ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ
Εκτός απ’ το «ΚΑΤΙΝ» του Βάϊντα,
υπάρχει και το«Έλα να δεις», του Ελεμ Κλίμοφ
του Γιώργου Φακριάδη
Είμαι φίλος της Κινηματογραφικής Λέσχης της Αλεξανδρούπολης, από τότε που ιδρύθηκε και λάτρης του καλού σινεμά.
Παρακολουθώ σχεδόν ανελλιπώς όλες τις δραστηριότητές της και τις προβολές της, όσο μου επιτρέπουν τα οικονομικά μου και οφείλω να ομολογήσω πως την θεωρώ τη μοναδική ίσως ανάσα σ’ αυτήν την πολιτιστική άπνοια της πόλης μας.
Είδα όλες σχεδόν τις ταινίες του χειμερινού προγράμματος και συγχαίρω το Διοικητικό Συμβούλιο για τις πολύ καλές επιλογές ταινιών που έκανε, όπως η «Πείνα» του Στηβ Μακ Κουΐν, το «Κύμα» του Ντένις Γκάνσελ, «η Λαίδη Τσάτερλι» κ.λ.π.
Όμως δε μπορώ να μη διαμαρτυρηθώ για την επιλογή της ταινίας «ΚΑΤΙΝ» του Αντρεΐ Βάϊντα, για την πρεμιέρα της εαρινής περιόδου αλλά και για την δυσανάλογη προβολή της, δεδομένου ότι είναι αμφιλεγόμενη για το περιεχόμενό της και όχι φυσικά για το αισθητικό – σκηνοθετικό της μέρος. Ακριβώς και γι’ αυτό το λόγο είχε προσωρινά αποσυρθεί παρά τις άοκνες προσπάθειες του Πολωνού Πρέσβη να την προωθήσει. Είναι, γνωστό, φαντάζομαι ότι ο Αντρέϊ Βάϊντα, ο πολύ καλός αυτός σκηνοθέτης, ο αποκαλούμενος άλλωστε «ποιητής της εικόνας», προκάλεσε παρόμοιες αναταράξεις και πολλές συζητήσεις και στο παρελθόν, με τις διάφορες ταινίες του, όπως το «Δάσος με τις σημύδες» 1971, «η Γη της επαγγελίας» 1974,
«ο Άνθρωπος από μάρμαρο» 1976, «Χωρίς αναισθητικό» 1979 κ.λ.π.
Για όσους θυμούνται, η Κ.Λ.Α. στα τέλη της δεκαετίας του 1970, είχε κάνει αφιέρωμα στο Βάϊντα, ο οποίος και τότε είχε ανεβάσει το θερμόμετρο ιδιαίτερα με την κριτική του στον σταχανοβισμό (Άνθρωπος από μάρμαρο).
Με την ταινία του αυτή όμως σφαγιάζει απροκάλυπτα την αλήθεια , την ιστορική αλήθεια. Ο 81χρονος σήμερα Πολωνός σκηνοθέτης ο οποίος φημίζεται επίσης για τον «δύσκολο», αλληγορικό και φορμαλιστικό του κινηματογράφο, στην τελευταία του ταινία επέλεξε ένα κλασικό συμβατικό τρόπο γραφής, με πολλά μελό, ώστε μέσω της διέγερσης συναισθηματικών φορτίων να κάνει πιστευτά και τα ψέματά του και τη συκοφαντία του , σε βάρος πάντα της ιστορίας.
Χρεώνει λοιπόν τη σφαγή των 20.000 Πολωνών αξιωματικών του στρατοπέδου «KATΙN»(1941) από τους Γερμανούς, στους Σοβιετικούς, αν και τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης αυτής έχουν απαντηθεί από την ίδια την Ιστορία.
Δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν εδώ, μια – μια ξεχωριστά οι απαντήσεις αυτές, που δόθηκαν με ακλόνητα και αδιαμφισβήτητα στοιχεία. Άλλωστε η ομολογία του ίδιου του Γκαίμπελς, ο οποίος ήταν και ο αρχιτέκτονας αυτής της άθλιας σκευωρίας, νομίζω ότι τα λέει όλα.
Ο κύριος Βάϊντα λοιπόν που σπούδασε κινηματογράφο κι έκανε τις ταινίες του με χρηματοδότηση της σοσιαλιστικής του πατρίδας, έρχεται μ’ αυτήν την ταινία και συντάσσεται ανεπιφύλακτα με τους χιτλερικούς, που πέρασαν απ’ την Πολωνία, σφάζοντας και ρημάζοντας τον τόπο, για να συνεχίσουν τις σφαγές τους και στο σοβιετικό έδαφος.
Οι ναζί εισβολείς αφού έκαψαν κι έσφαξαν κι εκεί τον ντόπιο πληθυσμό, έπεσαν πάνω στους Πολωνούς αιχμαλώτους και στους διανοούμενους και τους εκτέλεσαν έναν – έναν, ανάμεσά τους και τον πατέρα του Βάϊντα. Μετά τη σφαγή κατέφυγαν στην προσφιλή τους τακτική. Φόρτωσαν το έγκλημα στους μπολσεβίκους, όπως έκαναν και με το κάψιμο του Ράϊχσταγκ, το 1933.
Οι ομαδικοί τάφοι που «ανακάλυψαν», βρίσκονταν στη Λευκορωσία, δηλαδή σε μια χώρα που χιτλερικοί άφησαν πίσω τους 2,2 εκατομμύρια νεκρούς ανάμεσα στους οποίους οι περισσότεροι ήταν γυναίκες και παιδιά, και 618 χωριά καμένα και ισοπεδωμένα.
Βέβαια, ποτέ η Τέχνη δεν υπήρξε αθώα, ούτε ουδέτερη, παρά τους όποιους ισχυρισμούς του ιδεολογήματος, « η Τέχνη για την Τέχνη». Έτσι λοιπόν και ο Βάϊντα μ’ αυτήν την ταινία του, θέτει το αναμφισβήτητο ταλέντο του στην υπηρεσία των ποιο σκοτεινών κέντρων, αυτών που κατευθύνουν το ξαναγράψιμο της ιστορίας.
Τέτοια βρώμικη εκδοχή της για το συγκεκριμένο γεγονός, δεν έχει τολμήσει επίσημα ούτε και η CIA . Όμως ο Βάϊντα δυστυχώς την αποτόλμησε. Μα θα πει κανείς ότι γι’ αυτό κρίνεται και θα κριθεί. Το ζητούμενο, όμως, όπως φαίνεται γι’ αυτόν, ήταν να αμολύσει το μελάνι του, όπως η σουπιά, γνωρίζοντας φυσικά ότι κανείς δεν μπορεί να το μαζέψει εκ των υστέρων και με τίποτα.. Ιδιαίτερα όταν αυτό το μελάνι έχει στόχο τις νέες γενιές
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, λοιπόν, η επιλογή της συγκεκριμένης ταινίας, μετά τον δικαιολογημένο κουρνιαχτό που σήκωσε, έπρεπε να γίνει με πιο βασανιστικό τρόπο, απ’ τους υπεύθυνους της Κ.Λ.Α, παίρνοντας υπόψη ότι στο κινηματογραφόφιλο κοινό της πόλης, υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις και αναζητήσεις, ιδιαίτερα σε ταινίες με τέτοιου είδους αναφορές κι ακόμη πιο ιδιαίτερα, όταν αυτές συνιστούν ανέντιμη ιστορική λαθροχειρία..
Αν θέλουν πραγματικά να τις σεβαστούν κι αυτές, πρέπει να προβάλουν και την ταινία του Έλεμ Κλίμοφ, «Έλα να δεις», ο οποίος με το σπάνιο ταλέντο του και τη διαλεκτική γνώση και σκέψη του, μετέτρεψε αυτό το μαύρο ιστορικό γεγονός, σ’ ένα υψηλής αισθητικής καταγγελτικό καλλιτεχνικό έργο.
Μετέτρεψε την αποτρόπαια και απάνθρωπη σφαγή σε μια παγκόσμια οργισμένη τραγωδία. Μια τραγωδία που μένει κληρονομιά στις γενιές που έρχονται και απ’ τις οποίες απαιτεί: «Ποτέ πια πόλεμος, ποτέ πια φασισμός, ποτέ πια παρόμοιες ανθρωποθυσίες, ποτέ πια τέτοια εγκλήματα».
Για το ποιητικό αυτό αντιπολεμικό αριστούργημα ο μόλις προχτές βραβευθείς με Όσκαρ ερμηνείας, πρώτου ανδρικού ρόλου, στο «Milk», Σον Πεν δήλωσε:
«Το έλα να δεις θα μείνει χαραγμένο μέσα μου για πάντα. Είναι ένα αριστούργημα όχι μόνο για τον κινηματογράφο, αλλά για όλη την ανθρωπότητα».
Απομένει λοιπόν οι υπεύθυνοι των επιλογών των ταινιών της Κ.Λ.Α. να την προβάλουν κι’ αυτήν και όχι ασφαλώς σε χρόνο ύστερο, αλλά αν γίνεται κοντά – κοντά, για να τοποθετηθεί ο καθείς υπεύθυνα στα μεγάλα ιστορικά ζητήματα που θίγουν και οι δυο ταινίες, τόσο διαφορετικά όμως μεταξύ τους.
....................................................................................................................................................
Είχε δημοσιευτεί στον "Βορέα"(τεύχος 45) τον Μάρτιο 2009, πριν 15 χρόνια!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου