Κε­ντρι­κά θέ­μα­τα του ντο­στο­γι­εφ­σκι­κού λα­ϊ­κι­σμού: η σχέ­ση των Ρώ­σων δι­α­νο­ου­μέ­νων με τη Δύ­ση, το ζή­τη­μα του μη­δε­νι­σμού, κα­θώς και το πρό­βλη­μα των κοι­νω­νι­κών ανι­σο­τή­των, το οποίο δεν ταυ­τί­ζε­ται, για τον Ντο­στο­γι­έφ­σκι, με ό,τι απο­κα­λεί­ται το «κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα».

Το ανά χεί­ρας δο­κί­μιο πα­ρου­σι­ά­ζει κρι­τι­κά τη λα­ϊ­κι­στι­κή προ­βλη­μα­τι­κή του Φι­ό­ντορ Ντο­στο­γι­έφ­σκι, τον «Ορ­θό­δο­ξο λα­ϊ­κι­σμό» του, αφού προ­η­γου­μέ­νως θί­γει τα προ­βλή­μα­τα της ατο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ευθύ­νης, του ατο­μι­κού εγω­ι­σμού, της δη­μο­κρα­τι­κής πο­λι­τι­κής αντι­προ­σώ­πευ­σης και κυ­ρι­αρ­χί­ας, σε μια επο­χή, όπως η ση­με­ρι­νή που, στο όνο­μα της ηθι­κο­λο­γί­ας, ουδε­τε­ρο­ποιεί την πο­λι­τι­κή.

Κε­ντρι­κά θέ­μα­τα του ντο­στο­γι­εφ­σκι­κού λα­ϊ­κι­σμού: η σχέ­ση των Ρώ­σων δι­α­νο­ου­μέ­νων με τη Δύ­ση, το ζή­τη­μα του μη­δε­νι­σμού, κα­θώς και το πρό­βλη­μα των κοι­νω­νι­κών ανι­σο­τή­των, το οποίο δεν ταυ­τί­ζε­ται, για τον Ντο­στο­γι­έφ­σκι, με ό,τι απο­κα­λεί­ται το «κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα». Πε­ρί ισό­τη­τας και ανι­σό­τη­τας ο λό­γος, αλ­λά και για την ταυ­το­τι­κή σχέ­ση μι­ας χρι­στι­α­νι­κής Ορ­θό­δο­ξης χώ­ρας, όπως η Ρω­σία, με τη Δύ­ση: πώς τα βλέ­πει όλα αυτά ο Ντο­στο­γι­έφ­σκι, τι μας επι­τρέ­πει να ονο­μά­σου­με τη μα­τιά του λα­ϊ­κι­στι­κή από χρι­στι­α­νι­κή Ορ­θό­δο­ξη αφε­τη­ρία, θε­ω­ρώ­ντας μά­λι­στα τον λα­ϊ­κι­σμό του μια θε­ο­λο­γι­κο-πο­λι­τι­κή νο­μι­μο­ποί­η­ση της πο­λι­τι­κής αντι­προ­σώ­πευ­σης του λαού;

Ανα­τρέ­χου­με, για τον σκο­πό αυτό, στις σχε­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις του Ν. Μπερ­ντι­ά­εφ (συγ­γρα­φέα του

κλα­σι­κού πλέ­ον δο­κι­μίου «Το Πνεύ­μα του Ντο­στο­γι­έφ­σκι») και, για το πρό­βλη­μα ισό­τη­τα/ανι­σό­τη­τα, στις θέ­σεις του Αγίου Νι­κο­δή­μου του Αγι­ο­ρεί­τη (του «επι­με­λη­τή» της Φι­λο­κα­λί­ας), ο οποί­ος σχο­λι­ά­ζει τις κομ­βι­κής ση­μα­σί­ας θέ­σεις του Απο­στό­λου Παύ­λου. Οι ανα­φο­ρές στις σχε­τι­κές αντι­λή­ψεις είναι πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή, μας δί­νουν μί­αν αξι­ό­πι­στη εικό­να για το τι ουσι­α­στι­κά πρε­σβεύει «η Ορ­θο­δο­ξία», προ­κει­μέ­νου να αξι­ο­λο­γή­σου­με τον βαθ­μό συ­γκλί­σε­ων και απο­κλί­σε­ων με τον ντο­στο­γι­εφ­σκι­κό θρη­σκευ­τι­κό λα­ϊ­κι­σμό.