"Λαμβάνω την τιμή να ανακοινώσω εις την Βουλήν ότι ο Εθνικός Στρατός προελάσας εκ Ξάνθης κατέλαβεν ολόκληρον την Θράκην και τμήματα αυτού ευρίσκονται εις εν εκ των προαστείων της Αδριανούπολης το Καραγάτς", ανακοίνωνε από το βήμα της Βουλής ο Ελευθέριος Βενιζέλος

Η ΔΥΤΙΚΗ ΘΡΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΑ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ 18ης ΜΑΪΟΥ 1920

Ε. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ (Πρωθυπουργός) : Λαμβάνω την τιμήν να ανακοινώσω εις την Βουλήν, ότι ο Εθνικός Στρατός προελάσας εκ Ξάνθης κατέλαβεν ολόκληρον την Θράκην και τμήματα αυτού ευρίσκονται ήδη κατηυλισμένα εις εν των προαστείων της Αδριανουπόλεως, το Καραγάτς (Ζητωκραυγαί και χειροκροτήματα παρατεταμένα). Η κατάληψις της Δ. Θράκης εγένετο εν απολύτω τάξει, χωρίς την δημιουργίαν ουδενός λυπηρού επεισοδίου. Είμαι δε βέβαιος, ότι μετά της αυτής επιτυχίας θέλει γίνει εν καιρώ και η περαιτέρω προέλασις και εις την Ανατολικήν Θράκην, μέχρι των ορίων, τα οποία μας επεδίκασεν η συνθήκη. Την στιγμήν αυτήν θεωρώ καθήκον, από του βήματος τούτου να εκφράσω εις μεν τον Γάλλον στρατηγόν Σαρπύ (1) και τους συνεργάτας αυτού τας ευχαριστίας της Κυβερνήσεως, διότι συνήργησαν κατά τόσον επιτυχή τρόπον εις την τόσον επιτυχή διεξαγωγήν του έργου του ανατιθεμένου εις τον Ελληνικόν Στρατόν (Ζήτω η Γαλλία! –Χειροκροτήματα), εις δε τον Διοικητήν, τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς και τους στρατιώτας του Εθνικού Στρατού τα συγχαρητήρια της Κυβερνήσεως (2). (Χειροκροτήματα παρατεταμένα).

*

(1)  Ο αρχηγός των Γαλλικών δυνάμεων κατοχής της Θράκης, φιλέλλην αυτός, επηρεαζόμενος από τον Αρχιστράτηγον Φρανσαί Ντ’ Εσπεραί.

(2)  Την κατάληψιν της περιοχής ενήργησαν από ξηράς και θαλάσσης δυνάμεις του Σώματος Στρατού Εθνικής Αμύνης υπό τον αρχιστράτηγον Εμμ. Ζυμβρακάκην. Η Μεραρχία Σερρών υπό τον Παμίκον Ζυμβρακάκην και η τότε συγκροτουμένη Μεραρχία Ξάνθης υπό τον Κ. Μαζαράκην, αποβιβασθείσα εις Δεδέ-Αγάτς, την πόλιν ήτις μετ’ ολίγον ονομάσθη Αλεξανδρούπολις τιμήν του Αλεξάνδρου.

ΑΞΙΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ 25ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1920

Θ. ΣΟΦΟΥΛΗΣ (Πρόεδρος της Βουλής) : Αίσθημα πανηγυρικής χαράς συνενώνει ημάς σήμερον και αίσθημα ευλαβούς ευγνωμοσύνης, ότι ηυδόκησεν η Θεία Πρόνοια να ευλογήσει δαψιλώς τους ηρωικούς αγώνες του Ελληνικού λαού και τους υπερανθρώπους προσπαθείας του ποδηγετούντος αυτόν Κυβερνήτου.

Μια νέα τρισένδοξος σελίς προστίθεται εις την τόσον πλουσίαν εις δόξαν Ελληνικήν Ιστορίαν, σελίς επί της οποίας η μοίρα της Ελλάδος εχάραξε δια της χειρός του Ελευθερίου Βενιζέλου τον τελικόν θρίαμβον των αγίων του Έθνους πόθων. Λαοί ομόφυλοι, απ’ αιώνων δυναστευόμενοι λαοί αδελφοί, απ’ αιώνων κεχωρισμένοι, ενούνται σήμερον ελεύθεροι εις τους κόλπους της Μεγάλης Μητρός Ελλάδος, εις ένα στοργικόν εναγκαλισμόν αυτής. Και υπό την θερμήν πνοήν του μητρικού ασπασμού ανίστανται εις νέαν ζωήν πεφιλημένα της Ελλάδος τέκνα, η Σμύρνη και μετ’ αυτής, η Ιωνία, η λεπτή μήτηρ ενός εξόχου πολιτισμού, η Ιωνία, της οποίας εκάστη πτυχή σκεπάζει και μιαν ένδοξον Ελληνικήν ανάμνησιν, η Θράκη, η πολυπαθής και πολυφίλητος Θράκη, η περικλείουσα κατά τους χρόνους της Ελληνικής Αυτοκρατορίας τους θερμότερους και ισχυροτέρους παλμούς του Γένους και τα Δωδεκάνησα η μικρή αύτη αλλά παναρχαία και αμόλυντος δι’ όλων των αιώνων κοιτίς αγνού ακραιφνούς δυνατού Ελληνισμού. (παρατεταμένα και παταγώδη χειροκροτήματα). Εις αντάλλαγμα δε της δωρουμένης ελευθερίας τα θερμά αυτά τέκνα του Ελληνισμού αποδίδουν εις την Πατρίδα όχι μόνον την ευγνωμοσύνης και την μέθην του εθνικού των ενθουσιασμού αλλά εισκομίζουσι και γενναίον τον έρανό των εις το κοινόν εθνικόν κεφάλαιον, ενισχύουσι την ψυχικήν και πνευματικήν ευρωστίαν της Ελλάδος και προσθέτουσι νέα νεύρα εις τους βραχίονας αυτής.

Δια της συγχωνεύσεως αυτής των ποικίλων μορφών και ποικίλων ιδιοφυιών του Ελληνισμού εις μιαν ζωντανήν ενότητα, συντελείται σήμερον μια θαυμασία κράσις της πολυσυνθέτου Ελληνικής ψυχής, παρέχουσα την ζωτικήν δύναμιν εις την Ελλάδα να εκπληρώση την μεγάλην αυτής Ιστορικήν αποστολήν και να δημιουργήση ένα νέον Ελληνικόν πολιτισμόν.

Λήθη εις τα μαρτύρια αιώνων

Αναλαμβάνοντες την ιεράν ημών Εθνική κληρονομία, όχι ως κατακτηταί, ούτε ως εκδικηταί, αλλ’ ως νικηταί ελευθερωταί πατρίων εδαφών, απευθύνομεν τον πρώτον αυτόν επίσημον χαιρετισμόν της Εθνικής αντιπροσωπείας όχι μόνον προς τους ομοφύλους ημών λαούς των ξένων χωρών, αλλά με το αίσθημα το διακρίνον ανέκαθεν και κατ’ εξοχήν την Ελληνικήν φυλήν, με το αίσθημα ευγενούς φιλανθρωπίας, τείνομεν την χείραν και προς τους πρώην δεσπότας λησμονούντες εν μια στιγμή τας θλίψεις και πικρίας και μαρτύρια αιώνων όλων.

Όπου κυματίζει σήμερον η Ελληνική σημαία, δεν υπάρχουν πλέον δυνάσται και δούλοι, δεν υπάρχουν δήμιοι και θύματα. Υπό την σκιάν της Ελληνικής σημαίας θα παρακάθηνται Έλληνες και Μουσουλμάνοι και Ισραηλίται και όσοι άλλοι λαοί θα ζήσουν μεθ’ ημών, ελεύθεροι πολίται μιας και της αυτής πατρίδος με ίσας υποχρεώσεις.

Χαρίζομεν ελευθερίαν και πολιτισμόν

Πλην του απόλυτου δε σεβασμού προς τας θρησκευτικάς αυτών πεποιθήσεις, η Ελλάς χαρίζει και προς τους Μουσουλμάνους ελευθερίαν, οίαν ουδέποτε ωνειρεύθησαν, υπέρ πάντα δε τα άλλα αγαθά φέρει προς αυτούς η Ελλάς και το φως του πολιτισμού, του ανθρωπισμού.

Το στυγερόν αδίκημα της Ιστορίας

Κατά την στιγμήν ταύτην, κατά την οποίαν μέλλει να τεθή ενώπιον ημών η μετά της Τουρκίας συνθήκη ειρήνης, νομίζω ιεράν υποχρέωσιν, να διερμηνεύσω την βαθυτάτην ευγνωμοσύνην της Εθνικής αντιπροσωπείας προς τους συμμάχους και φίλους ημών, τους μεγαλοφρόνως αναγνωρίσαντας και κατακυρώσαντας τα εθνικά ημών δίκαια (Ζωηρά χειροκροτήματα και επευφημίαι υπέρ των Συμμάχων). Η ετυμηγορία των αυτή δεν είναι μόνον η δικαία αμοιβή της γενναίας συμβολής του Έθνους εις την μεγάλην υπέρ του πολιτισμού συμμαχικήν νίκην, αλλ’ είναι επανόρθωσις στυγερωτάτου αδικήματος της Ιστορίας, ικανοποιούσα αυτήν την ανθρωπίνην συνείδησιν.

Ο Στρατός μας

Αυτομάτως φέρεται η ψυχή και ο νους ημών και κατά την στιγμήν ταύτην προς τον μαχόμενον έτι γενναίον στρατόν μας, δια της λόγχης του οποίου εχαράχθησαν τα νέα όρια της Μεγάλης Ελλάδας, δια της λόγχης του οποίου εκάμφθη και εξηναγκάσθη κατακτητής ανηλεής  και δεσπότης αμείλικτος να παραχωρήση εις το Έθνος την κληρονομίαν αυτού. Μετά θαυμασμού, μετά στοργής και ευγνωμοσύνης επευθύνομεν τον θερμότατον ημών χαιρετισμόν προς τον ηρωικόν μας στρατόν της ξηράς και της θαλάσσης, ευλογούντες τους νέους αυτού αγώνας και επευφημούντες τας νέας αυτού νίκας (Ζωηρά χειροκροτήματα και επευφημίαι υπέρ του στρατού).

Οι νεκροί γενεών

Ας κλίνωμεν ευλαβώς και ας αποδώσωμεν τον φόρον της λατρείας και της ευγνωμοσύνης προς τους νεκρούς, τους ήρωας νεκρούς, όσοι έπεσαν εν τη μέθη της νίκης με το γλυκό όραμα εν τη ψυχή της αναγεννωμένης Ελλάδος και προς αναριθμήτους, τους ανωνύμους, τους αμάχους νεκρούς απ’ αιώνων μέχρι της χθες μάρτυρας της Πατρίδος (Πάντες οι βουλευταί εγείρονται και ασκεπείς αναφωνούσιν: «Αιωνία η μνήμη των»).

Οι λησμονημένοι τάφοι των μαρτύρων του Έθνους

Η Μεγάλη Ελλάς, δια την οποία ημείς τόσον αγαλλόμεθα και υπερηφανευόμεθα εκτήθη αντί ανυπολογίστου τμήματος θυσιών, τμήματος αίματος, δακρύων και ιδρώτος όχι μιας ή δυο αλλ’ υπέρ δεκαπέντε όλων γενεών.

Εάν η αρχαία Ελλάς καλείται δικαίως υπέρ της Ιστορίας η «Αιωνία Ελλάς», ή «Αθάνατος Ελλάς», δι’ όσα αληθώς ανέφικτα εδημιούργησε και εχάρισεν εις την ανθρωπότητα το Ελληνικόν πνεύμα, δικαίως επίσης πρέπει να νομίζηται αθάνατος η Ελλάς δι’ όσα έπαθε και εμόχθησε, δι’ όσα εμαρτύρησε και υπέφερεν υπό των υποδρομέων, των πορθητών και των κατακτητών αυτής. Το λεγόμενον «Ελληνικόν Θαύμα» δεν αποτελεί μόνον η φωτεινή δημιουργία του Ελληνικού πνεύματος· μεγαλείτερον θαύμα είναι η δύναμις της εγκαρτερήσεως του Ελληνικού λαού εις τας συμφοράς της σκοτεινής δουλείας, η ακλόνητος πίστις αυτού και η ανένδοτος και μαρτυρική του θέλησις. Η αθανασία της Ελληνικής ψυχής δεν ευρίσκεται μόνον εις τα περγαμηνάς, αλλά και εις τους πενιχρούς, τους ταπεινούς, τους λησμονημένους τάφους των μαρτύρων του Έθνους.

Όπως οι πρώτοι χριστιανοί

Ο Ελληνικός λαός ζήσας επί αιώνας όλους ως ζωντανός νεκρός, άνευ ύπνου και τάφου, διέσωσε και υπό τον βαρύν όγκολιθον της τυραννίας, τον πιέζοντα τα στήθη αυτού, κάλλος και δύναμιν ψυχής, οίαν μάτην αναζητεί τις, υπό τας αυτάς συνθήκας εν τη Ιστορία άλλων λαών. Η αγάπη του Ελληνικού λαού προς την ελευθερίαν, η προσήλωσίς του προς τα ιδανικά του έθνους, η αφοσίωσις αυτού προς την ιδέαν της Πατρίδος, δεν έχει εν τη Ιστορία εφάμιλλον κατά την δύναμιν του αισθήματος και της εθελουσίας, ειμή μόνον την μαρτυρικήν πίστιν, των πρώτων χριστιανών.

Πάλι με χρόνους με καιρούς

Όταν το ιερόν σταυροφόρον λάβαρον του Γένους εκυλίσθη αιματοβαφές κατά γης, δεν εσβέσθη και το όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αλλά παρέμενεν χαραγμένον εν τη ψυχή του Έθνους, ως το φωτεινόν σύμβολον της δικεφάλου αυτού πίστεως, πατρίδος και θρησκείας, εις μιαν αχώριστον έννοιαν. Δια τούτο και το τελευταίον ψυχορράγημα της Ελληνικής Αυτοκρατορίας δεν συνώδευσαν θρήνοι απεγνωσμένοι, αλλά φωνή παρήγορος, την οποίαν ενέπνεεν η ακράδαντος θέλησις και πεποίθησις του Έθνους, ότι «πάλι μα χρόνια και καιρούς, πάλι δικά μας θάναι».

Και υπό τας τραγικωτέρας περιπετείας και εν μέσω της μάλλον θλιβεράς και μάλλον σκληράς πραγματικότητος, την οποίαν εδημιούργει η θαυμαστή μεν, αλλά άνισος πάλη αδυνάτου προς κραταιόν, ουδ’ επί στιγμήν έπαυσεν ο Ελληνικός λαός αγνωνιζόμενος υπέρ των ιδεωδών της Φυλής, έχων ως μόνον εφόδιον, το αποκλειστικόν –εφόδιον παντός ηρωισμού- την πίστιν προς εαυτόν, την πίστιν την σώζουσαν τα έθνη. Και πίπτον το Έθνος και κατακλυζόμενον ουδέποτε απεχωρίσθη του ονείρου μιας μεγάλης και ισχυράς Ελλάδος, αλλ’ ήγειρε μετά πάσαν συμφοράν, εκ νέου την κεφαλήν ευθαρσώς, προαλειφόμενον εις νέας πάντοτε μεγαλυτέρας θυσίας. Και επί τέλους έχει να επιδείξει το ηρωικόν του, το αθάνατον 1821, το μέγιστον και λαμπρότερον θαύμα του αιώνος εκείνου.

Ενσαρκώθη αλλά δεν ενεκρώθη

Μετά τους αιματηρούς αυτούς αγώνας και μετά την ελευθέρωσιν ενός μικρού μέρους του Ελληνισμού, επήλθε διχασμός του ελεύθερου Έθνους εις αυτό, και δε εδείκνυε τούτο σημεία ζωής, παρά μόνον εις παροδικούς κλονισμούς. Ο μαρασμός, τον οποίον ενέχυσε μια συνεχής μικρόψυχος πολιτική, ενσάρκωσε τας δυνάμεις, ενάρκωσεν αλλά δεν ενέκρωσε την ψυχήν αυτού. Άμα δ’ ως ο Ελληνισμός ηνωτίσθη την φωνήν και ησθάνθη τον ένθεον παλμόν εκείνου, ον ανέμενον ως τον προωρισμένον υπό της Θείας Προνοίας οδηγόν της Φυλής, ανέστη εκ την νεκροφανείας ακμαιότερος, ευρωστότερος, με ακράτητον και πάλιν τον ενθουσιασμόν, με ακράτητον την εθελοθυσίαν. Και ταχύς, ακάθεκτος, εν μέσω θαυμασίων τροπαίων, ανήλθεν εντός μιας δεκαετίας τον ένδοξον αυτόν ανήφορον, εκπληρών δια των νέων του θριάμβων τον ιερόν όρκον, ον έδωκαν οι μεγαλόστομοι εκείνοι ιδρυταί της Ελληνικής Ελευθερίας και συμπληρών δια των νέων αυτού νικών το εθνικόν πρόγραμμα των πατέρων, το γραφέν δι’ αίματος και επισφραγισθέν δια μαρτυριών.

Θα μακαρίζουν ημάς

Ημείς, οι ζώντες εντός των πραγμάτων, δεν αισθανόμεθα ίσως επαρκώς το μέγεθος του συντελεσθέντος εθνικού θαύματος· αι επιγινόμεναι όμως γεννεαί, συγκρίνουσαι την θαυματουργόν αυτήν δεκαετίαν προς το αμέσως προηγούμενον παρελθόν, θα μακαρίζωμεν ημάς ότι ηυτυχήσαμεν να ζήσωμεν εις την ενδοξοτέραν ταύτην πολιτικήν περίοδον του Ελληνισμού, ότι ηυτυχήσαμεν να ίδωμεν την Πατρίδα συγκροτουμένην εις μέγα και ισχυρό κράτος, όσον ουδέποτε πρότερον υπήρξε, η Ελλάς. Κράτος ισχυρόν, με όρια πολιτικά εγγύτατα προς την πόλιν των αγιωτάτων πόθων και ιερωτέρων παραδόσεων του Έθνους, όρια πολιτικά ταυτιζόμενα σχεδόν προς τα εθνικά, αλλά με πολύ ευρύτερα ηθικά, πνευματικά όρια.

Η πνευματική ηγεμονία της Ανατολής

Διότι η Ελλάς σήμερον έλκει προς εαυτήν την εκτίμησιν και τας συμπαθείας και την προσοχήν του κόσμου, όχι μόνον ως η πατρίς των προγόνων και των πατέρων, αλλ’ ως πατρίς ημών και των τέκνων ημών, όχι ως η κληρονόμος μόνον και θεματοφύλαξ παλαιάς νεκράς δόξης, αλλ’ ως ζωντανός παράγων, ως μια ζώσα δύναμις και ζώσα δημιουργία προόδου και πολιτισμού. Ξένη ανέκαθεν προς το πνεύμα το κατακτητικόν, δεν φιλοδοξεί βεβαίως και σήμερον η Ελλάς πολιτικήν ηγεμονίαν μεταξύ των λαών της Ανατολής· θεωρεί όμως ιστορικήν την υποχρέωσιν και προς εαυτήν και προς την ανθρωπότητα όλην, να διεκδικήση εις το στάδιον της ειρηνικής αμίλλης πνευματικήν ηγεμονίαν, εκπολιτιστικήν ηγεμονίαν, δικαιούσα και τας ιδίας αυτής μεγάλας θυσίας και μεγάλας προσδοκίας, ας στηρίζωσιν επ’ αυτής σήμερον οι Σύμμαχοι και φίλοι.

Η παρ’ ολίγον αφάνταστος συμφορά

Η Ελλάς αναλαμβάνουσα σήμερον την ένδοξον αυτής εν τη ιστορία θέσιν δεν δύναται να λησμονήση ότι το έμβλημα της αριστορκατικής ευγενείας της Φυλής ήτο ανέκαθεν «αιέν αριστεύειν και υπέροχον έμμεναι πάντοτε».

Η Βουλή των Ελλήνων σας επαναβλέπει Κύριε Πρόεδρε, μετά βαθυτάτης συγκινήσεως σήμερον καις ας υποδέχεται θριαμβευτήν, ελευθερωτήν και τραυματίαν (1), ήρωα και μάρτυρα εις τον υπέρ της Πατρίδος αγώνα, ευλογεί δε τον Θεόν ότι ίλεως ως πάντοτε και φιλόφρων προς την Ελλάδα έσωσε πάλιν τν πατρίδα από αφαντάστου συμφοράς προστατεύσας την ζωήν ημών.

Ψυχή, νους, οφθαλμός της Ελλάδος

Κύριε Πρόεδρε, αι μεγάλαι αρεταί του Ελληνικού λαού ήσαν εις τας χείρας σας μόνον το πολύτιμον υλικόν, εξ ου σεις ο μέγας καλλιτέχνης, ο μέγας δημιουργός εφιλοτεχνήσατε το μεγαλοπρεπές εθνικόν οικοδόμημα, υπό το οποίον εστεγάσε σύμπασαν την Φυλήν, ελευθέραν και ηνωμένην εν δυνάμει. Σεις υπήρξατε η ψυχή, ο νους και ο οφθαλμός της Ελλάδος, σεις του φως, το οποίον εφώτισε τον Ελληνικόν λαόν εις την οδόν της τιμής και του καθήκοντος και ωδήγησεν αυτόν μετά δόξης και τιμής εις το τέρμα των πεπρωμένων της Φυλής.

Μεταξύ των ολιγίστων εκλεκτών, των ολιγίστων αθανάτων της παγκοσμίου ιστορίας, οι οποίοι τιμώνται εν τη μνήμη της ανθρωπότητος ως αναμορφωταί εθνών, ως δημιουργοί μεγάλων Κρατών, ως πατέρες της ιδίας αυτών πατρίδος, εν πρώτοις θα μνημονεύηται το όνομά σας, εφ’ όσον υπάρχει Ιστορία.

(Πάντες οι βουλευταί εγειρόμενοι ζητωκραυγάζουσι, ασκεπείς και επευφημούσι τον κ. Πρωθυπουργόν).

Και υπέρ το γιγάντιον υμών έργον, έτι μάλλον θα θαυμάζηται και θα εμπνέη και θα φωτίζη ως ιστορικόν δίδαγμα εσαεί ηθική λάμψις, η ηθική δύναμις της ψυχής σας.

Ίσος προς τους μεγάλους της Γης

Ο Ελληνικός λαός βλέπων σας, τον Κυβερνήτην του, τιμώμενον, ως ίσον προς τους μεγίστους της γης άνδρας, αισθάνεται ότι τούτο οφείλεται όχι εις την δύναμιν και την ισχύν την οποίαν εκπροσωπείτε ως Κυβερνήτης της χώρας, αλλά εις τον σεβασμόν τον οποίον εμπνέει το ηθικόν, το ψυχικόν σας μεγαλείον.

Ηγαπήσατε ως ουδείς άλλος την Πατρίδα, ειλικρινώς και μεγαλοφυώς, με πίστιν εμπνευσμένου προφήτου, πίστιν προς το Έθνος και εθεωρήσατε την εξουσίαν ως ιεράν αποστολήν και υπεράνθρωπον ευθύνην. Αληθώς μέγα, διότι το μεγαλείον σας και την δόξαν σας εζητήσατε εις το μεγαλείον και την δόξαν της Πατρίδος.

Εις σας επεφύλαττεν η αγαθή μοίρα της Ελλάδος τον ένδοξον κλήρον να δώσητε σάρκαν και οστά εις την Πανελλήνιον ιδέαν, την οποίαν εις μάτην ωνειρεύθησαν και αυτοί οι ενδοξότεροι της αρχαίας Ελλάδος άνδρες και υπέρ ης ηγωνίσθησαν και εθυσιάσθησαν τόσαι γενεαί. Η ιστορική σας όμως αποστολή, όσον αφαντάστως μέγα, όσον υπεράνθρωπον και αν είναι το συντελεσθέν εθνικόν κατόρθωμά σας δεν έληξεν ακόμη.

Οι ειρηνικοί αγώνες

Προς υμών ανοίγονται νέοι ορίζοντες νέων αγώνων δυσχερών εξ ίσου και ευγενών, αγώνων ειρηνικών, δ’ ων θα παγιωθεί και θα διακομισθή το κολοσσιαίον εθνικόν οικοδόμημα, το οποίον ηγείρατε. Μετά τους πολιτικούς θριάμβους και τα ένδοξα κατορθώματα των όπλων, αναμένει η Ελλάς, βαδίζουσαν προς την νέαν αυτής ζωήν, προς την μεγάλην αυτής ιστορικήν αποστολήν, αναμένει να οδηγηθή υφ’ υμών εις νέας νίκας και τους θριάμβους της ειρηνικής περιόδου. Εργασία σύμφωνος προς το νέον πνεύμα της νέας κοινωνικής πολιτικής δημιουργίας· εργασία, οργάνωσις, τάξις, πνευματική προκοπή και πολιτισμός είναι το νέον σας εθνικό πρόγραμμα, περί το οποίον θα συνασπισθώσιν εις άρρηκτον φάλαγγα πάντες οι χρηστοί Έλληνες, με την αυτήν πάντοτε πίστιν και αγάπην προς υμάς.

Η Ελλάς όλη μετά θαυμασμού και υπερηφανείας, μετά στοργής και ευγνωμοσύνης, ευλογεί το όνομά σας και θα το ευλογή επί αιώνες και δια της φωνής των ζώντων και δια της φωνής των νεκρών.

Ελευθέριος Βενιζέλος και Μεγάλη Ελλάς.

Κύριοι, συνάδελφοι, η Μεγάλη Ελλάς και ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι δυο ονόματα αποτελούντα μιαν αχώριστον έννοιαν εν τη Εθνική συνειδήσει και εν τη συνειδήσει της ανθρωπότητος όλης. Ας χαιρετήσωμεν λοιπόν και ημείς τα δυο αυτά ένδοξα και πεφιλημένα ονόματα δια μιας και της αυτής επευφημίας.

Ζήτω η Μεγάλη Ελλάς

Ζήτω ο Ελευθέριος Βενιζέλος

(Επευφημίαι, ζητωκραυγαί και χειροκροτήματα παρατεταμένα).

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Υποβάλλω εις την Βουλήν τα εξής ψήφισμα (αναγιγνώσκει):

Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχουσα υπ’ όψει την μετά της Τουρκίας συνθήκην της Ειρήνες, ανασκοπούσα και την όλην συντελεσθείσαν εθνικήν εργασίαν κατά την τελευταίαν δεκαετίαν, διερμηνεύουσα και την γνώμην και το αίσθημα του Ελληνικού λαού

Ψηφίζει:

Κηρύσσει τον Ελευθέριον Βενιζέλον άξιον της Ελλάδος, ευεργέτην και σωτήρα της πατρίδος, και εντέλλεται όπως τιμητική στήλη, φέρουσα το ψήφισμα τούτο, ιδρυθή εν τη αιθούση των συνεδριάσεων της Βουλής, εις αιώνιον μαρτύριον του θαυμασμού και της ευγνωμοσύνης αυτής.

Οι Βουλευταί:

Θ. Σοφούλης, Λ. Κουτσοπέταλος, Γ. Μαρκαντωνάκης, Δ. Πάζης, Ν. Τερμετζής, Δ. Διαμαντίδης, Α. Αναστασιάδης, Γ. Μαρής, Κ. Μελάς, Α. Κασαβέτης, Π. Αγγελίδης, Χ. Βασιλάκης, Β. Σκουλάς, Μ. Βολουδάκης, Δ. Ζαμάνος, Π. Γκίνης, Ι. Τομπάζης, Θ. Γούσκος, Ι.Ν. Φαρμάκης, Ι. Αλεξανδρίδης, Γ. Γοργίας, Γ. Σταμάτης, Α. Χρηστόπουλος, Ν. Χρυσόγελος, Ι. Τρικούπης, Γ. Τσακανίκας, Δ. Τερζάκης, Ι. Βαλαλάς, Ι. Ξηρός, Ι. Μάνος, Ν. Ξηρός, Ι. Μανέτας, Π. Καραπάνος, Π. Λαγοπάτης, Ι. Μπρισιμιτζάκης, Κ. Γόντικας, Ν. Γαρδικιώτης, Π. Αραβαντινός.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δέχεται η Βουλή όπως γίνη δεκτόν το ψήφισμα τούτο;

ΑΠΑΝΤΕΣ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΑΙ : Μάλιστα. Μάλιστα.

(Γίνεται δεκτόν το ψήφισμα).

ΤΑ ΤΥΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΕΩΣ

ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

ΟΙ ΘΡΑΚΕΣ ΘΑ ΨΗΦΙΣΟΥΝ

Λόγω τυπικών διακρίσεων ως προς το καθεστώς της Ιωνίας και της Θράκης οι μεν κάτοικοι της πρώτης δεν θα εψήφιζον εις τας επικείμενας εκλογάς, ενώ οι Θράκες θα ελάμβανον μέρος εις αυτάς. Είναι γνωστόν δε, ότι ούτοι εξέλεξαν φιλελευθέρους βουλευτάς.

Τόση δε ήτο η αισιοδοξία του Βενιζέλου, ως προς το εκλογικόν αποτέλεσμα, ώστε δεν εφρόντισεν ούτε δια τους Έλληνας της Μ. Ασίας να εύρη ένα τρόπον συμμετοχής της εις τας εκλογάς, ούτε δια τους Μουσουλμάνους των Νέων Χωρών σύστημα αποκλεισμού των.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ 28ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Κ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ (Υπουργός των Εσωτερικών):  Κύριοι βουλευταί· κατόπιν της αισίας λύσεως των εθνικών ημών ζητημάτων δια των συνθηκών, τας οποίας ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως μας έφερεν εκ Παρισίων, η Ελλάς απέκτησε τίτλον διεθνή, αναγνωριζομένων των δικαιωμάτων αυτής επί της Θράκης. Συγχρόνως, τη ενεργεία του αυτού αντιπροσώπου της Ελλάδος και τη επινεύσει των φίλων Δυνάμεων, ο Ελληνικός Στρατός έλαβεν εντολήν να καταλάβη τα επιδικαζόμενα εδάφη και προ της τελικής υπογραφής των συνθηκών. Επετέλεσε δε το έργον τούτο, καθ’ ον τρόπον πάντες γνωρίζομεν, σαρώσας όχι μόνον τα στρατεύματα του Ταγιάρ και του Κεμάλ, αλλά και τας σκευωρίας, αίτινες εδημιουργήθησαν ενιαχού της Ευρώπης.

Μετά τούτο δεν έχομεν προφανώς ανάγκην να αναμένωμεν την τυπική κύρωσιν των Συνθηκών δια την εκτέλεσιν αυτών, διότι αι συνθήκαι ευρίσκονται ήδη εν πλήρει εκτελέσει. Καθήκον επομένως έχομεν να ρυθμίσωμεν από τούδε την πολιτικήν κατάστασιν της Θράκης και του πληθυσμού αυτής, και προς τούτο, υποβάλλω σχέδιον νόμου «περί προσαρτήσεως της Θράκης εις την Ελλάδα». (Ζητωκραυγαί και παρατεταμένα χειροκροτήματα)

Αλλά εις τους νέους συμπολίτας ημών της Θράκης οφείλομεν να παράσχωμεν, όχι το δικαίωμα, διότι έχουσιν ήδη αυτό, αλλά τον τρόπον, δια του οποίου θα δυνηθούν να ασκήσωσι το ύψιστον δικαίωμα του πολίτου κατά τας προσεχείς βουλευτικάς εκλογάς και προς τούτο υποβάλλω σχετικόν νομοσχέδιον «περί βουλευτικών εκλογών εις την Θράκην».

Ως βάσις δια τον αριθμόν των βουλευτών προτείνω να ληφθή η στατιστική, την οποίαν επεκαλέσθη η αντιπροσωπεία της Ελλάδος ενώπιον του Συνεδρίου της Ευρώπης.

Το ψηφοδέλτιον

Όσον αφορά δε τους καταλόγους τους εκλογικούς, ούτοι θα καταρτισθώσι κατά τρόπον συνοπτικόν, θα δοθή δε και το δικαίωμα της ενστάσεως. Ως προς τον τρόπον της ψηφοφορίας είναι προφανές ότι δεν είναι εφικτή η εφαρμογή εκεί του εν Ελλάδι κρατούντος συστήματος των σφαιριδίων, εις την κατάστασιν δε ευρίσκεται η Θράκη, δεν θα είναι ίσως δυνατόν να ευρεθώσιν εις όλα τα τμήματα εκλογικά καταστήματα δια να περιλάβωσι τα καλποδόχα κιβώτια, επειδή δεν είχομεν έτερον νόμιμον τρόπον, ο οποίος εφαρμόζεται εις τας δημοτικάς εκλογάς, τον του ψηφοδελτίου, προτείνω όπως η εκλογή γίνη δια ψηφοδελτίων.

Η ψήφος των στρατιωτικών

Τρίτον νομοσχέδιον έχω την τιμήν να υποβάλλω «περί ψηφοφορίας των εν εκστρατεία ευρισκομένων αξιωματικών και οπλιτών του κατά γην και θάλασσαν στρατού». Ομολογώ ότι ενταύθα το πράγμα είναι δυσχερέστατον, διότι οι στρατιώται διατελούντες δημόται ωρισμένου έκαστος τμήματος της Ελλάδος, θα ψηφίσωσι τους υποψηφίους της εκλογικής περιφερείας εις ην ανήκουσι, πρέπει δε να καταργηθώσι ψηφοδέλτια περιλαμβάνοντα όλα τα ονόματα των ανακηρυχθησομένων υποψηφίων, τα οποία θα σταλώσιν εις τα υπό του στρατού κατεχόμενα μέρη και εκεί οι στρατιώται, οι έχοντες συμπληρώσει την ηλικίαν, ήτις παρέχει εις αυτούς το εκλογικόν δικαίωμα, θέλουσι ψηφίσει τους υποψηφίους του νομού της περιφερείας, εις ην ανήκουσιν.

ΠΟΛΛΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΑΙ: Όλοι οι στρατιώται;

Κ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ: Δύνασθε να υποβάλητε τροπολογίαν. Αυτά τα νομοσχέδια παρακαλώ να κηρυχθώσι κατ’ επείγοντα.

Κηρύσσονται κατεπείγοντα και ψηφίζονται κατ’ αρχήν.

Η ΨΗΦΟΣ ΤΩΝ ΘΡΑΚΩΝ

Η νομοθετική μέριμνα δια την χορήγησιν εκλογικού δικαιώματος εις τους απελευθερωθέντας κατοίκους της Θράκης, και η καθιέρωσις του ψηφοδελτίου εις αυτήν, προκαλεί την εξέγερσιν των αντιπολιτευομένων, φοβουμένων ότι αποσκοπείται η νόθευσις του εκλογικού αποτελέσματος. Ο Βενιζέλος εξηγών τους λόγους δια τους οποίους επεβάλλετο η καινοτομία εκείνη, επαναλαμβάνει και πάλιν παλαιάν διαβεβαίωσίν του, καθ’ ην «εάν κατεψηφίζετο εις την Παλαιάν Ελλάδα», θα εγκατέλειπε την εξουσίαν, έστω και αν συγκέντρωνε την πλειοψηφίαν εις το σύνολον της χώρας».

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ 2ας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1920

ΠΡΟΕΔΡΟΣ:    Β΄ συζήτησις επί των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου «περί βουλευτικών εκλογών εν Θράκη»

Επ’ αυτού ο κ. Υπουργός των Εσωτερικών έχει τον λόγον.

Κ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ: Η Κυβέρνησις εισάγουσα το παρόν νομοσχέδιον ως και το επόμενον, δια του οποίου δίδεται το δικαίωμα της ψήφου εις τους στρατιώτας, υποβάλλει ταύτα φρονούσα ότι έχει υποχρέωσιν να παράσχη το μέσον της ασκήσεως του δικαιώματος του πολίτου και εις τους συντελέσαντος εις την εθνικήν δόξαν δια της θυσίας του αίματός των, και εις τους αδελφούς ημών, οι οποίοι απέκτησαν ήδη την ελευθερίαν των.

Δεν αποσκοπώ εις το αποτέλεσμα. Ο χειρισμός της ψήφου είναι δικαίωμα του ψηφοφόρου. Θα κάμη χρήσιν οίαν αυτός νομίζει ορθήν. Βεβαίως η λογική διδάσκει ότι τόσον και οι αγωνισταί καθώς και οι απελευθερωθέντες δεν δύνανται ειμή να έχωσιν υπ’ όψιν των, ότι η πολιτική ήτις επέφερε τα λαμπρά αυτά αποτελέσματα είναι η πολιτική της Κυβερνήσεως. Τούτο δε ακριβώς φαίνεται έχοντες υπ’ όψιν οι αντίπαλοι ημών καταπολεμούσιν όσον ένεστι τα νομοσχέδια ταύτα. Αλλ’ επαναλαμβάνω, η Κυβέρνησις ένα μόνον έχει σκοπόν, να δώση το δικαίωμα της ψήφου εις τους στρατιώτας αφ’ ενός και εις τους απελευθερωθέντας αδελφούς ημών αφ’ ετέρου, είναι δε διατεθειμένη να δεχθή οιανδήποτε τροποποίησιν, η οποία ήθελε προσθέσει εγγυήσεις.

Τοιαύτας τροποποιήσεις θα αναπτύξω εις το νομοσχέδιον, διότι η επιθυμία ημών είναι να γίνη ο αγών μετά της Αντιπολιτεύσεως υπό όρους ευρείς ούτως ώστε να αφαιρεθή οιαδήποτε πρόφασις προς δικαιολογίαν της ήττης, όσον αφορά τας  εκλογάς αυτάς. Θα μου επιτραπή ιδίως να αναπτύξω περισσότερον ζήτημα του ψηφοδελτίου.

Αι αμαρτίαι του σφαιριδίου

Ως γνωρίζετε, εν τω υποβληθέντι νομοσχεδίω ορίζεται ότι η εκλογή εν Θράκη θέλει γίνει δια ψηφοδελτίου. Βεβαίως υπάρχει δυσχέρεια δια την προπαρασκευήν και αποστολήν εκλογικών ειδών κατά το σύστημα το κρατούν εν Παλαιά Ελλάδι, αλλά εάν ήθελεν υποτεθή ότι μόνον δια του τρόπου τούτου εξασφαλίζεται η γνησιότης της εκλογής καθήκον είχομεν ν’ αντιμετωπίσωμεν όλας τας δυσχερείας και να στείλωμεν και εκεί κάλπας και σφαιρίδια.

Φρονώ όμως ότι το σύστημα του ψηφοδελτίου κατά την γνώμην μου, είναι και ανόθευτον. Εν πάση περιπτώσει δεν παρουσιάζει τα ελαττώματα της κάλπης. Εις το ψηφοδέλτιον θα λείψωσιν αι αμαρτίαι μιας παρελθούσης εποχής. Το σφαιρίδιον έχει πολλά μειονεκτήματα. Το μειονέκτημα της πλάνης πολλάκις.

Ηκούσαμεν εκλογείς ότι εμαύρισαν ένα υποψήφιον εις το οποίον ήθελον να δώσουν λευκήν ψήφον, διότι είναι εν μέσον μηχανικόν η κάλπη της οποίας ο χειρισμός δεν είναι γνωστός εις όλους. Επίσης το σφαιρίδιον υποβοηθεί καλπονοθεύσεις δια της γνωστής μεθόδου της απομακρύνσεως των εκλογέων και της διαθέσεως του σφαιριδίου υπό του αντιπροσώπου. Διευκολύνει επίσης τας καλπονοθεύσεις δια της εν πολλοίς ρίψεως αθρόων σφαιριδίων τα οποία άλλοτε ρίπτονται εις το ΝΑΙ, άλλοτε δε εις το ΟΧΙ και αφαιρούνται εκ του ΝΑΙ. Και η μυστικότης η πλήρης, δεν εξασφαλίζεται δια του σφαιριδίου, διότι είναι δυνατόν να γίνη αντιληπτός ή και να παρακολουθήται ο εκλογέας.

Αλλά το μέγιστον μειονέκτημα του σφαιριδίου είναι οι αντιπρόσωποι οι οποίοι ασκούν επιρροήν.

Α. ΚΟΥΡΙΕΛ: Τότε κατάργησέ το.

Ν. ΓΕΡΜΑΝΟΣ: Αφού εξαγγέλλετε τόσα μειονεκτήματα από του βήματος της Βουλής κατά του σφαιριδίου καταργήσατέ το.

Κ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ: Το ψηφοδέλτιον απεναντίας είναι απηλλαγμένον αυτών των μειονεκτημάτων. Εξασφαλίζει πλήρη ελευθερίαν και τηρεί απόλυτον μυστικότητα. Έναν μόνον είναι δυνατόν να ψηφίση τις κατ’ εκλογήν έναν οιονδήποτε, αλλ’ εάν λάβωβεν υπόψη ότι εις δημοτικάς εκλογάς των Αθηνών το ήμισυ των εκλογέων καταντά να ψηφίζη και τους δυο υποψηφίους, τότε αποδεικνύεται ότι και η εκλεκτικότης είναι πλήρης εξουδετέρωσις.

Είπον προ ολίγου ότι κατά του ψηφοδελτίου υπάρχει μια αόριστος υπόνοια ότι υποβοηθεί τας καλπονοθεύσεις εν τούτοις αι τελευταίαι δημοτικαί εκλογαί, αι οποίαι εγένοντο δυνάμει των ψηφοδελτίων δύναμαι να είπω ότι εξήλειψαν τας υπονοίας αυτάς, διότι αι εκλογαί διεξήχθησαν εν πάση τάξει και απέδωκαν αποτελέσματα σύμφωνα προς την βούλησιν των εκλογέων, απαντών δε εις τον κ. συνάδελφον, ο οποίος προτείνει να εισαγάγωμεν το ψηφοδέλτιον και εις τα βουλευτικάς εκλογάς λέγω ότι κατά την γνώμην μου δεν έχομεν ακόμη την ευκαιρίαν ν’ ασχοληθώμεν επ’ αυτού.

Ενώ λοιπόν, κύριοι, ούτως έχει το ζήτημα, όσον αφορά το ψηφοδέλτιον, επί του προκειμένου εις την Θράκην συνηγορεί και έτερος λόγος δια την εισαγωγήν του ψηφοδελτίου. Εν πρώτοις οι ομογενείς ημών εις τα κοινοτικάς εκλογάς το ψηφοδέλτιον εχρησιμοποίησαν, εις τας βουλευτικάς εκλογάς τας γενομένας εν Τουρκία το ψηφοδέλτιον εχρησιμοποίησαν.

Οι λόγοι οι οποίοι το επιβάλλουν

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως έχει τον λόγον.

Ε. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ (Πρωθυπουργός): Δυο είναι οι κυριώτεροι λόγοι, ένεκα των οποίων επροτιμήσαμεν το ψηφοδέλτιον. Ο πρώτος είναι υλικός, κύριοι, είναι το ζήτημα της κατασκευής καλπών και της συγκεντρώσεως όλων των άλλων εκλογικών ειδών, δια το οποίον δεν υπάρχει χρόνος, και δεύτερος είναι ότι οι κάτοικοι των Νέων Χωρών είναι συνηθισμένοι από μακρού χρόνου, προς της εισαγωγής του Τουρκικού Συντάγματος, ήσαν συνηθισμένοι, λόγω, εις δια ψηφοδελτίων ψηφοφορίαν, διότι υπήρχον οι κοινοτικαί εκλογαί, κατά τας οποίας το ψηφοδέλτιον μετεχειρίζοντο.

Πως θέλετε τους ανθρώπους αυτούς συνηθισμένους από τόσον χρόνον εις το ψηφοδέλτιον να τους διδάξωμεν εις διάστημα 50 ημερών, εκεί όπου μένουν την χρήσιν του σφαιριδίου, και πως και τότε να παραγγείλωμεν και να μεταφέρωμεν κάλπας και όλα τα άλλα εκλογικά είδη; Ήτο ως να ηθέλαμεν να αποκλείσωμεν τους κατοίκους της Θράκης από του να μετάσχωσι των εκλογών, διότι αι εκλογαί δια σφαιριδίου, υπό τοιαύτας συνθήκας δεν θα έδιδον το πραγματικόν αποτέλεσμα, αλλά αποτέλεσμα τυχαίον. Ως προς το αγράμματον των κατοίκων, πληροφορώ ότι οι κάτοικοι της Θράκης είναι όλοι σχεδόν εγγράμματοι (Χειροκροτήματα)

Οι Θράκες θα τους μαυρίσουν

Αλλ’ οι εκτός της Βουλής θορυβούντες δια την εν Θράκη ψηφοφορίαν, δεν το πράττουν από κανέν ενδιαφέρον περί του πως θα ασφαλισθή η ακριβής ψηφοφορία εν Θράκη. Φωνάζουν διότι γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι Θράκες θα τους μαυρίσουν (παρατεταμένα χειροκροτήματα και επευφημίαι εκ της αιθούσης και των θεωρείων).

Η Παλαιά Ελλάς

Ως προς εμέ, αν και θα είχον πολλούς λόγους να θεωρήσω ατονίσασαν, την θεωρώ όμως ισχύουσαν παλαιάν δήλωσίν μου, ότι αν αποτύχω εις την Παλαιάν Ελλάδα δεν θα θελήσω να είμαι Πρωθυπουργός. Αλλά μη φαντάζονται ότι πλειοψηφούντος του κόμματος των φιλελευθέρων εις τας εκλογάς θα καταλάβουν αυτοί την εξουσίαν, δια να οδηγήσουν και πάλι την Ελλάδα εκεί όπου την είχον οδηγήσει (Ενθουσιώδη χειροκροτήματα και ζητωκραυγαί εκ της αιθούσης και των θεωρείων).

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δέχεται η Βουλή να ψηφισθή το νομοσχέδιον;

ΠΟΛΛΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΑΙ: Δεκτόν. Δεκτόν.