδα ημέρα και ενώ στην…υπόλοιπη Ελλάδα μεσουρανούσε η μετάπτωση(απαλή…) του δοσιλογισμού σε ακροδεξιές ταξιαρχίες(τα υγιή δεξιά φουσάτα έλυναν σταυρόλεξα…) πολύ υψηλόβαθμο στέλεχος της Ε.Β.Χ.-Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή-ξεφυλλίζοντας το ντοσιέ εισερχομένων-εξερχομένων της αλληλογραφίας των τότε ΕΛΤΑ, νομίζω πως ήταν μια αράδα από ΤΤΤ… έπεσε το μάτι του στο όνομα του: Τασμαλής Αλέξανδρος του Αποστόλου και της Μαρίας. Είχαν γνωριστεί σε παλιά ενωτικά και κοινά αντιστασιακά σαλόνια της πιο ωραίας εποχής, απ΄το 1938 έως το 1940. Έτσι, την επομένη, κιόλας, κατέφτασε το όρντινο για την επιστροφή του στη γενέτειρα. Οίκαδε και μάλιστα εν πλω. ΝΟΣΤΙΜΟΝ, ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΗΜΑΡ. ΑΞΕΧΑΣΤΕ ΜΑΣ ΚΥΡΙΕ ΚΑΙ ΑΞΙΟΤΙΜΕ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΑΤΡΕΥΤΕ ΣΥΜΠΟΛΙΤΗ! Τι άνθρωπος, φίλες μου και φίλοι, τι μορφή, τι γονέας! Ποτέ δεν κούνησε το δάκτυλο στα παιδιά του τα άφηνε να διαμορφώνουν κοσμοθεωρίες και προσωπικότητα εντελώς δημοκρατικά και φιλελεύθερα και δεν ακολουθούσε τις πατροπαράδοτες συνταγές διαφώτισης και πατερναλισμού. Του έφτανε η τακτική του διπλανού δωματίου και του καλού παραδείγματος. Μαθήματα «αλλοπαθητικής» και «ευθυκρισίας».

Στο σημείο που θα ψηφίσετε κι εσείς κρίσιμο, μην κάνετε καμιά επεξηγηματική ερώτηση. Πάρτε το λόγο μου αυτούσιο και… πορισματικό. Η μόνη σας ένσταση ας αφορά πρωθύστερες χρονολογίες και ηλικιακά χάσματα κι ας μου συγχωρεθεί παν πλημμέλημα ακούσιον αυτού του τύπου! Πρωτογνώρισε την κόρη του Εύα σε ηλικία 7 ετών! Θέλετε κάτι βαρύτερο; Αν όχι και για να γελάσει κάποτε και το δικό σας χειλάκι, σας αναφέρω και τούτο και είναι διακριβωμένο από μέσα! Τις «υπηρεσίες» που διανέμονταν καθημερινά απ’ τον Διοικητή της Αστυνομίας δείτε ένα απάνθισμα: π.χ. Μπουναμάκος:Σφαγεία, Καψομανώλης: Σιδηροδρομικός Σταθμός, Γιαλουρόπουλος: ΟΤΕ-ΔΕΗ-ΓΥΜΝΑΣΙΟ, Μπαλδιμσίζογλου: Β’ Δημοτικό Σχολείο, Τετραδακάκης:Τασμαλής. Όσοι δεν έχετε ιδίαν αντίληψιν, όλα εκείνα τα όργανα έβγαζαν ένα μυστήριο προς τα έξω, σκούρα γιαλιά, υψωμένοι γιακάδες και φρύδια, αλλά μόνο ο κρητικός των «μυστικών» είχε χαμηλωμένα τα βλέμματα κατά βάθος τον είχε συμπαθήσει, μια δε φορά ήπιανε κείνο το Γουμεντσιανό τσίπουρο, απ’ έξω όμως, στο πλυσταριό τους…

Τα αντιλαμβάνεστε όλ’ αυτά; Ο πρωταγωνιστής μας ποτέ, μα ποτέ δεν διανοήθηκε ν’ αλλάξει τον κόσμο σε τόσο βάθος δεν επιχείρησε να πείσει τους άλλους για κάτι, ποτέ δεν ονειρεύθηκε θέσεις, καρέκλες και θώκους εφήμερους. Νομάρχης, Έπαρχος, Δήμαρχοςμ βουλευτής, πρόεδρος σε οποιονδήποτε τομέα… Δεν πήγε ποτέ το μυαλό του σε επιβολή των επιχειρημάτων και των θεωριών του, ελάχιστες απαιτήσεις είχε από τους άλλους, οι μόνες απαιτήσεις που εξέφραζε ήταν η ισονομία και ισοπολιτεία. Τα δύο αντικρυστά εφαλτήρια, απ’ τα οποία θα πετάγονταν ΤΑ ΑΛΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ! Ήξερε πολύ καλά εκείνος πως μ΄ αυτά τα δύο εχέγγυα θα ερχόταν και η αποτελμάτωση σε όλα τα επίπεδα. Απλά, δίδασκε και ΑΝΔΡΕΙΑ, ΟΡΘΙΟΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΩΝ!

ΣΥΖΗΤΗΤΗΣ; Όσοι είχαν την τύχη να τον συναναστραφούν… πλούτισαν πολύ αργότερα το βιογραφικό τους, εν τάξει κάποιοι απ’ αυτούς μεταφέρθηκαν κι αυτοί στα ξερονήσια, από τότε ο εσωτερικός τουρισμός της Ελλάδας είχε αρχίσει να φέρνει κρίματα στην αρχή, χρήματα στο κατόπιν… Κάποτε και στο μεταξύ, έπρεπε να βιοποριστεί. Άνοιξε το κατάστημα υφασμάτων-κασμηρίων εκεί που τώρα είναι πεζόδρομος, στην οδό Ηφαίστου. Το ήξεραν πολύ καλά οι παλαιότεροι. Ο δε Τετραδακάκης, ακόμα κι όταν έβγαινε ΕΛ.ΥΠ.(Ελεύθερος Υπηρεσίας) λάτρευε να περιδιαβαίνει εκεί με κατεβασμένα όχι τ΄ αφτιά αλλά τους γιακάδες κι αργότερα τα βλέμματα. Το 1955 αποκτά, είπαμε, τη δεύτερη κόρη του Ευαγγελία(Εύα). Το τραγελαφικό ήταν πως απ’ τις εκλογές ρου 1963  και μέχρι τη νύχτα της 20ης Απριλίου της ίδιας δεκαετίας ΦΑΝΤΑΡΟΣ ΒΗΜΑΤΙΖΕ εκεί, αντί για χωροφύλακας, από τότε διεφάνη ότι ο Στρατός θα έκανε πέρα τα «σώματα ασφαλεί8ας» και θα άρχιζε να εξυφαίνει ένα νέο μοντέλο εθνοσωτήριας διακυβέρνησης, μιας νέας ακροδεξιάς φρεσκαδούρας. Πολλοί καταλογίζουν εκείνον, ακριβώς, τον εφησυχασμό της Αριστεράς στα πλην, ίσως οι γραβάτες της πυκνής τότε ΕΔΑ να… αποπροσανατόλισαν! Η καθεστηκυία, τότε, τάξη υποκρίθηκε ότι ξαναέβαλε τα βέλη, πίσω, στις φαρέτρες τους, στις δε καλένδες φάνηκε να πετάει τα υπηρεσιακά της σημειώματα περί των κοινωνικών φρονημάτων στα ΚΤΕΛ, στα Δημοτικά Σχολεία και αλλαχού.

Με τις φαρέτρες και τις καλένδες να πιάνονται χιαστί στον ζωναράδικο της αμέριμνης τότε ιδεατής πραγματικότητας , η χώρα βάδιζε ολοταχώς στο δρόμο που είχε χαράξει ο Χένρι Κίσσινγκερ! Κι όπως ξέρετε(ξέρετε;) οι περισσότεροι αστοί κοιμόντουσαν ύπνον μακάριον. Μακάριον;  Μην δίνετε σημασία, ο αείμνηστος Εθνάρχης της Κύπρου πολύ αργότερα θα έμπαινε κι αυτός στο παιχνίδι, ανακατεύοντας την τράπουλα και τα…. Στομάχια των Απριλιανών! Και όλον εκείνο τον καιρό Ο ΕΜΒΛΗΜΑΤΚΟΤΕΡΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ ΔΙΔΑΣΚΕ ΣΕ… ΑΫΛΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΣΤΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ… ΑΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ. Και οι μεν ακροδεξιοί, μέχρι και πρόσφατα, πίστευαν ότι το σπίτι του, το κατάστημα του μα και τα σπίτια των συγγενών και φίλων του αποτελούσαν γιάφκες με σφυροδρέπανα, λάβετε το υπόψη οι νεότεροι από σας. Οι δε ακροαριστεροί, ότι μέσα στους ως άνω χώρους ζυμώνονταν αναθεωρητές, ρεβιζιονιστές και άλλοι ζηλωτές του προσκυνημένου οπορτουνισμού, με θείον βρέφος μέσα ‘κει τον Κύρκο του Εσωτερικού, ορίστε βρείτε το μικρό του όνομα! ΟΠΟΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΑΣΧΕΤΟΣΥΝΗ!

Προτού πάμε στο ξημέρωμα(και…ξενέρωμα) της ΑΠΡΙΛΙΑΝΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ δείτε αυτές τις γραμμές, για να πάρετε μια μυρουδιά για το τι συνέβαινε στο τοπίο εκείνο της αναπτυσσόμενης νεόκοπης και νεότερης ελληνικής πολιτείας. Οι αιωνίως κρατούντες τα σκήπτρα συντηρητικοί μα και οι «σφιχτοί» κεντρώοι έριχναν τις γνωστές πασιέντζες στα σπίτια τους,, άντε και καμιά παρτιδούλα που άλλαζε ο χρόνος. Με το βιδάνιο να κινείται σε απαγορευτικά ύψη… Και ενώ ο χρόνος άλλαζε… κάθε χρόνο η πάλαι ποτέ κραταιά δεξιά δεν εννοούσε ν’ αλλάξει ούτε την προβιά της, οι δε νομοταγείς κεντροαριστεροί άκουγαν σε σκοτεινό δωμάτιο «Εδώ Μόσχα, σας μιλάει ο…» και όλοι τους νόμιζαν ότι πράκτορες της Ε.Σ.Σ.Δ. είχαν καθημερινά δούναι και λαβείν με την Ηφαίστου και την Λοχαγού Διαμαντή… Όμως, μην φαντασθείτε, το πολύ-πολύ λοχίες έστελναν για παρακολούθηση. Οι άλλοι, εμείς οι ουδέτεροι και… ανέγγιχτοι(και…ανένταχτοι;) και αργότερα ευήκοοι, απολαμβάναμε απ’ την κορμοστασιά του και το ανδροπρεπέστατο προφίλ του σπάνια μαθήματα ΗΘΟΥΣ, ΕΥΓΕΝΕΙΑΣ, ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟΥ ΧΙΟΥΜΟΡ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ. ΚΑΙ ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ! ΤΟΥΣ ΣΠΟΥΔΑΖΟΝΤΕΣ ΝΕΟΥΣ.

Το πρωινό της 21ης Απριλίου του 1967 πρόλαβε-δεν πρόλαβε να πουλήσει δύο «τσίτια» σε τολμηρές κυρίες εκ Νέας Βύσσης! Μπορείτε, κάποιοι από σας που δηλώνουν «Θρακολόγοι», να μου εξηγήσετε γιατί αιωνίως η Βύσσα έπαιζε το ρόλο του μπαλαντέρ για την Ορεστιάδα, είναι ένα θέμα, που και να μην λυθεί δεν θα αλλάξει ριζικά και ο ρους της τοπικής ιστορίας. Λοιπόν, τούτη ‘δω τη φορά τον συνόδευσε ένας ευσταλής στρατιωτικός, που είν΄ αλήθεια κρατούσε όλους τους τύπους, στη Σχολή Ευελπίδων τα μαθαίνουν αυτά απ’ το πρώτο έτος. Λίγο μπροστά και… δεξιά πήγαινε ο γλυκός μας Αλέξανδρος και λίγο πίσω και… αριστερά ο ένστολος(πάντα χακί η στολή, κράμα της Αγγλικής και Γαλλικής σχολής!). Πέρασαν καταμεσής της ηλιόλουστης πλατείας, χαιρετούσε… αδιακρίτως τους περαστικούς, δεξιούς, κεντρώους κ.λ.π. μην τα ξαναλέμε αυτά, σε κάποιο ύψος στέκεται απότομα, μα και ο ένστολος αντίστοιχα, στρέφεται προς το μαγαζί μας και λέει: «Χριστόδουλε, με παίρνουν!...» Κάτι του είχε απαντήσει ο πατέρας μου, που όμως πνίγηκε στον πρωινό αχό της απαστράπτουσας πόλης μας και τα κρυφά του αναφιλητά. Ξέρω, ξέρω, καίγεστε να σας αποκαλύψω που εν τέλει πήγαν οι δύο άνδρες. Ευχαρίστως, σπεύδω πάραυτα, εξάλλου τέτοιες σκηνές απείρου κάλλους είχαν διαδραματιστεί απ΄άκρον εις άκρον της μικρής μας χώρας, τα γνωστά, απ’ το Ορμένιο μέχρι… Τον πήγε σπίτι του, να μαζέψει τα πιο απαραίτητα(necessaire) σε ένα σάκκο, οι βαλίτσες απαγορεύονταν κι αυτές, μην γελάτε, δεν είναι για γέλια η κατάσταση, ούτε και τώρα! Κι όσο από εσάς δεν έχετε αντιληφθεί τα… μεγέθη, θα αναφέρω ένα σημερινό παράδειγμα παραλληλισμού και… εξομοίωσης, έτσι για να αντιληφθείτε και την… έλλειψη κινητών της εποχής εκείνης: Εσένα, νέε μου επιχειρηματία, που διατηρείς την επιχείρηση ανθέων και φυτών στην άκρη της πόλης, που παλεύεις με χίλιους δύο τρόπους να ανταπεξέλθεις στις καθημερινές υποχρεώσεις σου και που έχεις και την οικογένεια σου να εξαρτιέται ολόκληρη απ΄το βιβλίο εσόδων-εξόδων σου ΣΕ ΣΥΛΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΕΥΓΕΝΙΚΑ ΠΛΗΝ ΑΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΑ, σε οδηγούν στο σπίτι σου και σου δίνουν διορία(“Mazefta!!!), όχι απάντησε μου. μπορείς να το σκεφθείς εσύ; Δύο μέρες χάνεις το κινητό σου και χάνεις το μυαλό σου!(Σωκράτης Μάλαμας, πάλι…).

Στη Γυάρο ξανασυναντήθηκε με παλιούς γνώριμους κι εκεί απουσία οινοπνευματωδών ποτών(δεν ξέρω αν είχαν κόψει το κάπνισμα όσοι ήταν θεριακλήδες, είδατε τι σου κάνει η αναμόρφωση γενικώς…) είχε αρχίσει να διευρύνει το χτίσιμο της προσωπικότητας του ΓΕΜΑΤΟΣ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΟΣΑ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΕΥΕΤΑΙ ΕΝ ΜΕΣΩΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΟΠΗΣ(συγκινήθηκαν και οι… συναρμόδιοι λογοκριτές…) ότι είχε έρθει στον κόσμο ο Γρηγόρης ο Λεοντιάδης, ο πρώτος του εγγονός, . Ανοίγω και πάλι την προσφιλή μου παρένθεση. Η μεγάλη του κόρη Μαρία είχε… προλάβει και παντρεύτηκε έναν πολύ δυναμικό επιχειρηματία της Κομοτηνής, τον αείμνηστο Ιωάννη Λεοντιάδη, εννοείται κανονικά, ορθόδοξα(της Ανατολικής και τα λοιπά…) και με όλους τους τύπους! Οι πιο ψαγμένοι, ξέρω, ρωτάτε γιατί δεν είχαν προβεί σε πολιτικό γάμο και σας απαντώ: Αν το επιχειρούσαν, οι πόλεις Κομοτηνή και Νέα Ορεστιάδα θα μοιράζονταν σε διάφορα νησιά του Αιγαίου, το κέρδος θα ήταν, βέβαια, διπλό-για τα νησιά… θα ενισχύονταν εκεί το ελληνικό στοιχείο!

Το λογοκριμένο εκείνο γράμμα. Που αναφερόταν στη γέννηση του πιο προβεβλημένου ευρωπαίου ιατρού γαστρεντερολόγου-ηπατολόγου του Γρηγόρη Λεοντιάδη, διανεμήθηκε σε όλο το στρατόπεδο της Γυάρου, που εείχε ξεσηκωθεί, ευκαιρία ζήταγε για μια αληθινή φιέστα! Και δεν απαιτήθηκε να περάσουν πολλές μέρες, ήρθε επιτέλους και το δικό του απολυτήριο. Στο λιμάνι του ηρωικού αυτού νησιού τον κατευόδωσαν άνθρωποι της ΤΕΧΝΗΣ, ΥΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. Πως, μετά, ο εμβληματικός απ’ τα γεννοφάσκια του αυτός εγγονός να μην περιβληθεί μελλοντικά πορφυρών ιματίων… Εδώ, για να αποφορτίσω λίγο τη συγκίνηση σας, σας προλαβαίνω και σας λέω τούτο: Καθ’ όλο αυτό το μεγάλο διάστημα της εξορίας του, οι μεν τρεις γυναίκες της ζωής του έχτιζαν τη δική τους κυψέλη ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, στην δε έμψυχη περιουσία του(οικία-κατάστημα) συνέχιζε να στέλνει η τότε ΠΟΛΙΤΕΙΑΠΕΡΙΠΟΛΙΕΣ, αυτές τις γνωστές. Με το ίδιο πάντα καμιόνι που ξεφορτώνει και την ίδια φωνή που διατάζει… Κι εσείς να βάζετε το δάχτυλο στην πληγή…

Πάντως, δεν είναι στις προθέσεις μου, να σας μπερδεύω με ημερομηνίες και πρωθύστερες παλινδρομήσεις. Η δεύτερη κόρη του Εύα παντρεύτηκε τον Ξενοφώντα Ρηγόπουλο, τραπεζικό και γόνο παλαιάς οικογένειας της Σαμοθράκης(εξ Ηπείρου, λένε, ήρξαντο παλαιόθεν…). Απέκτησαν ένα αξιαγάπητο πλάσμα, την Ευγενία Ρηγοπούλου, καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης, οικονομολόγο,  που με την ευφράδεια και τη γλαφυρή μεταδοτικότητα του παππού της διδάσκει σε μαθητές Λυκείων, προσέξτε, σε άλλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, με περισσότερο τουρισμό, οσονούπω!

Σήμερα, οι δύο του κόρες, Μαρία και Εύα, μ΄ένα στόμα και μια καρδιά αναφωνούν(τι λέω αναφωνούν, ξεφωνίζουν καλύτερα, για να τα’ αηούν μερικοί, μερικοί…): ΗΘΙΚΟΤΑΤΟΣ, ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΣ, ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΛΟΓΗΣ ΑΔΙΚΙΑ ΓΥΡΩ ΤΟΥ, ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΤΕΝΗΣ, ΜΕ ΛΕΠΤΟΤΑΤΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΣΑΤΙΡΑΣ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΣ ΚΑΙ ΑΟΚΝΟΣ, ΠΡΟΣΗΝΗΣ ΣΕ ΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΟΝΕΙΡΕΥΟΤΑΝ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΥΡΙΟ ΚΑΙ ΕΥΠΑΤΡΙΔΗΣ ΤΟΥ ΠΕΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ». Οι δικές μου διαπιστώσεις: Οι γνώσεις του ξεπερνούσαν και τα όρια του σημερινού “GOOGLE”, μια κινητή εγκυκλοπαίδεια, δεν υπήρχε επιστήμη και τομέας, που να μην είχε εντρυφήσει ακροθιγώς! Παράλληλα και αυτό ίσως είναι και το σπουδαιότερο και μπορεί να αναρωτιέστε ΑΠ΄ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΜΑΣ, ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΠΙΖΗΤΗΣΕ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΤΛΟΥΣ, ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΟΥΣ ΜΙΚΡΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ. ΟΛΟΙ ΟΙ ΘΩΚΟΙ ΤΟΝ ΑΦΗΝΑΝ ΠΑΓΕΡΑ ΑΔΙΑΦΟΡΟ. ΑΠΛΑ, ΔΙΟΤΙ ΟΛΑ ΤΑ «ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ ΑΥΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ» ΗΤΑΝ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ. Βλέπετε, δεν βάζω ούτε θαυμαστικά, κι αυτά τον αδικούν!!!!!!

Μετά από κάμποσα χρόνια, για να τα λέμε κι αυτά, όταν η συντηρητική Νέα Ορεστιάδα άρχισε να βλέπει πως πορτοκαλιές καλλιεργούνται και αλλαχού και κάνουν τα ίδια πορτοκάλια, άρχισε να διευρύνει δειλά-δειλά το ακροατήριο του, όπου κι αν βρισκόταν γινόταν το επίκεντρο εκπληκτικών διαλόγων πολιτισμού και ψηλάφησης των πάντων. Δηλαδή, η πόλη μας είε σπάσει επιτέλους στεγανά και κοντόφθαλμες ιδεοληψίες και μακράν κομμάτων και λεσχών, στο πρόσωπο του βρήκε έναν ΝΕΣΤΟΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. Προχωρώντας, πλέον, προς το απόγειο της οικογενειακής του όμορφης ζωής, έστησε το δικό του βήμα, συνομιλώντας με ανθρώπους όλων των ηλικιών και φασμάτων. Τα υφάσματα που βιοπορίζονταν έμπαιναν πάντα σε δεύτερη μοίρα. Ακόμα και αυτούς τους φανατικούς αντίθετους, που από περιέργεια έσπευδαν να συγκρουστούν μαζί του, τους αντιμετώπιζε ,ε έναν χαρακτηριστικό μελιστάλαχτο και μειλίχιο τρόπο, δίνοντας τους τη δυνατότητα να χαλαρώσουν…

Είχε μια εγγενή αδυναμία στους εκάστοτε νέους της εποχής που σπούδαζαν. Φυσικά, τότε ήταν μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη οι εθνικές κυψέλες των γραμμάτων και τεχνών, μην παρασύρεστε σε άσκοπες… ζήλειες, πολλοί αργότερα ευδοκίμησαν να διευρύνουν τις γνώσεις τους και τα αντίστοιχα βιογραφικά τους σε άλλα περιφερειακά πανεπιστήμια. Η Αθήνα και κυρίως η Θεσσαλονίκη-μια συσπειρωμένη μεγάλη «γιάφκα» για ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ-ήταν τότε οι ΚΥΨΕΛΕΣ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΑ ΤΗΣ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΝΕΑΡΩΝ ΣΥΜΠΟΛΙΤΩΝ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΖΕΡΗΔΕΞΑΜΕΝΗ ΤΗΣ ΛΑΣΠΗΣ ΤΩΝ ΝΤΟΠΙΩΝ ΑΔΙΕΞΟΔΩΝ… Δεν ξέρω πως τα κατάφερνε, ξεμύτιζε τακτικά απ’ το κατάστημα του στην Ηφαίστου και διασταύρωνε τις ματιές του με τυχόν διερχόμενους αδειούχους φοιτητές, που διέσχιζαν την πλατεία Δασίου καθέτως, οριζοντίως και πλαγίως. Είστε σε θέση, άραγε, να εισπράξετε την φευγαλέα εκείνη υγρή συγκίνηση των ματιών του, όταν φώναζε με την γνώριμη σε όλους στεντόρεια χαλκέφωνη βαθιά λαλιά(Στέντωρ: Θραξ ήρωας του Τρωικού Πολέμου).

                               Γιατρέ μου!

                              Κύριε συνήγορε!

                              Μηχανικέ μου!

                             Κύριε καθηγητά μου, εσείς!

                              ΕΙΜΕΘΑ ΕΔΩ, ΠΑΡΟΝΤΕΣ

                             ΚΑΙ ΚΑΜΑΡΩΝΟΝΤΕΣ!

Και το ευτράπελο(πάντα υπάρχουν αυτά, για να δίνουν αξία και να διανθίζουν τις ζοφερές εποχές και τις αναθυμιάσεις τους, να τις γλυκαίνουν…): Εκείνη τη δύσμοιρη εποχή, λοιπόν, ένας σπουδαστής τεταρτοετής, απ’ τις λεγόμενες «παραγωγικές» σχολές των Ε.Δ.» είχε πάρει την άδεια του την κανονική(ολιγοήμερη, η αλήθεια είναι…) και περνούσε ισοϋψώς απ’ την είσοδο της μικρής Ηφαίστου. Ο γλυκός μας κύριος Αλέκος είχε «ξεχαστεί»  και πάνω στην έξαψη και τον πατρικό του ενθουσιασμό φώναξε

                                 Κύριε… λοχαγέ!

                                Κύριε… υπολοχαγέ!

                                Νικήτα μου!

                                Με τη νίκη!...

                                 Και στρατηγός!...

Όμως, ένας χαμηλόβαθμος της Χωροφυλακής-εμ βέβαια…δεν θέλω γελάκια…τον μούγκρισε από το βάθος της Αγίων Θεοδώρων: «ΕΕΠ!!» Κι εγώ, τώρα που το σκέφτομαι λέω, αναδρομικά και θυμόσοφα, βρε μήπως εννοούσαμε το «Ε.Π.» την Εθνική Παράταξη, έχουμε χάσει  τη συνεχή ροή του χρόνου κι ας χτυπιέται ο Τζορντάνο Μπρούνο!

Αγαπητές μου φίλες και ειλικρινείς μου φίλοι, βαίνουμε προς το τέλος και θα ήθελα την κατανόηση σας, μην εγκαταλείψετε την προσπάθεια σας, ο Βίκτωρ Ουγκώ στους «Αθλίους» του, πετάει την προειδοποίηση: «Τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε ένα τέλος, που έχει έρθει η ώρα του…». Θεωρώ, όμως, υποχρέωση να αναφερθώ  και στον ιδιαίτερο(και άγνωστο;_ ρόλο που έπαιξε η κεντρώα παράταξη, που απ’ την μαιευτική της κλίνη ξεπήδησαν μετέπειτα τα φιλόδοξα βλαστάρια των μελλούμενων ηγητόρων, του πράσινου ήλιου(ΠΑΣΟΚ). Και ο πυρήνας εκείνος, ο εγκλωβισμένος στην κυριαρχούσα τάξη, συνεστιαζόταν γύρω απ’ τον αείμνηστο βουλευτή του Έβρου Απόστολο Βλασακούδη και πάσχιζε να δώσει το δικό του στίγμα δίπλα και ισοϋψώς στη χαλκέντερη Δεξιά! Και καλά, μην φαντασθείτε, τίποτε κεντρικές επιτροπές, αφισοκολλητές και προχωρημένες κινητοποιήσεις και κατευθυνόμενες απεργίες(είστε σοβαροί;), όλα τότε βρίσκονταν στα μωρουδίστικα σπάργανα της άνοιξης του Βορείου Έβρου(όπως η Πράγα;). ΔΥΟ ΜΟΝΟ ΛΕΞΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΨΟΥΝ ΟΙ ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟΙ ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΣΤΟΥΣ… ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΟΥΣ, ΤΗ ΛΕΞΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Δεν σας κρύβω, έτσι για να πάρετε κι εσείς κάποτε το σωστό βηματισμό της εποχής, όσοι τότε διάβαζαν ΒΗΜΑ ΚΑΙ ΝΕΑ(οι σημερινές αντίστοιχες τους… δεν ντρέπονται;) τους έβαζαν ένα μεγάλο ερωτηματικό στους φακέλους τους, ενώ αυτοί που έπαιρναν ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, τους είχαν, έτσι απλά, υπόψη!

Για όσους(από σας) χασκογελάτε, σας λέω εμπιστευτικά, έτσι για να ηρεμήσετε ότι αρκετά αργότερα καταργήθηκε η μαθητική (μπλε) ποδιά κι ακόμη πιο… εδώ με το σήμερα αναγνωρίστηκε η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. Στη φωτογραφία μας ένα παράσημο ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΕ ΝΑ ΑΠΟΝΕΜΗΘΕΙ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ και που με τόση ευγένεια και προθυμία φωτογράφισαν και την έστειλαν οι κόρες του. Θα πρότεινα, πρώτα σ΄αυτές κι έπειτα στον εξαίρετο δάσκαλο και ψυχή του Λαογραφικού Μουσείου της Νέας Ορεστιάδας Πασχάλη Μαυρίδη να αναρτήσει σε περίοπτη θέση το αγωνιστικό αυτό κειμήλιο, αριστερά τω εισερχόμενω και δίπλα στα μαγκάλια των πρώτων προσφύγων απ΄την πόλη του Αδριανού.. Κάποτε, ο αυριανός επισκέπτης θα εκστασιάζεται σίγουρα που δίπλα στα μοχάνια και στους πρώτους αποστακτήρες ούζου και κάτω απ΄τον συντηρημένο αραμπά του Νταή-Σταύρου θα χάσκει αγαλλιάζοντας ετούτο το παράσημο-κειμήλιο. Και που θα εξακολουθεί να προσφωνεί, προσμένοντας τις επόμενες γενεές να αφουγκραστούν:

                            Νέε μου, εσύ της μόρφωσης

                            Και εσύ ω ξειν’ αγγέλειν

                           Τοις νέοις πολίταις

                            Ότι τήδε καμαρώνομεν

                           Αγαλλιαζόμενοι εν τούτω…         

Είμαι σίγουρος πως εύκολα θα μου συγχωρήσετε την παράφραση αυτή. Αλλά πως είναι δυνατό να αποσπασθώ εντελώς απ’ τον οίστρο της αφήγησης και να κλείσω ουδέτερα και κρύα όλη μου τούτη την κατάθεση ψυχής; Προσπάθησα να μην κουβαλήσω νερό σε κανενός το μύλο, το απέφυγα όπως ο διάβολος το λιβάνι, αφού και εκείνος δεν είχε εγγραφεί ποτέ και πουθενά στους γνωστούς συλλόγους. Άλλοι τον είχαν εγγεγραμμένο στους φακέλους τους και προγραμμένο στα αντίστοιχα άθλια κατάστιχα τους! ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣΥΝΗ ΤΟΥ. Αυτό που είχε κάποτε διακηρύξει ο Αριστοτέλης. «Δεν είσαι ποτέ πολύ μεγάλος για να θέσεις ένα καινούριο στόχο», το πίστευε ακράδαντα, μέχρι που τον επισκέφθηκε ο σακχαρώσης διαβήτης. Και τον κατέβαλε ποιον;  Αυτόν που μπορούσε στα δάκτυλα των…ποδιών της Γκίμπρενας τις κορυφογραμμές!... Γιατί, άραγε, ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ γίνονται τρωτοί κι ευάλωτοι σε παγκόσμιες νόσους; Απαντείστε με, μπορείτε! Θυμάμαι, σαν τώρα, τις τελευταίες του μέρες, νοσηλευόταν στο Ιπποκράτειο της συμπρωτεύουσας. Τότε, όχι μόνο κινητά, ούτε σταθερά δεν υπήρχαν και μέσω αναγγελιών του ΟΤΕ κατόρθωσα να τον ενημερώσω ότι θα τον επισκεπτόμουν ένα κάποιο συγκεκριμένο απόγευμα σε ώρα επιτρεπόμενου επισκεπτηρίου. Ήταν εκεί, δεν θα έλεγα καθηλωμένος, καθηλωμένοι ήταν οι άλλοι τρεις, όλοι τους σε ψηλά κρεββάτια, αλλ΄αυτός στο παράθυρο. Για να βλέπει έξω και μακριά, πέρα απ΄της ζήσης του τα τραχειά μονοπάτια, ΑΓΕΡΩΧΟΣ ΚΑΙ ΜΕΙΛΙΧΙΟΣ, ΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΣ ΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΗΝΗΣ. Θυμάμαι καλά, ότι το μόνο που μπόρεσα να αρθρώσω ήταν: «Κρίμα, κύριε Αλέκο, μέσα στα 60 λεπτά μου μας δίνουν στο επισκεπτήριο τι να πρωτοπούμε…» και κινήθηκα να ασπαστώ το δεξί του χέρι. Αλλ΄εκείνος το γύρισε ανάποδα, σπασμωδικά και πεισματικά και είπε: «Εγώ θα ‘πρεπε να φιλήσω το χέρι σου, πες και στους άλλους ότι νιώθω  περήφανος για όλους σας, αλλά σας προειδοποιώ, μην αφήσετε να πάει χαμένο ΤΙΠΟΤΕ. Υψώστε τις σημαίες και δεν θα χάσετε.

Εκείνη την υγρή τρυφερότητα, ανάμεικτη με τη λάμψη στα μάτια του, πως θα μπορούσαμε να την αναπαραστήσουμε, βάλτε εσείς τη νέα τεχνολογία, αυτή κάνει θαύματα, ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ. Το ξέρω ότι γίνατε…smobies!

Ο Αλέκος Τασμαλής παρότι είχε τον όγκο του φτασμένου κοσμοπολίτη(ώρες-ώρες έλεγες από πού μας ήρθε αυτός ο μεγαλοπρεπής κομψός αστός, τι ζητάει στα μέρη μας…)παρ΄όλ΄αυτά, όπου φτωχός κι η μοίρα του, όπου η ανάγκη κι η ένδεια προστάζει εκεί κι αυτός, υποκλινόταν κι έβαζε την υπογραφή του. Όσους έβλεπε να υποφέρουν, πρόθυμος! Μερικές φορές ανώνυμα και…ανεπαίσχυντα! Και την καλήν…απολογίαν όλων των ευεργετηθέντων να μαζέψετε το πέμπτο Ευαγγέλιο αγάπης, φιλίας και ενότητας!! Τις περισσότερες, θα ‘λεγα, φορές ανώνυμα. Όμως, δέστε πως τα φέρνει η κακιά, η άδικη η ώρα. Την τελευταία του υπογραφή που έβαλε για να στηρίξει οικονομικά «καρδιακό» οικογενειακό του φίλο έμελλε να είναι η καθοριστική! Μια αληθινή τραγωδία! Που εσυζητείτο και μέχρι της επίκείμενης τότε απειλής βύθισης του «ΧΟΡΑ»… Ο ευεργετηθείς αυτοκτόνησε και ο ευεργέτης οδηγήθηκε, βοηθούντος και του διαβήτου, μαθηματικά σε σύντομο τέλος. Και αν κάποιος απ΄τους αναγνώστες μας ήθελε να μάθει, δεν θα τον χαρακτήριζα κακεντρεχή, απεναντίας το «άνοιγμα» της υπογραφής του εκείνης, έτσι για να δείτε τις ΠΑΛΙΕΣ ΦΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ, ένα πράγμα θα σας πω! Με τα υποτιμημένα μας και υπερχρεωμένα μας ευρώ, αγοράζεις δύο ρετιρέ πρώτα στη θάλασσα στον Θεολόγο της Θάσου κι ένα άρτιο μη οικοδομήσιμο οικόπεδο στα Κωνσταντινουπολίτικα της Θεσσαλονίκης.

Είναι δυνατόν, όμως, να κλείσω τόσο άχαρα αυτόν εδώ τον ύμνο στον προσφιλέστερο των συμπολιτών μας; Όχι! Παραφράστε με τη σειρά σας τον φίλο του Μίκη Θεοδωράκη και με τον στόμφο του άλλου φίλου του, του Μάνου Κατράκη, τραγουδείστε, έστω και παράφωνα, αλλά παράφορα!

                           ΚΑΙ ΠΡΟΧΩΡΟΥΣΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΜΕΡΑ              

                           ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΚΟΙΤΑΖΩ ΚΑΝΕΝΑΝ

                          ΚΙ ΟΜΩΣ ΚΑΝΕΝΑΣ

                          ΚΙ ΟΜΩΣ ΚΑΝΕΝΑΣ

                          ΔΕΝ ΤΟΛΜΗΣΕ

                           ΔΕΝ ΤΟΛΜΗΣΕ

                          ΝΑ ΜΕ ΚΑΝΕΙ ΠΕΡΑ!

Τα περισσότερα εύσημα, τα μπράβο και τα ευχαριστήρια ανήκουν στους Σταύρο Παπαθανάκη, Βλάση Βλασακούδη και Τάκη Θωμαϊδη. Κι ο ένας από αυτούς να απουσίαζε, δεν θα υπήρχε αυτή εδώ η κατάθεση ψυχής μου.

Αυτούς να ευχαριστείτε αγαπημένες μου Μαρία Τασμαλή-Λεοντιάδου και Εύα Τασμαλή-Ρηγοπούλου.

 

 

 

 

 

 

Σωτήρης Μπέδρελης

ο του Χριστόδουλου

             

 

 

 

 

 

 

 

 

1 σχόλιο:

  1. Ευχαριστούμε πολύ το περιοδικό Βορέας ειδικα τους Σταύρο Παπαθανάκη, Βλάση Βλασακούδη, Τάκη Θωμαϊδη και Σωτήρη Μπέδρελη που τίμησαν την μνήμη του πατέρα μας Αλεξάνδρου Τασμαλή. Οι κόρες του Μαρία και Εύα Τασμαλή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή