Ο βυζαντινός αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάννης Γ΄Δούκας Βατάτζης υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου, υπογραμμίζει στο βιβλίο του ο συγγραφέας Ιωάννης Σαρσάκης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

Με δέος, παραθέτουμε το βίο του λαμπρού αυτοκράτορα, Ιωάννη Γ΄ Δούκα Βατάτζη, που έλκει την καταγωγή του από την ιστορική πόλη του Διδυμοτείχου. Ο Ιωάννης Βατάτζης υπήρξε κατά κοινή ομολογία όλων των ιστορικών, ένας από τους μεγαλύτερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Στην περίπτωσή του επαληθεύεται η ρήση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του τελευταίου αυτοκράτορα, ο οποίος απευθυνόμενος προς τον αδελφό του Ιωάννη Η΄  Παλαιολόγο, είπε τα εξής: «Από την ιστορία μας έχουμε το δίδαγμα πως όσο κυβερνούσαν βασιλιάδες στρατιώτες, το Βυζάντιο δοξαζόταν, ενώ μόλις έπαιρναν την αρχή οι θεολόγοι και οι ευνούχοι, το κράτος διαλυόταν». Ο Ιωάννης Βατάτζης ανήκει στην πρώτη κατηγορία, μόνο που δεν ήταν ο στυγνός στρατιωτικός αυτοκράτορας που τον ενδιέφερε μόνο να επεκτείνει τα σύνορα του κράτους αποκομίζοντας δόξα κα πλούτη. Πρώτο μέλημα του Ιωάννη ήταν ο λαός του· γι’ αυτό έμεινε στην ιστορία ως πατέρα των Ρωμαίων (Ρωμιών). Και όσον αφορά τις στρατιωτικές του ενέργειες, συνετέλεσαν τα μέγιστα στην ανόρθωση της αυτοκρατορίας και την μετά το θάνατό του ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης.

 

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

Η εσωτερική του πολιτική αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Κατόρθωσε να ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο του απλού λαού, χτυπώντας ανελέητα την αδικία και την ασυδοσία των αρχόντων, εξυγιαίνοντας έτσι τη δημόσια διοίκηση. Αποτέλεσμα της σύγκρουσής του με τις μεγάλες τάξεις, ήταν οι συνωμοσίες που εκδηλώθηκαν εναντίον του στη διάρκεια της βασιλείας του. Επί των ημερών του ο λαός ευημερούσε, η οικονομία σε όλους τους τομείς βρισκόταν σε μεγάλη άνθηση. Ήξερε να λαμβάνει δραστικά μέτρα προς όφελος των χαμηλών λεγομένων τάξεων, καθώς γνώριζε πως η ανάπτυξη του κράτους οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στον λαό. Μείωσε τη φορολογία, και με νόμους βοήθησε την ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας, της κτηνοτροφίας και της γεωργίας. Τα αυτοκρατορικά κτήματα υπήρξαν παράδειγμα δείχνοντας τα αποτελέσματα της σωστής γεωργίας. Ο ίδιος κατείχε τόση περιουσία όση του χρειαζόταν για να συντηρείται. Βοήθησε το εμπόριο και τη βιοτεχνία απαγορεύοντας την εισαγωγή ειδών πολυτελείας, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η εντόπια παραγωγή. Φρόντισε την παιδεία ανεγείροντας σχολεία και βιβλιοθήκες, ίδρυσε νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα, οικοδόμησε μεγαλόπρεπους ναούς και ενίσχυσε οικονομικά πολλά μοναστήρια. Όσον αφορά την άμυνα του κράτους του, την ενίσχυσε με οχυρωματικά έργα ασφαλίζοντας τα σύνορά του, και δίνοντας δουλειά σε πολλούς ανθρώπους. Στα σύνορα τοποθέτησε ακρίτες, έδωσε δηλαδή γη να καλλιεργούν για να ζουν τις οικογένειές τους, εξασφαλίζοντας έτσι ισχυρή φύλαξη των συνόρων του. Όλα αυτά δικαιολογούν το γεγονός ότι μετά το θάνατό του ανακηρύχθηκε από το λαό άγιος της εκκλησίας. Πολλά θαύματα συνδέθηκαν με το όνομά του, υπήρξε δηλαδή και μετά θάνατο η ελπίδα του λαού.

 ......................................................................................................................................................................

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου του Ιωάννη Σαρσάκη παρουσιάστηκαν στον "Βορέα"(τεύχος 64_ τον Δεκέμβριο 2010, πριν δέκα χρόνια. Μια ιδιαίτερη τοπική συνεισφορά και θέαση για μια εμβληματική μορφή της Βυζαντινής ιστορίας!

Σταύρος Παπαθανάκης