Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΕΛΦΙΚΗΣ ΙΔΕΑΣ
ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ (1884-1951)
Της Μαρίας Ράλλη –Υδραίου
Φιλολόγου- Ποιήτριας
Στον ασυμπλήρωτο Πρόλογο του Α΄ Τόμου του Έργου «ΘΥΜΕΛΗ», ο Άγγελος Σικελιανός ομολογεί ότι όσοι διακονούνε
Επαναλαμβάνονται οι ίδιες Αρχές της άρτιας ζωής, γνώσης και Τέχνης μέσα από όλους τους τύπους πολιτισμών. Το αίτημα της Παγκόσμιας Συναδέλφωσης ο Σικελιανός επεδίωξε να το πραγματοποιήσει με τη Δελφική του Ιδέα (1926-1932). Με πνεύμα Απολλώνιο αγκάλιασε όλον τον Μύθο της γης και φιλοξένησε όλους τους θεούς και όλα τα ρεύματα του κόσμου.
Στόχος του Ποιητή ήταν η δημιουργία ενός Πνευματικού Κέντρου οικουμενικής ακτινοβολίας με κύριο άξονα 1)τις Δελφικές Εορτές, με την αναβίωση των αρχαίων αθλητικών και πνευματικών αγώνων, της Τραγωδίας η οποία ακτινοβολεί την αιωνιότητα του Μύθου, 2)την Δελφική Ένωση, μια καινούργια παγκόσμια Πνευματική Αμφικτιονία για την ειρηνική συνεργασία και πνευματική Ενότητα όλων των λαών, 3)το Δελφικό Πανεπιστήμιο, ένα κέντρο Καθολικής Παιδείας που συγκεντρώνονταν τα μεγάλα πνεύματα της εποχής για τη σύνθεση ενός ενιαίου κοσμικού Μύθου παρμένου από τα ζωντανά στοιχεία της θρησκευτικής και πολιτισμικής Παράδοσης. Η Άννα Σικελιανού γράφει : «Γνώριζε και τιμούσε τους μεγάλους και αρχέγονους πολιτισμούς, ιδίως τον Ιουδαϊκό, τον Ινδικό και τον Κινέζικο, μα είναι θρεμμένος από τον αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, από τους μεγάλους τραγικούς ποιητές, τους φιλοσόφους και την Ελληνική Μυθολογία».
Ο Οικουμενισμός του Σικελιανού απορρέει, σύμφωνα με τον Ερατοσθένη Γ, Καψωμένο, από την οικουμενικότητα του πολιτισμικού προβλήματος το οποίο απαιτεί οικουμενικές λύσεις. Στην έκδοση για τα 50 χρόνια από τον θάνατό του, ο Οδυσσέας Ελύτης γράφει ότι ο Σικελιανός ήταν ο τελευταίος που σήκωνε στην εποχή μας το βάρος του ρόλου μιας θεότητας, χωρίς να παρουσιάζει την παραμικρή ρωγμή. Ασταμάτητα γέμιζε από ΕΛΛΑΔΑ και ασταμάτητα η ΕΛΛΑΔΑ γέμιζε απ’ αυτόν.
Δελφοί, 18 Οκτωβρίου 1932.
Όλα γύρα μου και μέσα μου, συθέμελα δονούνται από τον ήχο, το διάστημα, το σπίτι όπου αγρυπνώ, η ψυχή μου. Αλλά να, π’ αγάλι-αγάλι, αυτή η βοή αρθρώνεται σε Λόγο. Τον ακούω στα έγκατα του νου. Θαρρώ πως λέει: "Είμαι το πνεύμα, το πανάρχαιο Απολώνειο πνεύμα, που κατέβη πρώτο από τις χιονοσκέπαστες κορφές της Ιστορίας, ο Άρρην Λόγος, ο όρθιος Δωρικός σκοπός, ο Πυθικός προαιώνιος Νόμος. Είμαι η αρχή της Ακτινοβολίας, της Ευρυθμίας, της Πειθαρχίας, της Απλότητας, της βασικής κάθε ψυχής και λαού Αυτονομίας, είμ’ η Αρχή της τέλειας μνήμης. Είμαι το ‘Γνώθι Σαυτόν’, το ‘Μηδέν Άγαν’, είμαι η Χρυσή Τομή και η Τετρακτύς και ο Άκμων, είμαι το προμήνυμα του νέου χορού του καθαρμού απάνω από το πτώμα του φιδιού, που θρέψαν στη Σπηλιά της γήινης Ύλης, σκοτεινοί ληθαργημένοι αιώνες. Εβγάτε να συναντηθούμε στη μεγάλη άπλα, που ό,τι τώρα στη φωνή μου σας φαντάζει φοβερό, αυτού που βρίσκεστε κλεισμένοι, είναι το μέλος, το μέτρο και ο ρυθμός, όπ’ ώχει πλάσει, ό,τι ανώτερο, γλυκύτερο κι αδρότερο στο λαό σας και στους λαούς όλου του κόσμου. Είμαι ο ποταμός της φωτεινής Αγιότητας, που σας καλεί να ξαναβαφτισθείτε στα προαιώνια κρουσταλλένια νάματά του"
Ο μεγάλος μύστης της Δελφικής Ιδέας, ο Άγγελος Σικελιανός, καλεί με τον ‘Δελφικό Ύμνο’ του (1927) όλους τους ανθρώπους να ορκιστούν μαζί του πριν ξεκινήσουν για το μάζεμα των καρπών της γης: ‘Μα πριν κινήσετε μαζί, τριγύρα μου σιμώστε,/ κι όλοι τα χέρια δένοντας το μέγαν όρκο ομώστε./
Ν’ ακούστε πρώτα το ρυθμό που απ’ την κορφή Σας φέρνω / που με τον ίδιο οργώνω πια και με τον ίδιο σπέρνω./
Και για τον ίδιο Σας κρατώ, μαζί σας πριν να φύγω/ για όλης της γης το θερισμό, για όλης της γης τον τρύγο./
Αυτή είναι η ψυχή του ποιητή μας που δίνεται ολάκερη σ’ όλη την Οικουμένη με μια βαθειά ταπείνωση και μια καθάρια σκέψη. Ακούραστος ξεκινάει για να κηρύξει τις ιδέες του σ’ όλους τους λαούς, να τους αγγίξει με τα μηνύματά του, να τους ενώσει με την αλυσίδα της Ειρήνης και της Αδελφοσύνης.
Το 1923 προγραμματίζει μια σειρά από 20 ομιλίες στη Νομική Σχολή, σε συνεννόηση με τους φοιτητές, με θάμα ‘Οι Πρόδρομοι της Ιδέας της Παγκόσμιας Αδελφοσύνης’. Τελικά, έδωσε δύο, σε μεγάλες και ενθουσιώδεις συγκεντρώσεις.
Το 1925 μένει μόνιμα στους Δελφούς. Η μητέρα του ποιητή πεθαίνει τον Φεβρουάριο και θάβεται εκεί, στον Ομφαλό της γης. Αρχές Μαΐου καλεί 100 μέλη από την εκλεκτή κοινωνία της Αθήνας, του Αμαρουσίου και της Κηφισιάς να επισκεφθούν τους Δελφούς για να τους αναπτύξει το Δελφικό του Πρόγραμμα.
Το 1926 με άρθρα του στο ‘Ελεύθερο Βήμα’ ο Σικελιανός δίνει κάποιες λεπτομερείς εξηγήσεις γύρω από τη Δελφική του προσπάθεια. Την ίδια χρονιά φιλοξενεί στους Δελφούς τον Γερμανό συνθέτη Richard Strauss. Επίσης, τυπώνεται η ‘Αφιέρωση’ του Δελφικού Λόγου. Η Μεγάλη Ιδέα της Δελφικής Αμφικτιονίας αρχίζει να υλοποιείται.
Το 1927, 9 και 10 Μαΐου, τελούνται οι ΔΕΛΦΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ οι οποίες περιλαμβάνουν την Παράσταση του ΠΡΟΜΗΘΕΑ, Αθλητικούς Αγώνες, Έκθεση Λαϊκής Χειροτεχνίας, λαμπαδηδρομίες. Ο Σικελιανός εκφωνεί λόγος τα Γαλλικά ‘PAROLES DELPHIQUES’. Στις 29 Μαΐου 1927 δίνει διάλεξη στον Πειραιά με θέμα ‘Οι Γενικές Γραμμές της Δελφικής Προσπάθεια’ (Τεύχος Μαΐου, ‘ΦΙΛΟΤΕΧΝΟΣ’ Βόλου). Τον Σεπτέμβριο 1927 η Εύα Σικελιανού ταξιδεύει στις Η.Π.Α. για να προωθήσει την ΔΕΛΦΙΚΗ ΙΔΕΑ και το έργο του Σικελιανού.
Στις 4 Νοεμβρίου 1928 ο Άγγελος Σικελιανός φεύγει για το Παρίσι όπου συναντά την Εύα και προσπαθεί να συνεργαστεί με Γάλλους Διανοούμενους για την προετοιμασία των Δελφικών Εορτών του 1930. Στις 25 Μαρτίου 1929 βραβεύονται για το έργο τους ο Άγγελος Σικελιανός και η Εύα Σικελιανού από την Ακαδημία Αθηνών με αργυρά μετάλλια. Το 1929 στην Αράχοβα ο Σικελιανός ομιλεί για τους ‘Κοινοτικούς Θεσμούς’. Το 1930, τον Ιανουάριο, δίνει διάλεξη στην Αρχαιολογική Εταιρεία με θέμα ‘Η Αποστολή της Κοινότητας’. Τον Μάιο 1930, 1-3, 6-8, 11-13, επαναλαμβάνονται οι ΔΕΛΦΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ
Το 1936, στην ‘Ελευσίνια Διαθήκη’, ο Σικελιανός αναπτύσσει το αίτημά του αναλυτικά επικεντρώνοντας την προσοχή του στον Άνθρωπο και στους δεσμούς του με το Σύμπαν. Γράφει : ‘Ο άνθρωπος, κύριος πια του κέντρου του εαυτού του και της αίσθησης του κέντρου των πραγμάτων…’
Σε σχόλια του Mario Vitti (στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, 1978, εκδ. ‘Οδυσσέας’) διαβάζουμε ότι ο Σικελιανός, ο Καζαντζάκης και ο Βάρναλης –μέσα από τον ανθρωπιστικό μυστικισμό τους- πιστεύουν βαθειά στο Μύθο της εξιλέωσης που οδηγεί στη λύτρωση. Όμως, η εμμονή του Σικελιανού ‘παγίδευσε’ στα μεγαλειώδη και ουτοπιστικά όνειρα της Παγκόσμιας Αδελφοσύνης.
Ο Λίνος Πολίτης, στην Ποιητική του Ανθολογία, παρατηρεί ότι ο Σικελιανός, βαθειά ποτισμένος από την αρχαία Ελληνική Παράδοση, αποζητάει μια εσωτερική λύτρωση σε μια καθολική σύλληψη του κόσμου, την οποία εύρισκε στον Μύθο, στα Μυστήρια ή στον Ορφισμό.
Τον Οκτώβρη του 1930 γίνεται στην Αθήνα η Α΄ Βαλκανική Συνδιάσκεψη με σκοπό την προσέγγιση των Βαλκανικών Κρατών και την Ένωση της Ελλάδας, της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας. Στις 12 Οκτωβρίου 1930, οι σύνεδροι επισκέπτονται τους Δελφούς όπου ο Σικελιανός τους απευθύνει στα Γαλλικά ένα λόγο με τίτλο ‘Λίγα Λόγια στα μέλη της Βαλκανικής Συνδιάσκεψης’.
Στις 2 Φεβρουαρίου 1931, ο εμπνευσμένος ποιητής μιλάει για τη Δελφική Ιδέα στον ‘Παρνασσό’. Στις 8 Φεβρουαρίου 1931 υπογράφεται το Καταστατικό της Δελφικής Ένωσης. Τον Ιούνιο 1931, ο Σικελιανός κάνει ομιλία στον Στρατό της Θράκης στην Κομοτηνή με θέμα ‘Ο Δελφικός Πυρήν φορεύς της Παγκοσμίου Πνευματικής Θελήσεως’. Ο ένθερμος ομιλητής δίνει μάχες με τις συνεντεύξεις του και αγωνίζεται να μεταδώσει το νόημα και την πρακτική της Δελφικής Ιδέας. Τον Σεπτέμβριο 1934, στο 30ο Συνέδριο Ειρήνης στο Λοκάρνο, ο Σικελιανός ομιλεί με θέμα το Δελφικό του Όραμα. Μένει λίγο στη Γενεύη και μετά πηγαίνει στο Παρίσι για την προώθηση της Δελφικής Ιδέας. Γνωρίζεται με τον Paul Valery.
Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1935 δίνει τέσσερες ομιλίες με τίτλο ‘Η Ελευσίνια Διαθήκη’, (τις δύο πρώτες στην Ιερά Οδό και τις άλλες δύο στο Τελεστήριο της Ελευσίνας).
Στις 3 Απριλίου 1936, στον ‘Παρνασσό’ ομιλεί με θέμα ‘Ο Παλαμάς ασκητής και μύστης’ και εντυπωσιάζει το κοινό του (για τα 50 χρόνια του έργου του Παλαμά). Τον Δεκέμβρη 1936 πάλι στον ‘Παρνασσό’ ομιλεί με θέμα ‘Η Δελφική Ιδέα’. Το 1937 εορτάζεται η δεκάτη Επέτειος των Δελφικών Εορτών στην αίθουσα του ‘Παρνασσού’. Τον Απρίλιο 1939 βραβεύεται για το σύνολο του έργου του με Λογοτεχνικό Βραβείο. Το 1980 δημοσιεύεται ο δεύτερος Τόμος του Πεζού Λόγου που περιέχει τα Δελφικά Κείμενα του Σικελιανού της περιόδου 1921-1951.
Στο Συνέδριο του Montreux της Ελβετίας, στις 21 Αύγουστου 1947, τέσσερα χρόνια περίπου πριν φύγει από τη ζωή, ο Άγγελος Σικελιανός προτείνει την καθιέρωση της Νεοελληνικής ως Διεθνούς Γλώσσας της Παγκόσμιας Ομοσπονδιακής Οργάνωσης. Ο ποιητής μας σε όλη του την ζωή ήταν γεμάτος Ελλάδα και το απέδειξε περίτρανα και με την λαμπρή ποίησή του και με τους φλογερούς λόγους του και με τον υψηλό πνεύμα του.
Στο ποίημα ‘Φθινόπωρο 1936’ ο Σικελιανός μιλάει με τους πλανήτες και τους γαλαξίες και βρίσκεται σε άλλες σφαίρες. Και τα βράδια/ το στερέωμα ολοένα και πιο μαύρο/ σφύζει απ’ άστρα τεράστια και πλαταίνει το διάστημα βουβό κι ολόγυρά Σου/ απλώνεται τρανή σιγή, μηνύτρα/ μεγάλων ερχομών από τα βάθη/ των ουρανών, βαριών νεφών, ανέμων/ υγρών κι ευωδερών, απάντεχά Σου/ στοχασμών που τη μνήμη προβοδώντας/ γυρνούν στην πρώτη τους σιγή. Καθώς γράφει τους στίχους του για την ψυχή, τη δική του και όλων των ανθρώπων, γίνεται μεταφυσικός, συμπαντικός, και απλώνεται σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της γης και τ’ ουρανού, μεταφέρεται στο άπιαστο σύμπαν και γίνεται μύστης των ουράνιων φαινομένων… (Νέα Εστία) Μέσα του συναντιώνται κόσμοι άλλοι, από το παρελθόν, από το παρόν και από το μέλλον και χύνονται σαν χείμαρροι στο μεγάλο ποτάμι της ψυχής και των θείων οραμάτων. Η σύλληψη της δημιουργίας ενός παγκόσμιου πνευματικού πυρήνα επάνω στα αρχαία, μυστικά χώματα των Δελφών πηγάζει από την καθολική αγάπη του προς τον άνθρωπο (‘Δελφικός Λόγος’, 1927). Ο Κ.Θ. Δημαράς, εξηγεί ότι ο Σικελιανός –μέσα από την καθολική αγάπη του ανθρώπου –φαίνεται να έχει δαμάσει την ορμή του ψυχικού του κόσμου και αγγίζει τον κλασικισμό ο οποίος του χαρίζει μια ισορροπία και μια γαλήνη. Ισορροπούν το επικό και το λυρικό στοιχείο και οι μορφές της Θρησκείας, της Ιστορίας και της Μυθολογίας γίνονται σύμβολα καθολικά. Μέσα από το υποκειμενικό οργανικό στοιχείο, εκφράζονται οι πιο αντικειμενικές προϋποθέσεις για έναν ενιαίο οργανικό κόσμο απαλλαγμένο από αντιφάσεις. Η ενιαία παράδοση του ανθρώπου και η ενιαία ουσία του κόσμου συμβαδίζουν. (Ποίημα ‘Ιερά Οδός’ 1935). Κι η καρδιά μου, ως εβάδιζα, βογκούσε: /Θα ’ρτει τάχα ποτέ, θε να’ρτει η ώρα/ που η ψυχή της αρκούδας και του γύφτου, /κ’ η ψυχή μου, που μυημένη την κράζω,/ θα γιορτάσουν μαζί; /Κι έμοιαζ’ έλεε ’Θα’ρτει./ Ώ Ελλάδα,/ ιδέες/ ο λόγος μου αχτιδοβολάει αγνάντια Σου/ σαν αρραβώνας νέος στον Ήλιο. Με τη Δελφική Ιδέα προσπάθησε να εντάξει στην ίδια Ενότητα και το κοινωνικό και το φυλετικό, για να γίνει ο κόσμος ένα αδιαίρετο όλον. Λυτρώθηκε από την αίσθηση του Εφήμερου και από τον τρόμο του θανάτου. Χαίρεται ανεμπόδιστα το δώρο της Ύπαρξης.
Παγκόσμια απήχηση είχαν δυο εκδηλώσεις, τον Μάιο 1927 και τον Μάιο 1930, που ο Σικελιανός οργάνωσε στους Δελφούς. Η σημαντική σύνθεση ‘Πρόλογος στην Ζωή’ βγήκε σε τέσσερα μέρη, (1915) – ‘Η Συνείδηση της Γης μου’ και ‘Η Συνείδηση της Πίστης’ και πολύ αργότερα ‘Η Συνείδηση της Προσωπικής Δημιουργίας’. Το 1925 εξέδωσε την ‘Ωδή στον Βαλαωρίτη’ –τετρασέλιδο- και το 1930 τον ‘Όρκο των Κοινοτήτων στη μάνα Ελλάδα’ –μονόφυλλο.
Ο Άγγελος Σικελιανός ήταν εκείνος που συνέδεσε την αρχαιότητα με το μέλλον της Ελλάδας με ένα και μόνο όραμα ‘την Ένωση όλων των λαών’. Ο Ορφέας και ο Διόνυσος γίνονται οι στυλοβάτες της κοσμοθεωρίας του. Δημιουργεί ένα μεγάλο ιστό πάνω στον οποίο κεντάει τους Μύθους και τους μεταφέρει στο Ευρωπαϊκό και στο Διεθνές –πανανθρώπινο- καμβά Ιστορίας, Παράδοσης και Θεάτρου. Με ένα δικό του τρόπο δίνει τους Ελληνοπρεπείς στίχους του για να αποδώσει το μεγαλείο των λέξεων ΕΛΛΑΔΑ, ΕΛΛΗΝΕΣ, ΔΕΛΦΟΙ, ΟΜΦΑΛΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ, ΔΕΛΦΙΚΗ ΙΔΕΑ.
Ήταν κάτι ασύλληπτο κι απροσδιόριστο που ακτινοβολούσε… Η φωνή του δυνατή, βαθειά και πειστική μαζί, που μεταμόρφωνε μ’ έναν τονισμό της και τα πιο ασήμαντα περιστατικά…Θα τον αναγνωρίζατε τον ποιητή, όπου κι αν τον απαντούσατε, στην ουρά ενός λεωφορείου, σ’ ένα καφενείο ή σ’ έναν κήπο, τον ποιητή με τη θεία εντολή, που είναι Δημιουργός μυστικών κόσμων. (ΑΝΝΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ)
Βιβλιογραφία
1. Άννας Σικελιανού, ‘Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός’, ‘ΙΚΑΡΟΣ’, ΑΘΗΝΑ 2002
2. Κάρολου Μητσάκη, ‘Παν ο Μέγας’, Μελέτες για τον Άγγελο Σικελιανό, ‘ΕΛΛΗΝ’, ΑΘΗΝΑ 2001
3. Π. Πρεβελάκη, ‘Α. Σικελιανός’, ΜΙΕΤ, ΑΘΗΝΑ 1990
4. Τάκη Δημόπουλου, ‘Άγγελος Σικελιανός – Ο Ποιητής και Μύστης’, Α΄ Τόμος, Ο Διθύραμβος του Ρόδου, ‘ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΕΨΙΣ’, ΑΘΗΝΑ 1998
5. Τάκη Δημόπουλου, Β΄ Τόμος, 23 Μονογραφίες, ‘ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΕΨΙΣ’, ΑΘΗΝΑ 1998
6. Αθηνάς Βογιατζόγου, ‘Η Μεγάλη Ιδέα του Λυρισμού’, Μελέτη του ΠΡΟΛΟΓΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ του Σικελιανού, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 1999
7. Πασχάλη Χριστοδούλου, ‘Σικελιανός Άγγελος ο Ορφικός’, Ανάτυπο από το Περιοδικό ‘ΘΡΗΙΚΙΟΣ ΑΝΕΜΟΣ’ (ΤΧ.29-30, Σεπτ.-Δεκ.2001)
8. Παρασκευής Κοψιδά- Βρεττού, ‘Στο Άρρητο Υφάδι της Ζωής τους’ –Άγγελος Σικελιανός, Άννα Άγγελου Σικελιανού, Έκδ. ‘ΓΡΗΓΟΡΗ’, ΑΘΗΝΑ 2002
9. Αντρέα Κ. Φυλακτού, ‘Ο Μύθος και η Λύρα’, ‘ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ’, ΑΘΗΝΑ 2002
10. Ασημάκη Πανσέληνου, ‘Άγγελος Σικελιανός ή τα Πολιτικά Πρόσωπα των Θεών’, ‘ΚΕΔΡΟΣ’, ΑΘΗΝΑ 1981
11. ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ, ΑΘΗΝΑ ΔΕΚ. 2001
12. ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ, (Εκατό χρόνια από τη γέννησή του), έτος ΝΗ΄-ΤΟΜΟΣ 115ος – Τεύχος 1361, ΑΘΗΝΑΙ, 15 Μαρτίου 1984
13. ‘ΕΥΘΥΝΗ’, ‘Ο ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ’, Τεύχος 328, ΑΘΗΝΑ Απρίλιος 1999
14. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΤ΄ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ, ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ, 50 χρόνια από το θάνατό του, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Λευκάδας, Γιορτές Λόγου και Τέχνης, Λευκάδα 99-11 Αυγούστου 2001, ΑΘΗΝΑ 2002
15. ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ, ‘ΘΥΜΕΛΗ’, ΤΟΜΟΣ Α΄, Β΄, Γ΄, ‘ΙΚΑΡΟΣ’, ΑΘΗΝΑ 2003
16. ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ, ‘ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΥΑ ΠΑΛΜΕΡ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ, ‘ΙΚΑΡΟΣ’, ΑΘΗΝΑ 2008
17. ΛΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΗ, ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ, ΒΙΒΛΙΟ ΕΒΔΟΜΟ, ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ –ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ, ‘ΓΑΛΑΞΙΑΣ’, ΑΘΗΝΑ 1965
18. ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ, ‘ΑΝΤΙΔΩΡΟ’, ‘ΓΑΛΑΞΙΑ’, ΑΘΗΝΑ 1961
Η ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΕΛΦΙΚΗΣ ΙΔΕΑΣ
ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ (1884-1951)
Ο μεγάλος ποιητής Άγγελος Σικελιανός είναι ο μύστης των Δελφικών Αμφικτιονιών και ο εμπνευστής της Δελφικής Ιδέας και έχει επηρεάσει τους Έλληνες με τα οράματά του για τον Ελληνισμό και όλους τους λαούς της γης. Αυτό που τον χαρακτηρίζει είναι το πνεύμα της Συμπαντικότητας, της ένωσης όλων των ανθρώπων, όλων των φυλών, για μια κοινή πορεία ειρηνική με κύρια χαρακτηριστικά την Αγάπη και την Ελευθερία. Ο ιερός τόπος των Δελφών είναι για τον Σικελιανό το κέντρο της Γης. Μυημένος στην Ορφική ποίηση και στη μυστικιστική Διονυσιακή άσκηση, ο ποιητής ανεβαίνει τις βαθμίδες της Νόησης για να μετουσιωθεί σε πνεύμα και ψυχή αφήνοντας πίσω την Ύλη και τα γήινα στοιχεία. Προχωράει στις σφαίρες του Σύμπαντος για να γνωρίσει την ουράνια αρμονία και την ομορφιά των άστρων. Ο Σικελιανός οραματίζεται την αναγέννηση της Ελλάδας μέσα από τη Δελφική Ιδέα.
Στα σπλάχνα του είναι μόνο η Ελλάδα. Για την Ελλάδα αγωνίζεται ο φιλόπατρις ποιητής. Μαζί του συμμετέχει κι όλος ο Ελληνικός κόσμος, ο παλιός και ο καινούργιος. Παλεύει στο χώρο και στο χρόνο ενάντια στις δυνάμεις του Κακού με την πέννα του: ‘Πέφτουν οι βράχοι οι Δελφικοί πάνω στου οχτρού τα στήθη./ Εχίμηξαν ιερές πνοές απ’ τα πανάρχαια δάση./ Σε νου φωτάνε απάρθενον οι κοιμισμένοι μύθοι./ Νύφες μαζί τους ροβολάν στης μάχης το γιορτάσι/. Ο ποιητής –πολεμιστής βιώνει την απόλυτη ελευθερία και οδεύει σε μια υπέρβαση για ‘να κατακτήσει την κοσμική ιδέα και να γνωρίσει τη θεία ουσία’. Τιμάει την Ελλάδα με τις Δελφικές γιορτές και ξεκινάει μια εκστρατεία στον τόπο του και στο εξωτερικό (στις Βαλκανικές πρωτεύουσες και αλλού) με διαλέξεις φλογερές και λόγια μεγαλόπνοα. Τα πλήθη συγκλονίζονται. Όνειρό του ήταν να ιδρύσει το Δελφικό Πανεπιστήμιο το οποίο θα ενίσχυε τον θεσμό και στις ξένες χώρες. Πιστεύει ότι η Αμερική θα πάρει επίσημα μέρος στη Δελφική του Κίνηση και θα κτίσει Πνευματικό Κέντρο στους Δελφούς.
Ο σπόρος που έρριξε ο Άγγελος Σικελιανός έβγαλε γερές ρίζες και η ανάγκη για συναδέλφωση των λαών είναι πλέον επιτακτική. Το αγαθό της Δελφικής Ιδέας ανθίζει και καρποφορεί. Ποίημα ‘Ιερά Οδός’ (1935) … θα’ρτει τάχα ποτέ, θε να’ρτει η ώρα/ που η ψυχή της αρκούδας και του Γύφτου/ κ’ η ψυχή μου που μυημένη την κράζω/ θα γιορτάσουν μαζί;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου