"Από τον Πάπυρο του Δερβενίου στον Γιώργο Ιωάννου"-Εισήγηση του δημοσιογράφου-εκδότη Σταύρου Παπαθανάκη στο πλαίσιο της ημερίδας "Η προσφορά των Θρακών στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Θεσσαλονίκης",που έγινε στις 19 Ιανουαρίου 2014 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης.

Κυρίες και Κύριο προσκεκλημένοι,

Εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και φορέων,

Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες

Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα το δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ.Γιάννη Μπουτάρη και τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης κ.Παναγιώτη Αβραμόπουλο για τη φιλοξενία και τη διοργάνωση της ημερίδας στη θεσμική καρδιά της πόλης, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης.

Επίσης τον συμπατριώτη μας, από το Πύθιο Διδυμοτείχου, Βασίλη Διαμαντάκη , αντιπρόεδρο της Δημοτικής Εταιρείας Πληροφόρησης Θεάματος Επικοινωνίας Θεσσαλονίκης, που ήταν καθοριστικός για την πραγματοποίηση αυτής της ημερίδας.

Ειδική μνεία αξίζει σε όλους τους εισηγητές που αποτελούν ξεχωριστές ψηφίδες του ανθρώπινου δυναμικού-μωσαϊκού της Θράκης, εντός και εκτός των ορίων της, που με την παρουσία και τη δράση τους συμβάλλουν στο μεγάλο ρεύμα πολιτιστικής αυτογνωσίας και εμπλουτίζουν το συλλογικό-σωματειακό βίο των Θρακών, που εντυπωσιάζει όλους τους περιηγητές και ερευνητές της καθ’ ημάς Ανατολής από τον 19^ο αιώνα.

Οι δεσμοί της Μακεδονίας και της Θράκης από τα πανάρχαια χρόνια είναι πολύτροποι και πολυεπίπεδοι. Άλλωστε η Ολυμπιάδα συναντά για πρώτη φορά τον Φίλιππο το 357 προ Χριστού και φέρεται να συλλαμβάνει τον Αλέξανδρο στα ιερογαμικά Καβείρια Μυστήρια της Σαμοθράκης, που ήταν την εποχή εκείνη και για τον τότε κόσμο ένα παγκόσμιο θρησκευτικό, λατρευτικό, πολιτιστικό αλλά και πολιτικό κέντρο καθώς σ’ αυτούς τους ιερούς χώρους προσέφευγαν για χρησμούς και συμβουλές για τη διαχείριση είτε των στενών τοπικών είτε και των ευρύτερων υποθέσεων και εξελίξεων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μεγάλος Αλέξανδρος υμνούνταν ως ο «νέος Διόνυσος» και στην όαση και στο ιερό του Άμμωνος (του Δία της Αιγύπτου) οι ιερείς τον υποδέχονται ως μυημένο και γιό του Θεού.

Οι Ορφικοί πάπυροι του Δερβανίου, που είναι ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, είναι τρόπον τινα ένα εγχειρίδιο της Ορφικής λατρείας κι έχει το χαρακτήρα του ιδεολογικού μηχανισμού που διαμορφώνει μια κοινή βάση λατρείας στον ευρύτερο ελληνικό γεωγραφικό και πολιτιστικό χώρο. Ανάλογη είναι και η λειτουργία του Κρατήρα του Δερβενίου, περίτεχνου μνημείου της Μακεδονικής τέχνης, που επίσης βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Είναι ένα «βιβλίο» της Διονυσιακής λατρείας. Σε μια από τις σαρκοφάγους στην είσοδο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης θα δούμε τις παραστάσεις του Άδοντα Ορφέα που σαγηνεύει τα ζώα με τη μουσική του και του μυθολογικού κυνηγιού του Καλυδώνιου Κάπρου, ο μύθος του οποίου ενσωματώνει όλους τους ήρωες του Ελληνικού μυθολογικού κύκλου. Μύθοι, μνημεία και σύμβολα  έρχονται να υπογραμμίσουν μια ευρύτερη και πολυκύμαντη διαδικασία πολιτισμικής αλληλεπίδρασης. «Από τη Θράκη, βρε παιδιά, από την Πιερία, εγεννήθη η Θρησκεία», θα μας πει πολλούς αιώνες αργότερα ο Θράκας-από τη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης-πατέρας του ελληνικού διηγήματος Γεώργιος Βιζυηνός.

Ένα από τα κορυφαία έθιμα που τελείται λίγα χιλιόμετρα μακριά από την αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, στο Λαγκαδά, είναι τα Αναστενάρια που απηχούν την ιερότητα και τη λατρεία της φωτιάς, που είναι μια κοινή παράδοση για πάρα πολλούς λαούς στα πιο διαφορετικά σημεία του πλανήτη και σηματοδοτούν την αυγή του παγκόσμιου πολιτισμού.

Στο βιβλίο του «Λαϊκή πίστη και λατρεία», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ρήσος, ο Κώστας Θρακιώτης γράφει:

«Τα Αναστενάρια έγιναν γνωστά στο ευρύτερο ελληνικό κοινό απ’ τους Βορειο-Θρακιώτες κατοίκους του Κωστί, που έπειτα απ’ το βίαιο εκπατρισμό τους απ’ τη γενέθλια γη ήρθαν να ριζώσουν στα χώματα της Ανατολικής  και Κεντρικής Μακεδονίας. Επρόκειτο για ένα περίεργο έθιμο, όπου μερικοί άνθρωποι χόρευαν πάνω σ’ αναμμένα κάρβουνα χωρίς να καίονται τα πόδια τους. Η τελετή γίνεται στις 21 του Μάη, ανήμερα του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Η γιορτή, αληθινό θρησκευτικό πανηγύρι, έχει προεόρτια και μεθεόρτια. Κλείνει μέσα της μια ενδιαφέρουσα ιεροπραξία και μυσταγωγία και βασίζεται σε μια τελετουργική ζωοθυσία, στην ένθεη έκσταση των μυστών Αναστενάρηδων και στην πυροβασία τους».

Μετά τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το 1878 Θράκη και Μακεδονία βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων. Σε διάλεξή του το 1902 στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας ο καθηγητής Ιστορίας Παύλος Καρολίδης θα τονίσει με έμφαση:»Η τύχη των εν Μακεδονία συμφερόντων του Ελληνισμού είναι αρρήκτως συνδεδεμένη μετά των εν Θράκη, Θρακικόν δε και Μακεδονικόν Ζήτημα αποτελούσι το μέγιστον και σπουδαιότατον πάντων εθνικών πολιτικών ζητημάτων ως προς τας μέλλουσας τύχας του Ελληνισμού».

Η Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, δέκα χρόνια αργότερα, το 1921, είναι ένα μεγαλειώδες ιστορικό γεγονός για τη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Σημαντική σ’ αυτό το γεγονός είναι η συμβολή του Βορειο-Θράκα Φίλιππου Νικόγλου, γιατρού στο επιτελείο του Βουλγαρικού Στρατού, που θα ενημερώσει την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου για τις κινήσεις του Βουλγαρικού Στρατού. Για τον ίδιο λόγο θα επικηρυχθεί επίσης ο πατριάρχης της οικογένειας Δοξιάδη, Απόστολος Δοξιάδης. Οχτώ χρόνια μετά, το 1920, θα ακολουθήσει και η Απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης. Χωρίς αυτές τις εξελίξεις στον Βόρειο οριζόντιο άξονά μας το ελληνικό κράτος, παρά τα όποια προβλήματά μας αυτή την εποχή, δεν θα είχε τη σημερινή εικόνα του κι ούτε προφανώς την ίδια γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία.

Τα προσφυγικά ρεύματα και οι βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών λόγω της απάνθρωπης Σύμβασης για την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923 ( 30-1-1923) θα επηρεάσουν καταλυτικά τις εξελίξεις στην κοινωνία, στην οικονομία και στον πολιτισμό στο χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης.

«Ο ελληνικός πληθυσμός της Θράκης έχει πλημμυρίσει τη Μακεδονία. Είναι κιόλας εκεί μισό εκατομμύριο, αλλά μένει να έρθουν άλλες διακόσιες πενήντα χιλιάδες άνθρωποι. Ποιος θα τους θρέψει; Κανένας δεν ξέρει και μέσα στον επόμενο μήνα και στα επόμενα χρόνια όλος ο χριστιανικός κόσμος θ’ ακούει μια σπαραχτική κραυγή που ελπίζω να φτάνει και μέχρι τον Καναδά:»Μην ξεχνάτε τους Έλληνες της Μακεδονίας», γράφει στην τελευταία ανταπόκρισή του για την «Toronto Star” ο από «πολλούς μελετητές θεωρούμενος ως ο σημαντικότερος μυθιστοριογράφος του 20ού αιώνα και βραβευμένος με Νομπέλ Λογοτεχνίας πριν 60 χρόνια, το 1954, Έρνεστ Χέμινγουαιη. Οι ανταποκρίσεις αυτές θα γίνουν γνωστές στο ευρύτερο ελληνικό  αναγνωστικό κοινό μέσα από τις εκδόσεις «Παρατηρητής» της Θεσσαλονίκης. Ένα αίνιγμα για την παγκόσμια λογοτεχνία είναι τι απέγιναν τα «περίφημα χειρόγραφα της Θράκης» του ¨ερνεστ Χέμινγουαιη, αν και ο Φρέντυ Γερμανός μας έχει δώσει μια εκδοχή καταστροφής τους στο ιστορικό- βιογραφικό-ερωτικό μυθιστόρημά του με τίτλο «Τερέζα», που έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Καστανιώτη».

Δικαιολογημένα η Θεσσαλονίκη μπορεί να θεωρηθεί ως η πρωτεύουσα του προσφυγικού Θρακικού Ελληνισμού, αφού στον ευρύτερο χώρο της Κεντρικής Μακεδονίας έχουν εγκατασταθεί εκατοντάδες χιλιάδες Θράκες πρόσφυγες.

Ο εμβληματικότερος θεσμός του προσφυγικού Θρακικού Ελληνισμού είναι ο «Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως» (ΦΣΑ), που ιδρύθηκε το 1872 στην Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης και συνεχίζει τη δράση του στη Θεσσαλονίκη συμπληρώνοντας 142 χρόνια συνεχούς λειτουργίας και προσφοράς.

Στο βιβλίο του με τίτλο «Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως (1872-1996)-Από τη μαρτυρική Θρακική γη στα άγια χώματα της Μακεδονίας», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις των Αδελφών Κυριακίδη με έδρα τη Θεσσαλονίκη και με την υποστήριξη και χρηματοδότηση του Κέντρου Ερευνών και Τεκμηρίωσης για τον Ελληνισμό των Βαλκανίων και Παρευξεινίων Χωρών «Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα»,καθηγητής Ιστορίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος γράφει:»Η ιστορία του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως τόσο στο χρονικό διάστημα της γένεσης, της διαμόρφωσης και της εξέλιξής του στην Αδριανούπολη (1872-1922) όσο και κατά την περίοδο της δραστηριότητάς του στη Θεσσαλονίκη μετά την ανασύστασή του (το 1924 μέχρι σήμερα) είναι άμεσα ταυτισμένη με την ιστορική μοίρα της Αδριανουπόλεως και ολόκληρης της Ανατολικής Θράκης καθώς και με την τύχη του ελληνισμού της περιοχής αυτής μετά τον ξεριζωμό του από τις πατρογονικές του εστίες. Ερευνώντας λοιπόν και μελετώντας την φιλεκπαιδευτική, κοινωνική και βασικά εθνική δραστηριότητα του «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως» (του ΦΣΑ0, του μεγαλύτερου και σπουδαιότερου ελληνικού συλλόγου της Ανατολικής Θράκης, έχει κανείς την αίσθηση ότι αναλύει σε βάθος την ιστορική εξέλιξη του ελληνισμού του σημαντικότερου αστικού κέντρου Ανατολικο-Θρακικού χώρου κατά την ύστερη Τουρκοκρατία αλλά και τη μετέπειτα ενεργοποίησή του στο ελλαδικό κράτος εφόσον ο ΦΣΑ διέθετε εδώ την ιδιότητα του κυριότερου πυρήνα συσπείρωσης και οργάνωσης του προσφυγικού στοιχείου της Αδριανουπόλεως και ευρύτερα της Ανατολικής Θράκης».

Η Σοφία Βέμπο μαζί με τηνοικογένειά της από την Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης θα βρεθεί στην Κωνσταντινούπολη κι από εκεί στο Βόλο, τη Θεσσαλονίκη, το Λαγκαδά και τέλος στην Αθήνα. Ξεκίνησε την καλλιτεχνική της διαδρομή το 1933 από το «Αστόρια β’», που βρισκόταν στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Όσοι και όσες θα θέλατε κάποια στιγμή να μάθετε περισσότερα για τη «φωνή της Ελλάδας» κατά την εποποιία του 1940, μπορείτε να επισκεφθείτε τη Συλλογή της Κατερίνας Πετρίδου στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Σημαίνουσα προσωπικότητα της πνευματικής και ακαδημαϊκής ζωής της πόλης είναι ο ιστορικός και λαογράφος Στίλπων Κυριακίδης, που γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1887 και πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Ο Στίλπων Κυριακίδης είναι ο «εισηγητής και κύριος εκπρόσωπος της «ιστορικής μεθόδου» στην ελληνική λαογραφία, καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1926 είχε διοριστεί καθηγητής στην έδρα της «Θρησκείας των Αρχαίων Ελλήνων, του Ιδιωτικού αυτών Βίου και της Λαογραφίας» στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Από το 1940 ως το 1964 διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και από το 1958 ως το 1964 ήταν πρόεδρος του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου.

Το 1935 θα γεννηθεί η Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, κόρη του Στίλπωνα Κυριακίδη, που θα πεθάνει σε ηλικία 53 ετών, το 1988, στη Θεσσαλονίκη. «Κοινωνική ανθρωπολόγος και λαογράφος, καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, γνωστή κυρίως από τη μελέτη της «Η θεωρία της ελληνικής λαογραφίας:Κριτική ανάλυση» (1978), που αποτελεί και την πρώτη συστηματική παρουσίαση της διαμόρφωσης και εξέλιξης της ελληνικής λαογραφίας σε σχέση με τις αντίστοιχες εξελίξεις στο διεθνή επιστημονικό χώρο και με τις συγκεκριμένες συνθήκες στην Ελλάδα».

Τον Στίλπωνα Κυριακίδη θα ακολουθήσει ο Νικόλαος Ανδριώτης, ο οποίος θα χρηματίσει πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Ο Νικόλαος Ανδριώτης γεννήθηκε στην Ίμβρο το 1906 και πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1976. Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και γλωσσολογία στα πανεπιστήμια της Βιέννης και του Βερολίνου. Δίδαξε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1944 ως το 1969.

Το 1927 γεννιέται στη Θεσσαλονίκη ο φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος Γιώργος Ιωάννου. Πρωτοεμφανίζεται με την ποιητική πλακέτα «Ηλιοτρόπια» το 1954, πριν 60 χρόνια. «Η καθιέρωσή του όμως στα Γράμματα έγινε αργότερα, μεταξύ 1958-1964, από το περιοδικό «Διαγώνιος» της Θεσσαλονίκης, στο οποίο εκείνη την περίοδο ο συγγραφέας ήταν βασικός συνεργάτης. Σ’ αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε το πιο μεγάλο μέρος των ποιημάτων του, που αργότερα κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις του ίδιου περιοδικού στη συλλογή «Τα χίλια δένδρα» (1963). Στη «Διαγώνιο» επίσης πραγματοποιήθηκε και ο πεζογραφικός μετασχηματισμός της ποίησής του ή, πιο σωστά, ο πεζογραφικός εμπλουτισμός της με την προδημοσίευση των περισσότερων πεζογραφημάτων του, που αργότερα, το 1964, κυκλοφόρησαν στις «εκδόσεις Διαγώνιος» με τον τίτλο «Για ένα φιλότιμο», γράφει στο «Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό» της Εκδοτικής Αθηνών ο δικηγόρος-συγγραφέας Τόλης Καζαντζής.

Ο Γιώργος Ιωάννου μέσα στο σπουδαίο λογοτεχνικό έργο του θα αποπυπώσει την ταυτότητα και την ψυχή της Θεσσαλονίκης και θα χαρακτηριστεί από τους κριτικούς και ομότεχνούς του ως ο πιο «Θεσσαλονικιός» συγγραφέας και το πλέον εμβληματικό έργο του για την αγαπημένη πόλη του είναι «Η πρωτεύουσα των προσφύγων», που κατά φοβερή σύμπτωση θα είναι και το τελευταίο πεζογραφικό έργο του. Μια ακόμα ενδιαφέρουσα σύμπτωση είναι η λογοτεχνική-εικαστική συνύπαρξή του με τον Θράκα αυτοδίδακτο ζωγράφο Γιάννη Παπαράλλη, έργα του οποίου κοσμούν το εξώφυλλο και τις εσωτερικές σελίδες του βιβλίου αυτού. Ο Γιάννης Παπαράλλης με «νοσταλγική ποιητική διάθεση, σχεδιαστική, σχεδόν φωτογραφική ακρίβεια, και λαμπερά ακρυλικά χρώματα αποτύπωσε λαϊκά σπίτια και παλιές γειτονιές».

Οι εκδηλώσεις μνήμης, τιμής και ανάδειξης, όπως η σημερινή, θα πρέπει να εξελιχθούν σε έναν κυρίαρχο θεσμό της εσωτερικής και εξωτερικής Θρακικής διασποράς καθώς αναδεικνύουν μορφές, πρότυπα, σύμβολα τοπικού,εθνικού και παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Και για να υπάρχει συνέχεια αυτής της πρωτοβουλίας έχω να προτείνω πέντε εκδηλώσεις:

Α.Για τα πενήντα χρόνια (1964-2014) από τον θάνατο του Στίλπωνα Κυριακίδη με τη συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης, της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Β.Για τα 90 χρόνια (1924-2014) του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως με τη συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης, του καθηγητή Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Βακαλόπουλου, του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως. Θα τιμηθούν όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου για τη διάσωση της πολύτιμης βιβλιοθήκης του ΦΣΑ με μοναδικά κειμήλια που διατηρήθηκαν και ψηφιοποιήθηκαν με δαπάνες της Βουλής των Ελλήνων. Ιδιαίτερη μνεία θα γίνει στην αείμνηστη Μαρίτσα Παρασκεοπούλου μια δυναμικής παρουσίας της Θρακικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης που πρωτοστάτησε και στην ίδρυση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων (Π.Ο.Θ.Σ.).

Γ.Για τα 40 χρόνια (1974-2014) από τον θάνατο του πρωτοπόρου της αγωνιστικής λογοτεχνίας Ανατολικο-Ρωμυλιώτη Κώστα Βάρναλη με τη συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ανατολικής Ρωμυλίας, του φιλόλογου-ποιητή-μελετητή θανάση Μουσόπουλου.

Δ.Για τον Κωνσταντίνο Δημάδη, μια ιστορική φυσιογνωμία της δημοσιογραφικής οικογένειας, που αποτελεί κι ένα πανελλαδικό φαινόμενο, αφού διετέλεσε επί 62 συναπτά έτη (1931-1993) αρχισυντάκτης και διευθυντής της εφημερίδας «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», με τη συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης,της Ένωσης Συντακτών Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ).

Ε.Για τα 30 χρόνια (1984-2014) από τη διοργάνωση των πολιτιστικών εκδηλώσεων στον Πεντάλοφο Τριγώνου Ορεστιάδας με πρωτεργάτη τον αείμνηστο αξιωματικό της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπαλκούδη, που με τη σύζυγό του Εύη Μπαλκούδη θα εκδώσουν στη Θεσσαλονίκη την εφημερίδα «Εδώ Πεντάλοφος» με μέλη της Συντακτικής Επιτροπής τον επί σειρά ετών πρόεδρο της ΕΣΗΕΜΘ Δημήτρη Γουσίδη, τη Μαρία Χούκλη, το Νίκο Βολονάκη, τον Γρηγόρη Γκίνο με τη συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης και τοπυ Δήμου Ορεστιάδας. Η εκδήλωση αυτή θα πρέπει να γίνει στη γενέτειρα του Γιάννη Μπαλκούδη, στον Πεντάλοφο Τριγώνου Ορεστιάδας.

Μέσα στις σκέψεις μας είναι να τιμήσουμε και άλλες προσωπικότητες της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής της Θεσσαλονίκης, όπως τον επί σειρά ετών πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Βόρειας Ελλάδας Νικόλαο Ευθυμιάδη, τον ιδρυτή της αλυσίδας σούπερ-μάρκετ «ΜΑΣΟΥΤΗΣ» Διαμαντή Μασούτη και τον πρόεδρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Χρήστο Γκροζούδη καθώς το 2017 τα εκπαιδευτήρια που ιδρύθηκαν από την οικογένειά του συμπληρώνουν 50 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς κι αποτελούν μια σημαντική δομή στην εκπαιδευτική πραγματικότητα και ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Για μια ακόμη φορά θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συντελεστές αυτής της όμορφης πρωτοβουλίας για την προσφορά των Θρακών στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Θεσσαλονίκης και όλους εσάς τους παρευρισκόμενους που με τη συμμετοχή σας την καταστήσατε ένα ξεχωριστό κοινωνικό και πολιτιστικό γεγονός τόσο για τη πόλη της Θεσσαλονίκης όσο και για την εσωτερική και εξωτερική Θρακική διασπορά.

Σας ευχαριστώ.