"Οι περιπέτειες του Χάκλεμπερυ Φιν" του διασημότερου Αμερικανού συγγραφέα Μαρκ Τουαίην θεωρείται ως ένα από τα κλασικά κείμενα της αμερικανικής λογοτεχνίας

Τη νύχτα της 1^ης Δεκεμβρίου 1835, πριν 177 χρόνια, γεννιόταν στη Φλόριντα του Μιζούρι ο Σάμιουελ Λανγκχορν Κλέμενς. Ο μετέπειτα όμως συγγραφέας θα γίνει γνωστός με το ψευδώνυμο Μαρκ Τουαίην.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1847 ο δωδεκάχρονος Σάμιουελ παρατάει τις σπουδές του και αρχίζει τη μακρά περιπλάνησή του σε διάφορα μέρη. Στην αρχή εργάζεται σε ένα τυπογραφείο και κατόπιν συνεχίζει τη μαθητεία του ως στοιχειοθέτης περιπλανώμενος σ’ όλη τη χώρα. Τελικά καταλήγει στο Μισισιπή και βρίσκει δουλειά σαν πλοηγός. Εκεί ανακαλύπτει το ψευδώνυμο «Μαρκ Τουαίην», μια φράση, που στη γλώσσα των ναυτικών σημαίνει «σημαδεύοντας δυο μέτρα βάθος». Τα «δυο μέτρα» είναι το όριο ασφαλείας για τη ναυσιπλοΐα. Αφού προσωρινά εργαστεί και ως ανθρακωρύχος, ο Σάμιουελ Κλέμενς συνεπαρμένος από τον πυρετό του χρυσού πηγαίνει στη Βιρτζίνια, όπου βρίσκει μια θέση εργασίας στη σύνταξη της «Εντερπράϊς» (Virginia City Territorial Enterprise), μια μικρή επαρχιακή εφημερίδα. Εκεί, λοιπόν, θα πρωτοχρησιμοποιήσει το ψευδώνυμο «Μαρκ Τουαίην», με το οποίο έγινε διάσημος, σε ευθυμογράφημα που δημοσιεύτηκε το 1863. από τα πρώτα κιόλας άρθρα του το λαϊκό και δηκτικό ύφος του του εξασφαλίζει αμέσως εξαιρετική επιτυχία.

Το 1865 δημοσιεύεται το διήγημά του «Ο περίφημος βάτραχος της περιφέρειας Καλάβερας» - ένα τυπικό παράδειγμα μιας υπερβολικής και χιουμοριστικής ιστορίας που μας δίνεται με μια καθαρή και απέριττη γλώσσα. Αυτά είναι τα δυο στοιχεία που θεμελιώνουν τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του έργου του Μαρκ Τουαίην. Πάρα πολλοί κριτικοί του κάνοντας μια αναδρομή της πορείας του υποστηρίζουν ότι η ορμή της πολεμικής του και της αδιαφορίας του επικρίθηκε έντονα, ιδιαίτερα από τη γυναίκα του, η οποία προερχόταν από μια συντηρητική αστική οικογένεια.

Τα διασημότερα μυθιστορήματα του Μαρκ Τουαίην είναι «Οι περιπέτειες του Τομ Σόγιερ» του 1876 και «Οι περιπέτειες και τα ταξίδια του Χάκλεμπερυ Φιν» του 1884, που είναι η συνέχεια του πρώτου. Και στα δυο έργα η κύρια πρωταγωνιστική φιγούρα είναι ένα αγόρι, το οποίο έρχεται σε σύγκρουση με το κοινωνικό του περιβάλλον και τις αρχές του. Ο Μάρκ Τουαίην εξυμνείται ως «ανανεωτής» του είδους, ενώ οι εφημερίδες και τα περιοδικά που θέλουν να πάει για σπουδές στο εξωτερικό του προτείνουν συμβόλαια ανταποκριτή. Γράφει σειρά άρθρων, τα οποία εκφράζουν την κριτική του σχέση με την Ευρώπη, κάτι που άλλωστε χαρακτηρίζει το μυθιστόρημά του «Ένας Αμερικανός στην αυλή του βασιλιά Αρθούρου». Ο Μαρκ Τουαίην γράφει: «Ο αναγνώστης δεν μπορεί να αντιληφθεί, σε τι ηλίθιο είναι δυνατόν να εξελιχθεί, όσο δεν ταξιδεύει στο εξωτερικό. Εμείς οι τουρίστες είμαστε η χαμένη φυλή της Αμερικής». Και συνεχίζει: «Έχουμε πολύτιμα προνόμια: την ελευθερία έκφρασης της γνώμης, τη γενική ελευθερία των ιδεών και την περίσκεψη να μην κάνουμε χρήση ούτε της μιας ούτε της άλλης».

Τα βιβλία του δεν είναι ελκυστικά μόνο για τους νέους αλλά παράλληλα περιέχουν μια ώριμη κριτική της βιομηχανικής κοινωνίας, η οποία για την εποχή του έμοιαζε ως το φάρμακο για κάθε πάθηση. Ο Μαρκ Τουαίην δεν φαίνεται όμως να είναι και τόσο συνεπής: αν και σ’ όλη του τη ζωή επικρίνει έντονα τους τεχνολογικούς νεωτερισμούς, πείθεται να επενδύσει τις οικονομίες τους την κατασκευή μιας εκτυπωτικής μηχανής, που δεν θα λειτουργήσει και θα τον οδηγήσει στο χείλος της οικονομικής καταστροφής από την οποία θα συνέλθει το 1901, 17 χρόνια μετά το επενδυτικό εγχείρημα του 1884 που στόχευε στην ίδρυση ενός εκδοτικού οίκου.

Ο Μαρκ Τουαίην πέθανε το 1910 μετά από καρδιακό επεισόδιο.

Τα έργα της τελευταίας δημιουργικής περιόδου έχουν απομακρυνθεί αισθητά από το χαρακτηριστικό σατιρικό και θετικό του χιούμορ και εκφράζουν περισσότερο τον μηδενιστικό του πεσιμισμό.

Να σημειώσουμε ακόμη ότι το 1867 ταξίδεψε ως ανταποκριτής των εφημερίδων San Francisco, Alta California και New York Tribune στη Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία και Αγίους Τόπους και οι εντυπώσεις του από τις χώρες αυτές συνέθεσαν το πιο δημοφιλές ταξιδιωτικό αφήγημα της εποχής, «Οι άπραγοι στα ξένα» (1869).