"Ήταν μια ιδιαίτερη στιγμή για τη σωματειακή παράδοση των Θρακών...για πρώτη φορά οι Θράκες τίμησαν μια μεγάλη μορφή της Θράκης, την Αύρα Θεοδωροπούλου, την πρωτοπόρο του γυναικείου κινήματος..."

Του Εκδότη

Μια εκδήλωση με ισχυρό συμβολισμό

Ήταν μια ιδιαίτερη στιγμή για τη σωματειακή και συλλογική παράδοση των Θρακών η εκδήλωση της 8^ης Μαρτίου 2010. Για πρώτη φορά οι Θράκες τίμησαν μια μεγάλη μορφή της Θράκης, την Αύρα Θεοδωροπούλου, η οποία γεννήθηκε το 1880, πριν 130 χρόνια, στην Αδριανούπολη, την πρωτεύουσα του Θρακικού Ελληνισμού, και ταυτίστηκε με τον αγώνα των Ελληνίδων γυναικών για ισότητα και πολιτικά δικαιώματα.

Μεγάλη ήταν η συμβολή του διευθυντή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου κυρίου Ιωάννη Μαζαράκη –Αινιάν για την παραχώρηση της ιστορικής αίθουσας της Παλαιάς Βουλής. Ο κύριος Μαζαράκης έχει ένα βαρύ ιστορικό επώνυμο που είναι συνδεδεμένο με μια από τις λαμπρότερες σελίδες της νεότερης ιστορίας του Ελληνισμού, αφού ο πατέρας του, ο στρατηγός Κωνσταντίνος Μαζαράκης, ήταν από τους πρωταγωνιστές της απελευθέρωσης της Θράκης. Σ’ αυτό το ιστορικό γεγονός –ορόσημο της προσπάθειας για εθνική ολοκλήρωση αναφέρεται στο βιβλίο του «Οι αγώνες του νεώτερου Ελληνισμού» από τις εκδόσεις «ΔΩΔΩΝΗ».

Στον ίδιο χώρο, στη συνεδρίαση της 18ης Μαΐου 1920 της Βουλής των Ελλήνων ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, μέσα σε μια φορτισμένη ατμόσφαιρα, ανακοίνωνε: «Λαμβάνω την τιμήν να ανακοινώσω εις την Βουλήν, ότι ο Εθνικός Στρατός προελάσας εκ Ξάνθης κατέλαβεν ολόκληρον την Θράκην και τμήματα αυτού ευρίσκονται ήδη κατηυλισμένα εις εν των προαστείων της Αδριανουπόλεως, το Καραγάτς. Η κατάληψις της Δ. Θράκης εγένετο εν απολύτω τάξει, χωρίς την δημιουργίαν ουδενός λυπηρού επεισοδίου…».

Το θέμα των εξελίξεων στο εθνικό μέτωπο θα απασχολήσει τη Βουλή των Ελλήνων και στη συνεδρίαση της 25^ης Αυγούστου 1920 με τον Πρόεδρο Θεμιστοκλή Σοφούλη να δίνει τον τόνο και να απηχεί το κυρίαρχο εθνικό αίσθημα για τις μεγάλες εθνικές επιτυχίες και για τον οραματιστή και πρωταγωνιστή εκείνης της περιόδου, θα πει: «…Όπου κυματίζει σήμερον η Ελληνική σημαία, δεν υπάρχουν πλέον δυνάσται και δούλοι, δεν υπάρχουν δήμιοι και θύματα. Υπό την σκιάν της Ελληνικής σημαίας θα παρακάθηνται Έλληνες και Μουσουλμάνοι και Ισραηλίται και όσοι άλλοι λαοί θα ζήσουν μεθ’ ημών, ελεύθεροι πολίται μιας και της αυτής πατρίδος με ίσας υποχρεώσεις.

»Πλην του απόλυτου δε σεβασμού προς τας θρησκευτικάς αυτών πεποιθήσεις, η Ελλάς χαρίζει και προς τους Μουσουλμάνους ελευθερίαν, οίαν ουδέποτε ωνειρεύθησαν, υπέρ πάντα δε τα άλλα αγαθά φέρει προς αυτούς η Ελλάς και το φως του πολιτισμού, του ανθρωπισμού.

»Η Βουλή των Ελλήνων

»Έχουσα υπ’ όψει την μετά της Τουρκίας συνθήκην της Ειρήνες, ανασκοπούσα και την όλην συντελεσθείσαν εθνικήν εργασίαν κατά την τελευταίαν δεκαετίαν, διερμηνεύουσα και την γνώμην και το αίσθημα του Ελληνικού λαού.

»Ψηφίζει:

»Κηρύσσει τον Ελευθέριον Βενιζέλον άξιον της Ελλάδος, ευεργέτην και σωτήρα της πατρίδος, και εντέλλεται όπως τιμητική στήλη, φέρουσα το ψήφισμα τούτο, ιδρυθή εν τη αιθούση των συνεδριάσεων της Βουλής, εις αιώνιον μαρτύριον του θαυμασμού και της ευγνωμοσύνης αυτής».

Μια σημαίνουσα πολιτική και κοινοβουλευτική προσωπικότητα της Θράκης, από τους πρώτους εκπροσώπους της στη Βουλή των Ελλήνων, είναι ο βουλευτής Ροδόπης Αναστάσιος Μπακάλμπασης, επί σειρά ετών υπουργός και υφυπουργός Γεωργίας, ο οποίος θα ηγηθεί της επιτροπής που θα διαμορφώσει το πλαίσιο συμφωνίας Ελλάδας –Ισραήλ για την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

Λίγους μήνες πριν από την απελευθέρωση της γενέτειράς της, τον Ιανουάριο του 1920, η Αύρα Θεοδωροπούλου μαζί με άξιες και φωτισμένες συνεργάτριές της προχωρούσε στην ίδρυση του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας που με το ιστορικό ψήφισμά του θα διεκδικήσει το δικαίωμα της ψήφου για τις Ελληνίδες, το οποίο θα ψηφιστεί μετά από 32 χρόνια, το 1952. Είναι μια εμβληματική μορφή του ελληνικού γυναικείου κινήματος που συνέβαλε καθοριστικά στην πολιτική χειραφέτηση της Ελληνίδας ενώ τον αγώνα που ξεκίνησε συνεχίζει επί 90 χρόνια το ιστορικό, πλέον, σωματείο, που ευτύχησε να έχει για πρόεδρό του μια άλλη εμβληματική προσωπικότητα του γυναικείου κινήματος της χώρας μας την πανεπιστημιακό κυρία Αλίκη Γιωτοπούλου –Μαραγκοπούλου, η οποία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο για το γυναικείο κίνημα, αφού το υπηρέτησε ενεργά επί 52 χρόνια. Είναι μια εντυπωσιακή παρακαταθήκη και κληρονομιά όχι μόνο για το γυναικείο κίνημα αλλά και για τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες και κατακτήσεις της πατρίδας μας.

Η ομιλία της ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία για όλους μας. Ήταν μια μυσταγωγία. Μια μύηση στην παράδοση ενενήντα χρόνων του ελληνικού γυναικείου κινήματος με ορόσημο το 1920, το οποίο σηματοδοτεί κατά την κυρία Αλίκη Γιωτοπούλου –Μαραγκοπούλου την «μετάβαση του γυναικείου κινήματος από την προϊστορία στην ιστορία του».

Η εκδήλωση αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια που έχουμε ξεκινήσει εδώ και πέντε χρόνια με την έκδοση του «Βορέα» για την ανάδειξη του ανθρώπινου δυναμικού της Θράκης. Το πρώτο τεύχος του «Βορέα» τον Ιούνιο του 2005 ήταν αφιερωμένο στην εσωτερική Θρακική διασπορά. «Πάμε στην Αθήνα, για να γνωρίσουμε τη Θράκη!», ήταν ο τίτλος του αφιερώματος που προκάλεσε εντύπωση. Μια ομολογουμένως πρωτότυπη περιήγηση. Οι δεσμοί της Θράκης και της Αθήνας είναι πανάρχαιοι και πολύτροποι. Ο Βορέας, άλλωστε, είναι η Θρακική θεότητα του ανέμου, της οποίας η ανάγλυφη παράσταση κυριαρχεί στους Αέρηδες, στο Ωρολόγιον του Ανδρόνικου Κυρρήστου, στην Πλάκα, κάτω από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Στο τρίγωνο ου σχηματίζουν το νεοκλασικό κτίριο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, η Στοά του Αττάλου, ο Κεραμεικός και το Αρχαιολογικό Μουσείο περίοπτη θέση κατέχει για την ανάδειξή τους ο Αδριανουπολίτης Στέφανος Κουμανούδης, τον οποίο δικαίως αποκάλεσαν για την τεράστια προσφορά του «αρχαιολόγο της Αθήνας».

Στην Παλιά αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων, στην πλατεία Κοτζιά, θα δούμε ένα μνημειώδες για την ιστορία και τον πολιτισμό της Αθήνας έργο του «ζωγράφου της χρωματικής μαγείας» Γεωργίου Γουναρόπουλου, με καταγωγή από τη Σωζόπολη της Ανατολικής Ρωμυλίας. Στο δήμο Ζωγράφου λειτουργεί μετά από δωρεά και τη διαρκή φροντίδα της οικογένειάς του το ομώνυμο μουσείο.

Στην οδό Μαρασλή θα δούμε τη Μαράσλειο Ακαδημία, δωρεά του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Μαρασλή από το Μαράς της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Στον Στρατιωτικού Συνδέσμου ένα μνημείο σύγχρονης αρχιτεκτονικής είναι η περίφημη πολυκατοικία του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη, από τη Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Επί της Καρόλου Ντηλ το «Θέατρο ΒΕΜΠΟ» μας παραπέμπει στην «τραγουδίστρια της Νίκης» Σοφία Βέμπο από την Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης.

Στη συμβολή των οδών Ηρώδου Αττικού και Βασιλέως Κωνσταντίνου θα τραβήξει την προσοχή μας ο «Δισκοβόλος», έργο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη από τη Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Στη Λεωφόρο Συγγρού μπορούμε να επισκεφθούμε το Πλανητάριο του Ευγενίδειου Ιδρύματος, το καλύτερο παιδί της ωραίας ζωής του εκ Διδυμοτείχου ευπατρίδη εφοπλιστή Ευγένιου Ευγενίδη.

Ο "Βορέας" με τη συνεργασία των Θρακικών φορέων προχώρησε στην ανάληψη δυο σημαντικών πρωτοβουλιών:

·               Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΘΡΑΚΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΝΙΚΟΓΛΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΟΞΙΑΔΗ ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων (1912-2012) της απελευθέρωσης της συμπρωτεύουσας, χωρίς την επίτευξη της οποίας δεν μπορούμε να διανοηθούμε ποιες θα ήταν οι εξελίξεις σε όλο τον οριζόντια άξονα από τη Θεσσαλονίκη ως τη Θράκη. Οι κρίσιμες και καθοριστικές πληροφορίες των δυο Θρακών γιατρών του Βουλγαρικού στρατού καθόρισαν την έκβαση της μάχης για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης

·               ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΑΡΓΥΡΗ, ΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων (1913-2013) από τη γέννηση του Γιάννη Αργύρη απόγονου του Ρήγα Φεραίου από την πλευρά του πατέρα του και από την πλευρά της μητέρας του ανιψιού του μεγαλύτερου Έλληνα μαθηματικού μετά τα χρόνια της κλασικής αρχαιότητας Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Προτείνεται η διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου στην πρωτεύουσα της Βάδης Βυρτεμβέργης, τη Στουτγάρδη.

Είχε μεγάλη συμβολή στο πρόγραμμα ΑΠΟΛΛΩΝ της διαστημικής υπηρεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής της NASA και θα είναι ο πρώτος αλλοδαπός που θα αναλάβει διευθυντής τεχνολογικού ινστιτούτου στο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Βάδης Βυρτεμβέργης, γεγονός ασυνήθιστο για τη νομικά πραγματικότητα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας Γερμανίας που θα απαιτήσει ειδική νομοθετική ρύθμιση που θα μείνει γνωστή στα νομοθετικά χρονικά της ως το «διάταγμα Αργύρη».

Η Θράκη διαχρονικά διαθέτει ένα καταπληκτικό ανθρώπινο δυναμικό, που συνιστά έναν τεράστιο αναπτυξιακό πολιτιστικό πόρο, μια χρυσή φλέβα, που δεν τη χτυπήσαμε ακόμη στο σωστό σημείο της. Για την ανάδειξή του και την αξιοποίησή του ανεκτίμητη είναι η συμβολή των ποικίλων Θρακικών συσσωματώσεων οι οποίες επί δεκαετίες τώρα αποτελούν ένα ανοιχτό δημιουργικό εργαστήρι ιστορικής και πολιτιστικής αυτογνωσίας. Μια σημαντική εκδήλωση της συλλογικής μας παράδοσης στην Αθήνα είναι ο εορτασμός της Απελευθέρωσης της Θράκης, στο πλαίσιο του οποίου θα πρέπει να αναδειχθεί περαιτέρω το αίτημα της διδασκαλίας της ιστορίας της Θράκης στα σχολεία και να ενσωματωθεί στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας.

Αυτό το μήνυμα επιχειρήσαμε να εκπέμψουμε με μια εκδήλωση ισχυρού συμβολισμού, με την οποία επίσης δεν αναδείξαμε απλώς μια μεγάλη μορφή της Θράκης και του γυναικείου κινήματος αλλά και μια πλούσια παράδοση κοινωνικών και πολιτικών αγώνων, που είναι καθοριστική για την πολιτική μας δημοκρατία, η οποία σήμερα αποκτά μια νέα αξία, επικαιρότητα και υπογράμμιση.

..........................................................................................................................................................

Αυτά έγραφα στο Σημείωμα του Εκδότη στον "Βορέα"(τεύχος 58) τον Απρίλιο του 2010 και αναφερόμουν ακόμη και σε δύο μεγάλες πρωτοβουλίες, για τους γιατρούς Φίλιππο Νικόγλου και Απόστολο Δοξιάδη, που είναι ταυτισμένοι με την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και τον περίφημο Γιάννη Αργύρη(John Argyris), τον ανιψιό του μεγάλου Έλληνα μαθηματικού, με καταγωγή από το Μποσνάκιοϊ της Ανατολικής Θράκης, Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, για τους οποίους έχουμε κάνει μια συστηματική προσπάθεια προβολής τους, ενώ μεγαλύτερα γεγονότα είναι μπροστά μας! Να υπογραμμίσω ακόμη την εξαιρετική παρουσίαση που έγινε από την Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη στον Παρατηρητή της Θράκης", η οποία ήταν και μεταξύ των ομιλητριών στην εκδήλωση στην Παλιά Βουλή, που πριν 100 χρόνια, 90 τότε, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος ανακοίνωνε την Απελευθέρωση της Θράκης! Μια εκδήλωση υψηλών και πολλαπλών συμβολισμών, ένα ορόσημο, που σήμερα με τη συμπλήρωση 140 χρόνων(1880-2020) από τη γέννηση της Αύρας Θεοδωροπούλου στην Αδριανούπολη, 100 χρόνια(1920-2020) από την ίδρυση του Συνδέσνου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας(Σ.Δ.Γ.) και εκατό χρόνια(1920-2020) από τη ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ άνοιγε το δρόμο του αγώνα για τη διεκδίκηση του δικαιώματος της ψήφου για τις γυναίκες της Ελλάδας!

Σταύρος Παπαθανάκης