Μία αρχέγονη Θεά στα πόδια μια
ς βυζαντινής βασιλοπούλας
Όταν ο εχθρός κατέλαβε το Κάστρο του Διδυμοτείχου, η λαϊκή συλλογική μνήμη έπρεπε να ερμηνεύσει την άλωση της περιοχής και να την κάνει αποδεκτή. Η ιστορική μνήμη όφειλε να συντονιστεί με την απαραίτητη κοινή εθνική ταυτότητα και να μετουσιωθεί σε έναν αξιοσέβαστο μνημονικό τόπο.
Η βυζαντινή πριγκίπισσα φαίνεται ότι έπεσε σε αυτόν τον βωμό. Η Κυριακή, όπως εικάζεται ότι θα λέγονταν, παραπλανήθηκε από τους Οθωμανούς και έγινε η αιτία της βίαιης εισβολής τους στο απόρθητο φρούριο. Για την πτώση του Κάστρου η βασιλοπούλα εξιλεώθηκε με τη δική της πτώση από τον πύργο της.Στάθηκε στις επάλξεις, άφησε τον άνεμο να παρασύρει τη λευκή μεταξένια κορδέλα των μαλλιών της και έσβησε μεμιάς τα νιάτα που έτρεχαν μπροστά της, προσφέροντας ο θάνατός της καινούργιες ζωές, πολλαπλάσιες στους αιώνες.
Τα αγαπημένα ξύλινα τσόκαρα ή τζιμέδες της βασιλοπούλας,που δεν πρόλαβε να τα χαρεί,να τα πρασινίσει από το φρέσκο χορτάρι και να τα βρέξει στα νερά του Ερυθροπόταμου, ακόμη βρίσκονται στο παρεκκλήσι στα ριζά του πύργου της.Ο αστικός μύθος θέλει να είναι ο τάφος της ή κατά τον Βαφείδη του Αγίου Καβαλάρη-άλλη μια συνύφανση θρύλων.Φορώντας τα πριγκιπικά υποδήματα, εκατοντάδες επίτοκες γυναίκες στο πέρασμα των χρόνων είδαν τον καρπό τους να ανθίζει.
Εκεί τη συνάντησε, περιμένοντας από αιώνες να έρθει, μια άλλη εμβληματική μορφή της αγνότητας, της μετάβασης από την εφηβεία στην ενήλικη ζωή και της γονιμότητας.Η Μεγάλη Μητέρα Θεά γονιμοποίησε κάθε καρπό πάνω στη γη και γαλούχησε την ίδια τη ζωή. Την πλέον αρχέγονη μορφή λατρείας ο προϊστορικός άνθρωπος τη σύνδεσε με την Εκάτη, την Περσεφόνη, ενώ από τις χθόνιες θεότητες ξεπήδησε το φως του Απόλλωνα και του Ορφέα.Οι αρχαίοι Θράκες στην περιοχή του Διδυμοτείχου, στους δυο ιερούς λόφους του, τον Καλέ και την αγία Πέτρα, και σε διάφορα σημεία της Θράκης, της Μακεδονίας και της νοτιοανατολικής μεσογείου, λάτρεψαν τη Μητέρα Γη στους ιερούς χώρους, τα θεϊκά ενδιαιτήματα των σπηλαίων και των υπόσκαφων λαξευμάτων. Μνεία της θεϊκής παρουσίας σήμερα οι τελετουργικές κόγχες και οι βραχογραφίες, αλλά και οι ομφαλοί και τα μανιτάρια που οριοθετούσαν τους λατρευτικούς χώρους-ίχνη μεγαλιθικού πολιτισμού.
Η πανάρχαια Μητρική θεότητα θα απολάμβανε ιδιαίτερες τιμές. Νεαρά κορίτσια και αγόρια σε πομπή, φέροντας στα κεφάλια τους στεφάνια με την πιο απλή μορφή της φύσης, από αγριολούλουδα,κρατώντας αναμμένα δαδιά, και με τους ήχους κοκάλινων φλογερών, μουσικών τόξων και κροτάλων να πλημμυρίζουν μεθυστικά κάθε σπιθαμή της ύπαρξης τους,θα γονάτιζαν ικέτες μπροστά της. Οι προσφορές η μία μετά την άλλη, ειδώλια από πέτρα και πηλό, πολύχρωμα ερωτικά άνθη και κάθε είδους φρεσκοκομμένοι καρποί, εναποθέτονταν στη χάρη της. Μετά,έπιαναν προς τιμήν της σε κύκλο τους τελετουργικούς χορούς, που επικαλούνταν τη Ζωογόνο δύναμη και την προστασία της. Κάτω από το διαπεραστικό βλέμμα του μεγαλοπρεπούς βασιλέα-Ιεροφάντη,που στέκονταν στην κορυφή της μαγικής λατρευτικής κλίμακας, την πρώτη ώρα του ήλιου, η κορύφωση των τελετουργιών έβαφε ξανά και ξανά με το ιερό αίμα τον βωμό της -αναλλοίωτα κατακόκκινος από τις αιώνων τελετουργικές θυσίες.
Διαχρονική συνομιλία δύο μυθικών γυναικών. Η υπέρτατη θηλυκή θεότητα και η βυζαντινή βασιλοπούλα του Διδυμοτείχου, δυο σύμβολα της ζωής και του θανάτου -συνώνυμα της οφειλόμενης θυσίας.
Κείμενο και Φωτογραφίες: Φωτεινή Γραμμενίδου-Γκουντινάκη
Πηγές:
Αβαγιάνου Α. (επιμ.), Λατρείες στην «περιφέρεια» του αρχαίου ελληνικού κόσμου, Αθήνα 1958.
Ασλάνης Ι., Η νεολιθική και η πρώιμη εποχή του Χαλκού στην αιγαιακή Θράκη, Θεσσαλονίκη 1988.
Γαβριλάκη, Ε., Σπήλαια, τόποι κατοίκησης, εργασίας και περισυλλογής. Μήτρες. Τόποι μυστικοί, Ρέθυμνο 1998.
Γουρίδης, Το Ιστορικό Διδυμότειχο, Διδυμότειχο 1999.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Α΄, 1974.
Μαντόγλου Α., Μνήμες. Ατομικές-Συλλογικές-Ιστορικές, Αθήνα,2005.
Τσακρίδης Α., Η ανθρωπόμορφη ιερή λάξευση των αρχαίων Θρακών τεκμηριώνει την λατρεία της Μεγάλης Θεάς και στο Διδυμότειχο, Αρχείον Πολιτισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου