ΕΝΑ ΛΕΥΚΩΜΑ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ-ΝΙΚΟΥ ΑΤΖΕΜΟΓΛΟΥ "Τ΄ΑΓΙΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ"

ΕΝΑ ΛΕΥΚΩΜΑ –ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΝΙΚΟΥ ΑΤΖΕΜΟΓΛΟΥ

Τ’ ΑΓΙΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Η Ζωοδόχος Πηγή Βαλουκλή-Κωνσταντινούπολις. Χαρακτικό πάνω σε μπρούντζο. Δώρο του Πατριάρχη Δημητρίου Α΄ στον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ (28.6.1985). Βασισμένη σε χαλκογραφία του Β΄ μισού του 18ου αιώνα, μελετήθηκε, αναπλάστηκε σχεδιάστηκε και φιλοτεχνήθηκε από την εικαστικό Ρένα Φίλη-Ιωαννίδη.

Σκ. Βυζάντιος: «Τα αγιάσματα είναι άμισθα ιατρεία στα οποία συντρέχουν με καυτή πίστη οι ευλαβείς. Αλλ’ οι σοφοί και έξυπνοι γελούν βλέποντας τους πιστούς να τρέχουν στις εκκλησίες, στις θαυματουργές εικόνες, στα αγιάσματα. Τι θέλετε να κάνει η πεινασμένη χήρα, ο ξένος ασθενής, η ντροπιασμένη παρθένα; Που αλλού να προστρέξουν εκτός απ’ την εικόνα, το αγίασμα, ή τον παπά, που ποτέ δεν τους απογοήτευσε, αν μη σβήσουμε λοιπόν την ιερή αυτή φλόγα που καθημερινά μαραίνεται…».

Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος

«Ένα ιδιαίτερο δώρο φυλάει ο Ρωμιός της Πόλης, ένα πλούτο μοναδικά, τα αγιάσματα. Τρέχουν αδιάκοπα, αιώνες, μέσ’ από τη ζωή σου, σαν σύντροφος πιστός…

Η Πόλη μας είναι μοναδική σε αριθμό αγιασμάτων.

Τα αγιάσματα τρέχουν γιατί υπάρχει αυτός ο Ρωμιός…

Η πηγή και το λούσμα: Δυο θησαυρίσματα που έχουν αγιάσει η πίστη, το θαύμα και η ιστορία…

Είναι και το μεγαλείο της Ορθόδοξης ψυχής, που στολίζει και εξασφαλίζει τη ροή σου…

Δυο ευχές ο Ρωμιός της Πόλης έχει σαν παρακαταθήκη. Να μη σβήσουν τα κανδήλια των ναών του και να μη στερέψουν τα αγιάσματά του».

*

«Τ’ αγιάσματα στερεύουν δίχως πίστη…»

Πατριάρχης Αθηναγόρας

*

Νίκος Ατζέμογλου

«Τα διάφορα πανηγύρια, αλλά και τα εκατοντάδες αγιάσματα, αποδείχνουν την αξία που έδιναν οι πιστοί στο νερό. Τα αγιάσματα που εμφανίσθηκαν μετά την Άλωση δεν είναι νόθα ή σκοτεινής προέλευσης. Στις δύσκολες στιγμές της Ρωμιοσύνης αποτελούσαν τόπους λατρείας του Χριστού, όπου οι πιστοί υμνούσανε και δοξάζανε τον Θεό με ζήλο και εκτελούσανε παραδειγματικά τα χριστιανικά τους καθήκοντα».

*

ΤΟ ΑΓΙΑΣΜΑ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΝΙΧΩΡΙΟΥ

Στο ιστορικό αυτό αγίασμα πηγαίνεις, μέσω των δρόμων Simici Salih Sokak (απέναντι απ’ τη βαπορόσκαλα) και Valide cesmesi sokak, βρίσκεται δε πάνω σε λόφο ανάμεσα σε κήπους, «άνωθεν του Βιτσέντσι». Αναφέρεται στις περιηγήσεις του 18ου αιώνα που έκαμε ο Incicyan. Η μια πλευρά του ακουμπά σε τοίχο, οι άλλες δυο είναι ξύλινες και η πρόσοψη έχει σιδεριά με τζαμαρία. Η οροφή είναι σκεπασμένη με τσίγκο και μπροστά απ’ τα’ αγίασμα δεσπόζουν μια φλαμουριά κι ένας πλάτανος. Παλαιότερα στο εξωτερικό τζάμι της πόρτας υπήρχανε χαραγμένοι δυο Σταυροί και ένας Δράκος. Σήμερα μετά την επισκευή που έγινε το 1962 εξωτερικά γράφει: AYA PARASKEVI AYAZMASI 1962.

Μέσα στο κτίσμα υπάρχει πηγάδι με πέτρινο σκέπαστρο, απ’ όπου αντλείται το νερό με τη βοήθεια ηλεκτρικής αντλίας. Το νερό του είναι λίγο κρύο και γλυκό. Απέναντι απ’ την είσοδο υπάρχει εσοχή διαστάσεων 1,5Χ1,5 μέτρων με χαραγμένο πάνω απ’ αυτήν ένα Σταυρό. Στην αριστερή πλευρά του αγιάσματος βρίσκεται ένα παγκάρι και ένας κεροστάτης.

Πανηγύριζε στις 26 Ιουλίου. Λέγεται πως το αγίασμα κάνει καλό στα μάτια.

Παλαιότερα απ’ τα έσοδα του αγιάσματος επωφελούνταν οι Αγιοταφίτες κληρικοί που διέμεναν στο εκεί κοντά Αγιοταφίτικο Μετόχι. Το κτήμα ανήκει σε Τούρκο, ο οποίος το παραχώρησε στην Ελληνική Κοινότητα. Μέχρι το 1960 λειτουργούσε σε καθημερινή βάση. Σήμερα λειτουργεί μια φορά το χρόνο. Στην εφημερίδα της Πόλης «Απογευματινή» αναφέρεται ότι στις 26 Ιουλίου 1988 τελέστηκε στο αγίασμα, απ’ τον επιστάτη της περιφέρειας Μητροπολίτη Φίλιππο, πανηγυρικός εσπερινός και αρτοκλασία.

ΝΙΚΟΣ ΑΤΖΕΜΟΓΛΟΥ, "Τ΄ΑΓΙΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ", ΡΗΣΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 1990

..........................................................................................................................................................

Ήταν μια ακόμη επίσκεψη πολλαπλών αποκαλύψεων και συμβολισμών στην Πόλη την άνοιξη του 2010, πριν δέκα χρόνια, στο πλαίσιο της εκδήλωσης "ΕΝΑ ΓΕΝΟΣ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ", που είχαν διοργανώσει με μεγάλη επιτυχία ο Δήμος Βύσσας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Βύσσας "ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗΣ" με τη συνεργασία της Ρωμέικης Κοινότητας Νιχωρίου Βοσπόρου και με την υποστήριξη της Οικογένειας Απογόνων Καραθεοδωρή στην Κωνσταντινούπολη και στη Νέα Βύσσα. Κύριος χώρος της εκδήλωσης μνήμης για τον Στέφανο Καραθεοδωρή η εκκλησία της Παναγίας Κουμαριώτισσας, όπου προσωπικά με περίμενε μια ξεχωριστή έκπληξη! Είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία του λευκώματος του Νίκου Ατζέμογλου "Τ΄ΑΓΙΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ" με περίμενε το φυλλάδιο για την ετήσια παράκληση στη μνήμη της οσιομάρτυρος Αγίας Παρασκευής, στην οποία είχε χοροστοτατήσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος το 2006, πριν τέσσερα χρόνια και είχε αυτούσιο το κείμενο του Νίκου ατζέμογλου για το παρακείμενο αγίασμα με μια φωτογραφία του πατριαρχικού φωτογράφου Νίκου Μαγγίνα, που είχε και ο ίδιος τη δική του συμβολή στην έκδοση του μνημειώδους λευκώματος! Σήμερα τριάντα χρόνια μετά από την έκδοση του η αξία του είναι αναγνωρισμένη από όλες τις πλευρές και σίγουρα ένα έργο αναφοράς για τη λατρευτική παράδοση αιώνων των Ρωμιών της Πόλης!

Σταύρος Παπαθανάκης