Με την ανατίναξη της σιδηροδρομικής
τους γέφυρας τα Δίκαια Τριγώνου Ορεστιάδας πέρασαν στην ιστορία των
σημαντικότερων σαμποτάζ του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου, αφού από αυτή
περνούσαν τα φορτία χρωμίου για την πολεμική βιομηχανία της ναζιστικής Γερμανίας.
Αυτή ήταν η κύρια αποστολή του ελληνο-αμερικανού θρύλου των αμερικανικών
μυστικών στρατιωτικών υπηρεσιών Αλέκου Γεωργιάδη, που με έδρα της οργάνωσης του
την Αδριανούπολη της Τουρκίας έφερε σε πέρας τη σημαντική αυτή διασυμμαχική
επιχείρηση, όπως είχε αποφασιστεί από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής. Στην
ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας θα περάσει με την επόμενη έκδοση με την
προϋπόθεση οι εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ να έχουν κάνει την αναγκαία διόρθωση και να μην
εμφανίζεται αντί των Δικαίων το γειτονικό βουλγαρικό Σβίλενγκραντ ως ο τόπος
του σαμποτάζ! Η γέφυρα που ανατινάχθηκε είναι των Δικαίων και στο Σβίλενγκραντ
δεν μπορούσαν να δράσουν οι αντάρτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Το βιβλίο είναι πολλαπλά σημαντικό, γιατί αναδεικνύει τη
διεθνή και παγκόσμια διάσταση της ανατίναξης της γέφυρας των Δικαίων, για την
οποία η οπτική μας είχε περιοριστεί στην τοπική της κλίμακα και προς αυτή την
κατεύθυνση σημαντική ήταν η συμβολή του Συλλόγου Τριγωνιωτών Αθήνας την περίοδο
της προεδρίας του Γιώργου Μαυρογιαννίδη, που εστίασε αποκλειστικά στην πράξη
ηρωισμού του προέδρου των Δικαίων Απόστολου Γροίδη-«Καραμπάση», ο οποίος είχε
αρνηθεί να δώσει στους Γερμανούς κατάλογο ονομάτων συγχωριανών του για να
εκτελεστούν σε αντίποινα για την ανατίναξη της γέφυρας, όπως κατά πάγια
πρακτική τους συνήθιζαν να κάνουν οι γερμανοί κατακτητές. Ο Απόστολος Γροίδης-«Καραμπάσης»
πρότεινε τον εαυτό του και όλα τα μέλη της οικογένειας του, κάτι που αιφνιδίασε
τους γερμανούς και ήταν από τις λίγες φορές που δεν προχώρησαν σε αντίποινα
μετά το σε βάρος τους σαμποτάζ! Η πλατεία, προς τιμήν του, πήρε το όνομα του
αλλά δεν καθιερώθηκε μέχρι τώρα μια εκδήλωση μνήμης για ένα εμβληματικό
στρατιωτικό και πολεμικό ορόσημο, που συνδέει τα Δίκαια και όλη την περιοχή του
Τριγώνου και του Έβρου με την Ιστορία του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου και τον
κοινό συμμαχικό αντιφασιστικό αγώνα.
Η Φωτεινή Τομαή αξιοποιώντας το πλούσιο προσωπικό αρχείο του
Αλέκου Γεωργιάδη φωτίζει πτυχές της πολυεπίπεδης δράσης του και δεν είναι
υπερβολή να σημειώσουμε ότι από τον κατεχόμενο Έβρο, το ελληνικό προξενείο της Αδριανούπολης
και την ελληνο-τουρκική μεθοριακή γραμμή ξεκίνησε ο ανταγωνισμός Ηνωμένων
Πολιτειών Αμερικής και Αγγλίας. Που κατέληξε με την επικράτηση των Αμερικανών
πάνω στα ερείπια που άφησε ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος με ανυπολόγιστες
συνέπειες, που ακόμη πληρώνουμε ως Ελλάδα και Ελληνισμός.
Η ανατίναξη της σιδηροδρομικής γέφυρας έγινε με τη συνεργασία
των δυνάμεων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, που είχαν περάσει στη δικαιοδοσία του Στρατηγείου
Μέσης Ανατολής. Επικεφαλής τους ο καπετάνιος-έφεδρος αξιωματικός-Γιώργος
Γκεντσίδης-«ΕΡΜΗΣ»¨. Ανάλογη επιχείρηση δολιοφθοράς είχαμε και στα Λουτρά
Αλεξανδρούπολης με την κωδική ονομασία «Ζολιέτ». Έτσι, η αποστολή του Τζέιμς
Κάλλη με την κωδική ονομασία «Σικάγο» θα στεφόταν με απόλυτη επιτυχία, καθώς
μέχρι να αποκατασταθούν οι γερμανοί δεν θα μπορούσαν να προωθήσουν από την
Τουρκία τα πολύτιμα για την πολεμική τους βιομηχανία φορτία χρωμίου.
Εκείνες τις ώρες είχε
γραφεί στα Δίκαια και στον Έβρο ένα κομμάτι παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας.
Σταύρος Παπαθανάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου