ΜΠΑΖΙΛ ΖΑΧΑΡΩΦ:ΕΝΑΣ ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΣΕΡ ΜΠΑΖΙΛ ΖΑΧΑΡΩΦ - ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΥ "ΤΕΡΕΖΑ-ΜΙΑ ΣΤΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ"

Το Παρίσι στα 1919 ήταν διαφορετικό απ’ ό,τι στα 1922 –οι άνθρωποι δεν πίστευαν ακόμα πως είχε τελειώσει ο πόλεμος.

«Οι Γάλλοι δεν πίστεψαν ποτέ ότι κέρδισαν τον πόλεμο», θα έλεγε στην Τερέζα ο σερ Μπαζίλ Ζαχάρωφ, την πρώτη μέρα της στο Παρίσι.

Είχαν συναντηθεί τυχαία στη ρεσεψιόν του Ριτς –εκείνος έφευγε, εκείνη ερχόταν.

Δεν ήταν πολύ διαφορετικός από την τελευταία φορά που τον είχε δει, δηλαδή πριν δυο χρόνια. Είχε πάντα το ίδιο επιβλητικό μούσι και φορούσε πάντα την ίδια λευκή κάσκα που τον έκανε να μοιάζει με κυνηγό της αφρικανικής ζούγκλας. Η φιγούρα ήταν ίσως συμβολική. «Μέσα σε τέσσερα χρόνια ο γραφικός αυτός κυνηγός κεφαλών έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ευρώπης», έγραψε μια εφημερίδα. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, δηλαδή τα χρόνια του Μεγάλου Πολέμου. Ο σερ Μπαζίλ είναι ένα καλός υπηρέτης της ζούγκλας», παραδεχόταν η ίδια εφημερίδα. «Δεν σκοτώνει θηρία αλλά ανθρώπους που συμφέρει βέβαια περισσότερο. Κάποια μέρα ίσως μάθουμε ότι αυτός ήταν που έκανε τον Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ίσως και να τον είχε κάνει. Δεν θα του κόστιζε τίποτε να πληρώσει τον φονιά του Ροδόλφου της Αυστρίας στα 1914 για να μπορέσει να πουλήσει αργότερα τα καράβια του και τα κανόνια του. Ο σερ Μπαζίλ δεν είχε πολύ στενές σχέσεις με την ηθική.

Όλα αυτά όμως ήταν πολύ μακριά απ’ την Τερέζα που γνώριζε λίγα πράγματα για τις επιχειρήσεις του μεγιστάνα. Για κείνην ήταν ο θείος Μπαζίλ. Δεν ήταν βέβαια ακριβώς θείος της, αλλά έτσι είχε μάθει να τον λέει από τα μακρινά χρόνια της Θράκης. Τον είχε δυο τρεις φορές στην Αδριανούπολη και άλλες τόσες στην Αθήνα –η τελευταία φορά ήταν έναν μήνα πριν απ’ την εξορία της Κορσικής.

Ο σερ Μπαζίλ ήταν φίλος του Βενιζέλου κι αργότερα θα έριχνε κάμποσα εκατομμύρια φράγκα στην εκστρατεία της Μικράς Ασίας. Ακόμα κι η κατάληψη της Σμύρνης, που θα γινόταν σε λίγους μήνες απ’ τον ελληνικό στρατό, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι είχε σαν χορηγός της τον σερ Μπαζίλ Ζαχάρωφ.

Όλη η Ευρώπη είχε χορηγό τον σερ Μπαζίλ. Ο Λόυδ Τζωρτζ, ο Άγγλος πρωθυπουργός, του είχε απονείμει το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. «Δια τας εξαιρέτους υπηρεσίας του» έγραφε η περγαμηνή, εννοώντας, σε απλά γαλλικά, ότι χάρη στα κανόνια του σερ Μπαζίλ οι Γάλλοι θα σταματούσαν τους Γερμανούς έξω απ’ το Παρίσι. Ο ίδιος ο Ζαχάρωφ έλεγε κυνικά :

«Πρώτη φορά ένα παράσημο μου στοίχισε τόσο ακριβά –δέκα τόνους γερμανικό αίμα».

Ύστερα του είχε έρθει η πετριά της Μικράς Ασίας. Τώρα που οι Τούρκοι είχαν διαλυθεί, ήταν ευκαιρία ν’ αρπάξει ο Βενιζέλος όσα μπορούσε. Τη Σμύρνη σίγουρα –ίσως και την Πόλη. Μήπως ο Ζαχάρωφ ήταν χορηγός και της Μεγάλης Ιδέας;

Αυτό βέβαια η Ιστορία δεν θα τολμούσε να το αρθρώσει ποτέ …

*

*   *

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Λ. ΖΑΡΙΦΗΣ

ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΟΥ

ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ

Κωνσταντινούπολη 1800-1920

«Είμαι ο τυχοδιώκτης Ζαχάρωφ»

Η θεία Σοφία Νεγρεπόντη είχε προσλάβει από πολλά χρόνια τη Χαρίκλεια Ζαχάρωφ δασκάλα των παιδιών της. Ήταν αδελφή του περίφημου Sir Basil Zaharoff.

Γι’ αυτόν τον άνθρωπο έχουν γραφεί πολλά πράγματα, αληθινά και φανταστικά. Δοκιμάζω τον πειρασμό να προσφέρω κι εγώ μερικές πληροφορίες.

Πρώτα απ’ όλα ο Ζαχάρωφ δεν λεγόταν Βασίλειος αλλά Ζαχαρίας. Βασίλειος ήταν τ’ όνομα του πατέρα του. Ο τελευταίος ανήκε σε μια νοικοκυρεμένη κι εύπορη οικογένεια της Πόλης. Τίμιος και ευσυνείδητος στις δουλειές του, κέρδιζε αρκετά χρήματα που του επέτρεψαν να δώσει στα τέσσερα παιδιά του την καλύτερη μόρφωση της εποχής. Ο γιος του Ζαχάρωφ σπούδασε στη Ροβέρτειο Σχολή κι είχε συμμαθητή τον θείο Παντελή Σημηριώτη.

Ήλθε ο καιρός να μπει στη δουλειά. Από μικρός έδειξε πως τον τραβούσαν οι επικίνδυνες και κερδοσκοπικές προοπτικές. Βιαζόταν να φτάσει και να φτάσει αμέσως. Η πείρα του όμως δεν ήταν αρκετή και μέσα σε λίγο καιρό έφαγε όλη την περιουσία του πατέρα του και την προίκα των τριών αδελφών του. Απ’ τη μεγάλη του ντροπή, ο Ζαχάρωφ χάθηκε από την Πόλη. Οι γονείς του πέθανα απ’ τον καημό τους και τρία κορίτσια έγιναν δασκάλες για να ζήσουν.

Που και που ακουγόταν το όνομα του Ζαχαρία, αλλά δυστυχώς πάντα μπλεγμένο σε κάποια βρωμοδουλειά. Έπειτα τα ίχνη του ξαναχάνονταν και χρόνια περνούσαν ώσπου να δώσει καινούργιο σημείο ζωής. Ήλθε φορά που οι αδελφές του είχαν απελπισθεί πως θα τον ξανάβλεπαν. Την απελπισία τους δυνάμωνε η είδηση ότι στην Αθήνα σκοτώθηκε ένας διαρρήκτης χωρίς να εξακριβωθεί η ταυτότητά του. Να ήταν άραγε ο Ζαχαρίας; Ζητήθηκε η μεσολάβηση του πατέρα μου. Έγραψε στον Τρικούπη και οι Αρχές έδωσαν την άδεια ν’ ανοιχθεί ο τάφος και να γίνει πραγματογνωμοσύνη. Κάποιος οδοντογιατρός μπόρεσε να βεβαιώσει απ’ την εξέταση των δοντιών του νεκρού ότι δεν επρόκειτο για τον Ζαχαρία Ζαχάρωφ.

Δεν θα εξιστορήσω εδώ τις φάσεις μιας σταδιοδρομίας όπου το αθέμιτο μέσο ήταν κανόνας απαράβατος. Θα δώσω μόνο μερικά κτυπητά επεισόδια: Μια μέρα μαθεύτηκε πως ο Ζαχάρωφ παντρεύεται στο Λονδίνο με μια αριστοκράτισσα Εγγλέζα. Την ώρα του μυστηρίου, όταν έφθασε η στιγμή που παπάς ρωτάει αν έχει κανείς να πει τίποτε εναντίον αυτού του γάμου, κάποιος απ’ τους παριστάμενους αποκαλύπτει πως ο Ζαχάρωφ ήταν ήδη παντρεμένος. Στο άκουσμα αυτό, τρέμοντας τις συνέπειες του νόμου, για τη διγαμία, παρατώντας σύξυλη τη νύφη, ο Ζαχάρωφ το ’σκασε απ’ την  εκκλησία. Σε λίγες μέρες έφευγε λαθραία για την Αμερική, κρυμμένος στην καρβουναποθήκη κάποιου βαποριού.

Στην Αμερική μπαίνει απλός εργάτης σε μια απ’ τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Νέου Κόσμου. Η εξυπνάδα και η καπατσοσύνη του τον ανέβασαν γρήγορα και τον έφεραν σε επαφή με τους διευθυντές. Μια μέρα ένας απ’ τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης του προτείνει να τον κάνει συνεταίρο. Πράγμα εκπληκτικό, ο Ζαχάρωφ αρνείται. Προφασίζεται το παρελθόν του: αυτός που νομίζουν τόσο ικανό άνθρωπο δεν είναι παρά ένας τυχοδιώκτης. Τύψεις ή θεατρινισμός; Το γεγονός είναι ότι ο Αμερικανός έχει γοητευθεί. Επανέλαβε την πρότασή του με μεγαλύτερη επιμονή. Ο Ζαχάρωφ δέχτηκε. Ήταν πια φτασμένος.

Το εξωτερικό του ήταν πραγματικά σαγηνευτικό: ωραίος, επιβλητικός, με ομιλία που σε σκλάβωνε. Ο αδελφός του πατέρα μου Περικλής θαύμαζε ένα βράδυ σ’ ένα ρεστοράν του Παρισιού την αριστοκρατική εμφάνιση ενός αγνώστου γείτονά του και την ευκολία με την οποία μιλούσε διάφορες ξένες γλώσσες με τους συνδαιτυμόνες του. Σε μια στιγμή τον ακούει να λέει μια φράση ελληνική. Δεν βάσταξε πια. Τον πλησιάζει και του λέει:

Είναι πολλή ώρα που σας προσέχω, κύριε, χωρίς να κατορθώσω να μαντέψω ποιος είσθε. Είμαι ο Περικλής Ζαρίφης. Θέλετε να μου κάνετε την τιμή να μου πείτε τ’ όνομά σας;

Ο άγνωστος σηκώθηκε αμέσως και απάντησε εμφατικά!

-Πολύ ευχαρίστως. Είμαι ο τυχοδιώκτης Ζαχάρωφ.

Λίγα χρόνια μετά, οι επιτυχίες του Ζαχάρωφ φθάνουν στο κατακόρυφο : βασιλιάδες τον δέχονται στα παλάτια τους και του μοιράζουν μεγαλόσταυρους. Ταξιδεύει πάντα με ειδικά τραίνα. Στο τέλος παντρεύεται με νόμιμο γάμο μια εξαδέλφη του Βασιλέως της Ισπανίας, την χήρα του Δουκός de Machena, με την οποία συνδεόταν από χρόνια πολλά. Τι ειρωνεία όμως και τι ταπείνωση για τον Ζαχάρωφ: η γυναίκα αυτή που συνέδεσε τη ζωή της μαζί του, δεν δέχθηκε ποτέ να φέρει τ’ όνομά του. Επειδή με τον καινούργιο γάμο της έχανε τον παλιό της τίτλο, ζήτησε απ’ τον Βασιλέα της Ισπανίας έναν καινούργιο και ονομάσθηκε duchesse de Villa Eranca.

Μια μέρα στο Παρίσι προγευμάτιζα στου Ζαχάρωφ. Στο τραπέζι ήταν και οι τρεις αδελφές του. Το σερβίτσιο όλο ήταν από ατόφιο μάλαμα. Πρώτη και μόνη φορά στη ζωή μου έτρωγα σε τέτοια πιάτα. Μας πρόσφεραν πεπόνι, πράγμα σπάνιο γιατί βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα. Μόλις το δοκίμασα, γύρισα προς τον οικοδεσπότη.

-Κύριε Ζαχάρωφ, του λέω, το πεπόνι σας είναι έκτακτο.

-Σπίτι μου, απαντάει απότομα, το πεπόνι είναι πάντα έκτακτο. Έχω δώσει διαταγή ν’ αγοράζεται πεπόνι κάθε μέρα και να είναι πάντα καλό.

Γυρίζοντας προς τον υπηρέτη, ο νεόπλουτος πρόσθεσε:

-Ως πόσο έτυχε να πληρώσετε για ένα πεπόνι;

-Τον Φεβρουάριο πολύ συχνά το πληρώσαμε προς φράγκα τόσο …

Η στιχομυθία αυτή μου ’φερε στη μνήμη κάτι παρόμοιες φράσεις ενός τραπεζίτη των Αθηνών που συνήθιζε να λέει στους καλεσμένους του :

-Πιές απ’ αυτό το κρασί, αμφιβάλλω αν θα ’χεις ξαναπιεί τόσο ωραίο, ή πάρε φασιανό, είμαι βέβαιος πως ποτέ δεν θα ’χεις ξαναφάει.

*

*   *

Σερ Μπαζίλ Ζαχάρωφ

Μοιάζει με παραμύθι, αλλά δεν είναι.

Μοιάζει με κινηματογραφική ταινία, αλλά στην ουσία

πρόκειται για μια αληθινή … ελληνική ιστορία

«Ό,τι και να πει κανείς για αυτή τη σχεδόν μυθιστορηματική μορφή είναι λίγο. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γνωρίζουμε όχι μόνον τον απίστευτο κεντρικό ήρωα αλλά και τους χώρους που έζησε. Τη Μικρά Ασία, την Αθήνα, την Αγγλία, όλη την Ευρώπη και να σταθεί για λίγο στο τέλος του αινιγματικού μεγιστάνα στο Μονακό. Και έχει πολύ ενδιαφέρον αυτή η συναρπαστική, σχεδόν εξωπραγματική ιστορία, όχι μόνο γιατί αυτός ο άνθρωπος ήταν ένα εντελώς διαφορετικός από όλους τους άλλους που έμμεσα ή άμεσα έτυχε να γνωρίσουμε. Και ακόμη επειδή η ζωή του, πάντα καλυμμένη με ένα πέπλο μυστηρίου, ήταν συνυφασμένη με την ιστορία όλης της γηραιάς ηπείρου εκείνης της εποχής. Τι άφησε πίσω του; Τίποτε άλλο από ένα θρύλο, από ένα άλυτο αίνιγμα και από ένα παράδειγμα ενός και μοναδικού έρωτα, στον οποίο έμεινε πιστό μέχρι το τέλος».

"Ριζοσπάστης", Κυριακή, 2 Ιουλίου 2000

*

*   *

Βασίλης Ζαχάρωφ, ο μυστηριώδης Έλληνας της Ευρώπης / Άγγελος Αμπάζογλου

Η ταινία επικεντρώνεται στο εμπόριο όπλων στην αρχή του 20ου αιώνα, μέσα από την εκπληκτική ιστορία του ελληνικής καταγωγής «βασιλιά της πολεμικής βιομηχανίας», σερ Μπάζιλ Ζαχάρωφ. Τα συμφέροντα του Ζαχάρωφ επεκτάθηκαν σε τράπεζες, πετρέλαια, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και, μετά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, θεωρήθηκε ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου. Το σύστημα πώλησης όπλων που δημιούργησε, γνωστό ως «σύστημα Ζαχάρωφ», αποτελεί το επικρατέστερο σύστημα μέχρι σήμερα. Βασίζεται στη διαφθορά, στην προπαγάνδα και σε ένα εκτεταμένο δίκτυο πληροφοριών, σε κυβερνητικούς και διπλωματικούς κύκλους. Οθωμανός υπήκοος, έλληνας υπήκοος, άγγλος υπήκοος, γάλλος υπήκοος, ο σερ Μπάζιλ Ζαχάρωφ παρασημοφορήθηκε 298 φόρες για την ειρηνιστική του δράση. Στο τέλος της ζωής του, παντρεύτηκε μια εξαδέλφη του βασιλιά της Ισπανίας και πέθανε στο Μόντε Κάρλο, όπου το καζίνο ήταν επίσης ιδιοκτησία του.

του Ιγνάτιου
Αιολική Γη
«ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ»
www.N-A.gr

Γεννήθηκε στα Μούγλα της Μικράς Ασίας το 1849 πέθανε το 1936 στο Μόντε Κάρλο . Η οικογένεια του φτωχή αστική οικογένεια των Μούγλων της Μ. Ασίας, το πραγματικό του όνομα ήταν: Ζαχαριάδης Ζαχαρίας Βασίλειος, έκανε σύντομες σπουδές στην Αγγλική σχολή της Κωνσταντινούπολης και μετά από παραμονή του στην στη Ρωσία άλλαξε το όνομα του σε Ζαχάρωφ, ασχολήθηκε κατ’ αρχάς με το εμπόριο υφασμάτων σαν υπάλληλος του θείου στην Κωνσταντινούπολη και συνέταιρός του αργότερα, με τον οποίο γρήγορα ήρθε σε σύγκρουση ο οποίος τον κατηγόρησε για κατάχρηση, αλλά απαλλάχτηκε από την κατηγορία.

Ο Ζαχάρωφ έφυγε με ψεύτικο όνομα για την Αθήνα  και μετά στην Αγγλία, όπου τις παραμονές του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1877-1878) άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο όπλων. Χρημάτισε αντιπρόσωπος των εταιρειών Nordenfeldt και μετέπειτα της Maxim (!888-90) και στην συνέχεια κύριος μέτοχος των εταιρειών Vickers Armstrong (1897-1922).

ΣΥΣΤΗΜΑ ΖΑΧΑΡΩΦ

Από αυτή την θέση πλέον ο Ζαχάρωφ διέπρεψε παγκοσμίως δεν υπήρξε πόλεμος που να μην τον αντιληφθεί εγκαίρως, και να μη γίνει προμηθευτής οπλικών συστημάτων σε ένα τουλάχιστον των εμπολέμων, μερικές φορές δε και των δύο. Έτσι ήταν ο κύριος προμηθευτής όπλων στους Βαλκανικούς πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον πόλεμο των Μπόερς και τον Ισπανοαμερικάνικο πόλεμο και γενικά σε όποια σύγκρουση γίνηκε στον πλανήτη υπήρξε ο κατ’ εξοχήν προμηθευτής όπλων.

Εφάρμοσε δε μια αποτελεσματικότατη μέθοδο πώλησης η οποία μέχρι σήμερα εφαρμόζεται σαν μέθοδος πώλησης στον εν λόγω κλάδο, ονομάστηκε δε «σύστημα Ζαχάρωφ». Αυτή εν ολίγοις περιλάμβανε : Μεθόδους προπαγάνδας, πληροφοριών, διαφθοράς, και μοχλούς πίεσης σε Κυβερνητικούς και διπλωματικούς κύκλους και λοιπά μέσα.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Αυτός ο ιδεολόγος του μεταπρατισμού, τα φτωχόπαιδο των Μούγλων της Μ Ασίας, ήταν σεβαστός στην παγκόσμια σκακιέρα και επηρέασε το Παγκόσμιο γίγνεσθαι καθοριστικά. Του δόθηκαν πάμπολλα προσωνύμια όπως: «Έμπορος θανάτου», «Ο Μυστηριώδης άνθρωπος της Ευρώπης», «Βασιλιάς της πολεμικής Βιομηχανίας», «Ο χρυσός Έλληνας» κλπ.

Το επιχειρηματικό δαιμόνιο της Ελληνικής φυλής το προσκύνησαν οι ισχυροί του κόσμου, 298 παράσημα ήταν η συγκομιδή του από την διεθνή ενασχόληση του. Στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο είχε την θέση του ανεπίσημου συμβούλου του Βρετανού πρωθυπουργού Λόυντ, το 1918 τιμήθηκε από τον Βασιλιά της Αγγλίας Γεώργιο Ε με το Μεγαλόσταυρο του Λουτρού και το 1919 με τον τίτλο του SIR, Η Ελλάδα του έδωσε το Μεγαλόσταυρο του σωτήρος. Βέβαια ένας τέτοιος άντρας δεν είχε μόνο διακρίσεις αλλά και επικρίσεις. Αυτόν τον εν δυνάμει αντίπαλο του βιομηχανικού κολοσσού των Κρουπ, τον οποίο κατατρόπωσε στον συσχετισμό των δυνάμεων που έγινε κατά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο, τον κατηγόρησαν ότι πουλούσε ταυτόχρονα σε όλους τους εμπολέμους, έτσι ενώ έδινε στην Ελλάδα ένα υπερσύχρονο υποβρύχιο τύπου NORDENFELT, πουλούσε και στον Σουλτάνο δύο όμοια υποβρύχια ( Η Τουρκία την εποχή αυτή πλήρωνε όσο - όσο προκειμένου να εξουδετερώσει το πλεονέκτημα της Ελλάδος). Αλλά αυτά είναι μέσα στο εμπορικό παιχνίδι, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Σερ Βασίλ ήταν έμπορος όπλων και όποιος πλήρωνε, αυτός είχε υποχρέωση να του πουλά.

ΕΘΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Ο Σερ Βασίλ Ζαχάρωφ αν και είχε πάρει ήδη την Γαλλική υπηκοότητα από το 1913, δεν ξεχνούσε ότι ήταν Έλληνας και φυσικά σαν Μικρασιάτης ήταν και Βενιζελικός, ταυτίστηκε λοιπόν με τον εθνάρχη, ήρθε σε επαφή μαζί του μέσω «κάποιου Αβέρωφ» όπως διαβάζουμε σε Γαλλικά αρχεία της εποχής, τόσο μεγάλος ήταν που ο πολύς  Αβέρωφ ήταν «κάποιος», και έκτοτε λόγω της σπουδαίας θέσης του βοήθησε την εθνική προσπάθεια 1909-1922. Από την θέση του συμβούλου του πρωθυπουργού Λόυντ μεσολάβησε ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και την Αγγλική Κυβέρνηση για την ικανοποίηση των εθνικών επιδιώξεων. Εφοδίασε τον στρατό της Ελλάδος με οπλισμό και σπατάλησε το μισό της τεραστίας περιουσίας του για να βοηθήσει την απελευθέρωση της Μικρασιατικής πατρίδας. Ανεκτίμητη η συμβολή του στην επίτευξη των εθνικών δικαίων. Τόσο πολύ πικράθηκε με την Μικρασιατική καταστροφή που το 1922 εγκατέλειψε το εμπόριο όπλων και ασχολήθηκε με άλλες επιχειρήσεις.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Μετά το 1922 πικραμένος για την απώλεια των πατρώων εδαφών της ανατολής έπαψε οριστικά να ασχολείται με την πολεμική βιομηχανία. Επιδόθηκε με την διύλιση πετρελαίου και την εκμετάλλευση του Καζίνου του Μόντε Κάρλο το οποίο και αγόρασε..

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ
Ο Σερ Ζαχάρωφ μετά από πολυετή γάμο χώρισε με την πρώτη γυναίκα του και είχε μακρύ δεσμό με την Δουκέσα ντε Βαλιαφρανκα σύζυγο του Φρανθίσκο ντε Μπομπόν μέλους του Ισπανικού Βασιλικού οίκου, (ο οποίος ήταν φρενοβλαβής), ξαδέλφη του Ισπανού Βασιλιά. Όταν πέθανε ο Δούκας το 1923 παντρεύτηκε την χήρα του, το 1926 μετά τον θάνατο της 2^ης συζύγου του αποσύρθηκε στο Μόντε Κάρλο όπου διεύθυνε το Καζίνο.
ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ
Εκτός από τις άλλες δραστηριότητες του δεν ξέχασε το καθήκον του κάθε ευκατάστατου Έλληνα, να βοηθήσει την πατρίδα και αυτό έκανε. Έτσι εκτός από τα τεράστια χρηματικά ποσά που έδωσε υπέρ του εξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, προσέφερε και τα πιο κάτω:
-Το 1919 έδωσε 500.000 FF για την ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου Pasteur (ΠΑΣΤΕΡ)
-Ίδρυσε πολυκλινική για παιδιά .
-Έκανε γενναία δωρεά στο Θεραπευτήριο Ευαγγελισμός.
-Αγόρασε πολυτελές κτήριο στο Παρίσι το οποίο δώρισε στην Ελλάδα για την στέγαση της Ελληνικής Πρεσβείας στο Παρίσι.
-Χορήγησε  υποτροφίες σε άπορους φοιτητές.
-Θεσμοθέτησε το Βραβείο Μπαλζάκ το οποίο συνοδευόταν από χρηματικό ποσό 200.000 FF.

Απ’ ότι βλέπεις η ζωή αυτού του χρησιμότατου για τα Ελληνικά ζητήματα Έλληνα μοιάζει πάρα πολύ με την ζωή του Αριστοτέλη Ωνάση, ο οποίος προφανώς αντέγραψε, τόσο στην ιδιωτική ζωή όσο και στην κοινωνική προσφορά και διεθνή καταξίωση. Άγνωστος ανώνυμος αλλά αποτελεσματικός για τους Έλληνες, Θρύλος για τους ξένους, ελάχιστα έως καθόλου τον γνωρίζουν οι ευεργετηθέντες Έλληνες, πρότυπο για τους ξένους, αν περπατήσεις στο ξενόγλωσσο internet με το όνομα του θα πρέπει να έχει Ιώβεια υπομονή για να ανατρέξεις στο πλήθος των ξενόγλωσσων αναφορών, θαυμασμού, ζήλειας, στον Μικρασιάτη των Μούγλων. Οι Έλληνες μόνο τα αρνητικά παρουσιάζουν από την θυελλώδη ζωή του στις ελάχιστες ελληνόγλωσσες αναφορές τους…

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 1^ο

Γεώργιος Αβέρωφ προς Μπάζιλ Ζαχάρωφ (Μάιος 1916)

«Αξιότιμε Φίλε κ. Ζαχάρωφ

Συμφώνως με την εκφρασθείσαν προς με επιθυμίαν σας κατά την εν Monte Carlo συνάντησίν μας, σπεύδω σήμερον μετά πάροδον τριών μηνών από της στιγμής εκείνης ν' αποστείλω υμίν εσωκλείστως συνοπτικήν κατάστασιν της διαχειρίσεως των ποσών τα οποία τόσον γενναιοφρόνως εθέσατε εις την διάθεσιν της επιτροπής του κόμματος των Φιλελευθέρων.

Εκ της καταστάσεως ταύτης θέλετε ίδη τα μέχρι τέλους Απριλίου πεπραγμένα. Τα αποτελέσματα είναι πράγματι ικανοποιητικότατα, διότι aι τελευταίαι εκλογικαί επιτυχίαι και η λαμπρά στάσις του Τύπου μέχρι σήμερον και η εν γένει ευχάριστος θέσις του κόμματος των Φιλελ[ευθέρων] οφείλονται εν μέρει τουλάχιστον εις την υλικήν ταύτην υποστήριξιν.

Εντούτοις το μέχρι σήμερον δαπανηθέν ποσόν δεν είναι υπέρογκον και τούτο διότι η διαχείρισις εγένετο μετά πολλής φειδούς και νοικοκυροσύνης και διότι η επιτροπή έχει υπ' όψιν της διά του γενναίου ποσού το οποίον εθέσατε εις την διάθεσίν της να επαρκέση εις όλας τας ανάγκας και υποχρεώσεις του κόμματος μέχρι του τέλους 1916 και εις την αγοράν ακόμη της οικίας ήτις συμφώνως προς τας επιθυμίας σας θα δωρηθή εκ μέρους υμών προς τον Πρόεδρόν μας κ. Βενιζέλον.

Επί του ζητήματος τούτου οφείλω να σας γνωρίσω τα εξής. Μόνον προ τριών ημερών, κατόπιν πολλών διαπραγματεύσεων, κατόρθωσα να υπογράψω προκαταρκτικόν συμβόλαιον (option) το οποίον λήγει την 30ήν Μαΐου V.J. [με το παλιό ημερολόγιο] ή 12 Ιουνίου N.J. [με το νέο ημερολόγιο], δι' ου δυνάμεθα ν' αγοράσωμεν την οικίαν αντί 400 χιλ. δραχμών. Το ποσόν είνε αληθώς υπέρογκον: κατά την εν Monte Carlo δε συνάντησίν μας υπελόγιζα τούτο εις δρ. 280 χιλιάδας. Η απότομος όμως υπερτίμησις των οικιών και οικοπέδων ενταύθα καθιστά την τιμήν των 400 χιλ. και πάλιν συμφέρουσαν. Επειδή όμως πρόκειται πάντοτε περί διαθέσεως μεγάλου ποσού επροτίμησα την υπογραφήν μόνον προκαταρκτικού συμβολαίου option, δεν θαπροβώ δε εις το οριστικόν συμβόλ[αιον] αγοράς επ' ονόματί σας ή μη μόνον όταν λάβητε την καλοσύνην να μοι γνωρίσητε την έγκρισίν σας τηλεγραφικώς διά των λέξεων va bien προ της λήξεως της option ήτοι 12 Juin N.J. [12 Ιουνίου με το νέο ημερολόγιο].

Η μεγάλη δυσχέρεια εις το ζήτημα τούτο προέρχεται από την επίμονον άρνησιν του Προέδρου μας κ. Βενιζέλου να δεχθή προσωπικώς μίαν τόσον μεγάλην δωρεάν, καίτοι αναγνωρίζει την μεγάλην χρησιμότητα και απόλυτον ανάγκην της εγκαταστάσεως των γραφείων του κόμματος και των εφημερίδων μας εις ευπρεπές οίκημα, εις διαμέρισμα του οποίου και να κατοική.

Κατά την εμήν γνώμην η δυσχέρεια αύτη δύναται να αρθή ευκόλως εάν την δωρεάν κάμητε υμείς ή προς το κόμμα των Φιλελευθέρων ή κάλλιον προς τον κ. Βενιζέλον ως αρχηγόν του κόμματος των Φιλελευθέρων: τοιουτοτρόπως ο κ. Βενιζέλος θα έχει την χρήσιν της οικίας εφ' όσον ζη, κατόπιν δε θα περιέρχεται αύτη εις το κόμμα. Μίαν ταύτην λύσιν προτεινομένην παρ' ημών, έχω την εντύπωσιν ότι θ' αποδεχθή ο κ. Βενιζέλος, λύεται δε ούτω το σπουδαίον τούτο ζήτημα, μεγίστης δι' ημάς σημασίας διότι εδραιούται πλέον και οργανούται οριστικώς, συμφώνως με τα εν Αγγλία κρατούντα, το μέγα τούτο κόμμα των Φιλελευθέρων, του οποίου υμείς θα είσθε ο μέγας ευεργέτης».

(ΕΛΙΑ, Αρχείο Γ. Αβέρωφ, φ. 1.2)