Το βιβλίο του Σταύρου Παναγιωτίδη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος
Ενα fake news της εποχής με την υπογραφή του δημοσιογράφου και συγγραφέα Κυριάκου Διακογιάννη στην εφημερίδα Αυριανή, που υιοθέτησε ως αληθινή και έγκριτη πληροφορία ο καλοκάγαθος ιστορικός ερευνητής Τάκης Τσονίδης κι έτσι πέρασε στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
Από την παρουσίαση του εξαιρετικού βιβλίου του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη στη Λέσχη Κομοτηναίων στην Κομοτηνή |
Σημαντική η συμβολή του συγγραφέα Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη στην ανάδειξη του σωστού επιστημονικού πλαισίου της σχέσης που είχαν οι δυο σπουδαίοι επιστήμονες ! |
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή είναι ένα πρόσωπο στο οποίο τα τελευταία χρόνια έχουν δοθεί σχεδόν υπερφυσικές διαστάσεις. Μέσα από αφιερώματα, άρθρα, ακόμη και βιβλία έχει φιλοτεχνηθεί το προφίλ ενός επιστήμονα εφάμιλλου των σπιδαιότερων του 29ού αιώνα, κυρίως όμως αδικημένου. Αυτό δεν είναι παράξενο. Υπό τη διαρκή υπόμνηση του πλούτου των επιστημονικών ιδεών που γεννήθηκαν κατά την αρχαιότητα στην Ελλάδα και των εμβληματικών προσωπικοτήτων της, είναι αναμενόμενο να διαπιστώνουμε με δυσαρέσκεια την έλλειψη σύγχρονων Ελλήνων επιστημόνων, το έργο των οποίων να αποτελεί σημείο αναφοράς για την παγκόσμια κοινότητα. Μοιραία, λοιπόν. ο Καραθεοδωρή πέφτει θύμα του δικαιολογημένου θαυμασμού μας προς το πρόσωπο του, διότι αυτός πατά σε σαθρές βάσεις.
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή υπήρξε από τους κορυφαίος μαθηματικούς της εποχής του. Ήταν διδάκτορας Φιλοσοφίας των Μαθηματικών, γέννημα του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος του Βελγίου και της Γερμανίας, καθηγητής σε γερμανικά πανεπιστήμια και ο άνθρωπος που επελέγη προσωπικά από τον Ελευθέριο Βενιζέλο για να οργανώσει στη Σμύρνη το Ιωνικό Πανεπιστήμιο, το οποίο δεν πρόλαβε να λειτουργήσει λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής. Όμως, δεν εισήγαγε τη Θεωρία της Σχετικότητας πριν από τον Άλμπερτ Άϊνσταϊν, ούτε ήταν δάσκαλος του, όπως διατείνεται ο δημοφιλής μύθος. Ασφαλώς, λόγω του αντικειμένου του και της μεγάλης αναγνώρισης της οποίας τύγχανε, υπήρχαν πολλές πιθανότητες ο Καραθεοδωρή να γνωριστεί με τον Άϊνσταϊν, όπως πράγματι συνέβη. Μάλιστα, επί σχεδόν δύο δεκαετίες αντήλλασσαν επιστολές και συζητούσαν για επιστημονικά ζητήματα. Υπήρχε αμοιβαία αναγνώριση της αξίας τους, και αυτό τεκμηριώνεται τόσο από την αλληλογραφία τους όσο και από την μαρτυρία της κόρης του Καραθεοδωρή.
Ο πρώτος μύθος δεν χρειάζεται ιδιαίτερη έρευνα για να καταπέσει. Πουθενά δεν υπάρχει το παραμικρό τεκμήριο ότι ο Καραθεοδωρή κατηγόρησε τον Άϊνσταϊν για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας-τουναντίον, το μόνο που συναντάμε είναι η εκ μέρους του αναγνώριση του λεργου του Γερμανού φυσικού.
Η δεύτερη ιστορία μοιάζει λίγο πιο πειστική, ειδικά από τη στιγμή που συνοδεύεται από ένα απόσπασμα της «τελευταίας συνέντευξης» του Άϊνσταϊν το 1955, έτος θανάτου του. Σε αυτήν ο σπουδαίος φυσικός φέρεται ότι δηλώνει: «Κύριοι,{…} Ζητήσατε να σας απαντήσω σε χίλια δύο πράγματα, κανείς σας όμως δεν θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο δάσκαλος μου, ποιος μου έδειξε και μου άνοιξε τον δρόμο προς την ανώτερη μαθηματική επιστήμη, σκέψη και έρευνα. Και, για να μη σας κουράζω, σας το λέω έτσι απλά, χωρίς λεπτομέρειες, ότι ο μεγάλος μου δάσκαλος υπήρξε ο αξεπέραστος Έλληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, στον οποίο εγώ προσωπικά, αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική, η σοφία του αιώνα μας χρωστάμε τα πάντα».
Ωστόσο, οι έρευνες στα αρχεία-και στο Αρχείο Άϊνσταϊν, που είναι διαθέσιμο και στο διαδίκτυο-εδώ και χρόνια έχουν καταρρίψει και αυτόν τον σύγχρονο μύθο. Κατ’ αρχάς, το 1955 δεν καταγράφεται καμιά συνέντευξη του Άϊνσταϊν. Η πραγματικά τελευταία συνέντευξη του δόθηκε το 1953, και σε αυτήν δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στον Καραθεοδωρή. Άλλωστε αφορούσε το ζήτημα του πυρηνικού αφοπλισμού, στο οποίο ο Άϊνσταϊν είχε αφιερώσει την τελευταία δεκαετία της ζωής του.Όμως, ούτε σε άλλη συνέντευξη του εντοπίζεται αυτή η αναφορ΄σ ή κάποια παρόμοια.
Αυτό που καταρρίπτει πανηγυρικά τον μύθο είναι το γεγονός ότι ο Άϊνσταϊν παρουσίασε τη Θεωρία της Σχετικότητας το 1905, ενώ ακόμη δεν είχε γνωριστεί με τον Καραθεοδωρή, κάτι το οποίο, όπως φαίνεται, συνέβη το 1913, όταν τους σύστησε ο μεγάλος φυσικός Μαξ Πλανκ. Τα επόμενα χρόνια, πράγματι, ο Άϊνσταϊν ζήτησε τη βοήθεις του Έλληνα καθηγητή για την επίλυση προβλημάτων στην έρευνα του. Στη φράση «Αν θέλετε να μπείτε στον κόπο να μου εξηγήσετε και τους κανονικούς μετασχηματισμούς, θα έχετε βρει έναν ευγνώμονα και ενσυνείδητο ακροατή. Αν μάλιστα λύσετε και το πρόβλημα των κλειστών τροχιών του χρόνου, θα υποκλιθώ ενώπιον σας» ίσως να βρίσκεται η γενεσιουργός αιτία του μύθου, τον οποίο για πρώτη φορά εισήγαγε η εφημερίδα Αυριανή και έκτοτε επαναλαμβάνεται σε κάθε ευκαιρία από διαδικτυακά άρθρα μέχρι σχολικές αίθουσες.
Το ένδοξο παρελθόν αλλά και το αίσθημα του μονίμως αδικημένου αποτελούν, και σε αυτήν την περίπτωση, την καύσιμη ύλη που ενεργοποιεί τον μύθο. ¨Πάλι οι Έλληνες έδωσαν τα φώτα στον κόσμο»,, «Πάλι μας αδίκησαν» είναι οι φράσεις τις οποίες, σχεδόν ανακλαστικά, ξεστομίζει όποιος θεωρεί ως αλήθεια αυτή την ιστορική διαστρέβλωση. Διότι είναι πεπεισμένος ότι ο κόσμος πάντα «μας χρωστάει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου