Ο Ηλίας Λογοθέτης που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 85 ετών σε μια συνέντευξη του στον Σταύρο Παπαθανάκη για τη θεατρική παράσταση "Το αμάρτημα της μητρός μου" του Γεωργίου Βιζυηνού στο Θέατρο Τέχνης!

Επί 12 χρόνια συμπρωταγωνιστούσαν με τη σύζυγο και συνάδελφο του Μαρία Ζαχαρή στη θεατρική παράσταση "Το αμάρτημα της μητρός μου" του Γεωργίου Βιζυνού! Η Μαρία Ζαχρή στο ρόλο της μητέρας του Γεωργίου Βιζυηνού!

                                                           Τα σκηνικά στο Θέατρο Τέχνης!

Γοητευμένος από τη γλώσσα του Γεωργίου Βιζυηνού είχε δηλώσει ο Ηλίας Λογοθέτης!

                   Πριν 15 χρόνια στο Θέατρο Τέχνης με τον Ηλία Λογοθέτη και τη Μαρία Ζαχαρή!

«Η Θράκη είναι μέσα στην καρδιά μου»

Μας καταθέτει ο ηθοποιός Ηλίας Λογοθέτης που πρωταγωνιστεί στο "Αμάρτημα της μητρός μου" του Γεωργίου Βιζυηνού

Ενώ η Μαρία Ζαχαρή που υποδύεται τη μητέρα του διηγηματογράφου δηλώνει γοητευμένη από τη γλώσσα του

 

 

-            Κύριε Λογοθέτη, θα ήθελα να μας περιγράψετε την εμπειρία σας, την επαφή σας με το λόγο του μεγάλου Έλληνα διηγηματογράφου μέσα απ’ αυτή την καταπληκτική παράσταση.

-            Καταρχάς, είμαι πολύ ευτυχισμένος που είσαστε από τη Θράκη και που ήρθατε να μας δείτε, γιατί η Θράκη είναι μέσα στην καρδιά μου. Έχω μεγάλη σχέση με τη Θράκη. Έχω παίξει επίσης το διήγημα του Βιζυηνού στον κινηματογράφο, "Τo μόνον της ζωής του ταξείδιον". Ο λόγος του Βιζυηνού, λες και είναι η μητρική μου γλώσσα. Τόσο πολύ πλέω μέσα σε πελάγη ευτυχίας όταν λέω κείμενα αυτού του μεγάλου συγγραφέα. Γιατί ως ιδιοσυγκρασία ο Γεώργιος Βιζυηνός είναι πάρα πολύ κοντά σε μένα, γιατί κι εγώ περίπου είμαι της ίδιας ιδιοσυγκρασίας, αυτής της αγάπης και της σιωπής για τη μάνα, γιατί όπως βλέπετε στο τέλος, παρ’ όλο που έχει υποστεί τα πάνδεινα, μπροστά στην αυθεντία της μάνας σιωπά, όπως κι εγώ εσιώπησα. Πραγματικά αυτά τα τρία χρόνια έχουμε ακούσει τα ωραιότερα πράγματα που στην πολύχρονη θητεία στο θέατρο δεν είχα ακούσει ποτέ. Έχω την ευτυχία να παίζω δίπλα σε μια πολύ σπουδαία ηθοποιό τη Μαρία Ζαχαρή, που κάνει την μάνα, ένα πολύ σπουδαίο τιμ ηθοποιών θεάτρου τέχνης, τον Κώστα Βελέντζα, τον Ορφέα Χατζηδημητρίου, την Εύα Οικονόμου, που κάνει την μικρή κόρη, την άρρωστη Λενιώ. Και όλο αυτό το πράγμα, ας πούμε, μας έχει γεμίσει ευτυχία, μας έχει γεμίσει με μεγάλη πληρότητα ψυχής αυτό το διήγημα. Πιστεύουμε ότι αυτός ο μεγάλος συγγραφέας, εκτός από τη μεγαλοφυΐα του στο γράψιμο, έχει κι ένα άλλο μεγάλο στοιχείο, είναι οικονόμος. Σε σχέση με τον Παπαδιαμάντη είναι οικονόμος. Ενώ ο Παπαδιαμάντης θέλει πολλές σελίδες για να περιγράψει έξοχα κι αυτός μια οποιαδήποτε σκηνή, ο Βιζυηνός με μια πρόταση περιγράφει τα πάντα. Ειδικά σ’ αυτή τη σκηνή, όπου η μάνα λέει για το γάμο "και έπαιζαν τα βιολιά και έτρωγε ο κόσμος στην αυλή και γύρναγε η κανάτα από χέρι σε χέρι", μέσα σε μια πρόταση είναι όλο το μεγαλείο του γάμου. Μάλιστα χθες το βράδυ ένας θεατής μας είπε, μαζί με την παρέα του, ότι "βλέπαμε ακριβώς μέσα απ’ αυτή τη φράση πως γινότανε ο γάμος…" Θέλω, με αφορμή αυτή την επικοινωνία μου, να σας εκφράσω την ευτυχία που μας έχει χαρίσει όλα αυτά τα τρία χρόνια ο Βιζυηνός.

 

-            Είναι ένα εξαιρετικό κείμενο κι αυτό δεν αφορά μόνο την περιγραφή των χαρακτήρων…

-            Έχει να κάνει με τόσες λεπτομέρειες, να μας θυμίσει παλιά πράγματα. Ακόμη και πως φόραγαν οι άνθρωποι τα ρούχα τους. "Καθ’ ην τάξιν φορείται", λέει κάποια στιγμή. Πως τοποθετούσαν τα ρούχα τους. Το σεβασμό, την αγάπη και κυρίως διδάσκει την αφοσίωση σ’ αυτό το ον που λέγεται μάνα, την Ελληνίδα μάνα, γιατί η Ελληνίδα μάνα είναι η παγκόσμια μάνα. Δηλαδή, ο πόνος της Ελληνίδας μάνας είναι παγκόσμιος. Δηλαδή, αγκαλιάζει όλη την ανθρωπότητα. Γιατί έχει υποφέρει πολύ η Ελληνίδα μάνα για να κρατήσει τα άγια χώματα, ανέγγιχτα, κι αυτό πρέπει να το ξέρουν όλοι οι κρατούντες.

 

-            Θα ήθελα να σταθώ στο θεατρικό λόγο του Γεωργίου Βιζυηνού.

-            Μα, το λένε όλοι οι κριτικοί ότι από όλους τους συγγραφείς αυτός έχει μέσα στο λόγο του το θέατρο. Και ο Παλαμάς το λέει αυτό.

 

-            Να σας επισημάνω ότι έχει και το στοιχείο των λαϊκών δρώμενων.

-            Όλα, όλα. Όποιος ενσκήψει σ’ αυτό το κείμενο μαθαίνει καταπληκτικά πράγματα. Νομίζω ότι πρέπει η Θράκη να το ακούσει αυτό το κείμενο. Όσον αφορά εμένα που είμαι Επτανήσιος και θα έλεγε κανείς ότι έχω άλλη ροή και άλλους ρυθμούς στη γλώσσα μου, εντούτοις… Όταν τον λέω αυτόν τον λόγο είναι σαν να τον έχω διδαχθεί από παιδί. Νιώθω πολύ Θρακιώτης που παίζω σ’ αυτό το έργο… Θυμίζει τη Θράκη αυτή η παράσταση.

 

-            Πώς εισπράττει την παράσταση το κοινό;

-            Εκπληκτικά. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι έχουμε ακούσει και τι μας λένε. Έπειτα είχαμε ένα τεράστιο ποσοστό νέων ανθρώπων.

 

-            Το είδαμε και στην παράσταση.

-            Ναι και διδάσκεται και στο Λύκειο για το πανεπιστήμιο. Η συγκίνηση που έχουμε λάβει όλα αυτά τα τρία χρόνια είναι απερίγραπτη, δεν εκφράζεται με λόγια.

 

-            Πώς θα περιγράφατε τη δύναμη και την επικαιρότητα του λόγου του Βιζυηνού;

-            Καταλυτική, επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε, όπου χρειάζεται μια επιστροφή στις παλιές αξίες, αυτές που μας κράτησαν, στον αγώνα μας πάντα. Και σήμερα νομίζω ότι αυτός ο λόγος φαντάζει πολύ πιο μοντέρνος απ’ ότι όταν τον έγραφε. Και πιστεύω ότι προσφέρουμε ένα πολύ μικρό ψήγμα παιδείας, ένα μικρό λιθαράκι βάλαμε παίζοντας αυτή την παράσταση τρία χρόνια. Αυτή είναι η εντύπωσή μου ότι κάτι κάναμε, κάτι προσφέραμε στον πολιτισμό μας.

ΜΑΡΙΑ ΖΑΧΑΡΗ

 

-            Κυρία Ζαχαρή, θα θέλαμε να μας περιγράψετε το ρόλο σας καθώς η μητέρα είναι το κεντρικό πρόσωπο του έργου.

-            Και δεν είναι μια οποιαδήποτε μάνα, είναι η μάνα του συγγραφέα. Αυτό είναι το καταπληκτικό και το συγκινητικό. Είναι μια ιστορία πραγματική. Είναι ένα έργο αυτοβιογραφικό και όντως όλα αυτά συνέβησαν στην οικογένειά του και είναι ένας λόγος ο οποίος με συγκλονίζει και ειδικά στο τέλος, που λέει όλο αυτό για τον Πατριάρχη, που δεν της αρκεί δηλαδή η παραμυθία η θρησκευτική και συνεχίζει και πέρα απ’ αυτό. Λέει κάτι πολύ πρωτοποριακό για εκείνη την εποχή της, που λέει, "μα τι να σου πω παιδί μου, είναι καλόγερος, δεν έκανε παιδιά, για να μπορεί να ξέρει, τι είναι να σκοτώσει κανείς το ίδιο το παιδί του." Αυτό είναι συγκλονιστικό, είναι φοβερό, αν σκεφτείτε, δηλαδή, την εποχή που το έγραφε.

 

-            Το έγραψε πριν εκατό και πλέον χρόνια και παρατηρούμε μια επικαιρότητά του στη σύγχρονη εποχή. Τι είναι αυτό που σας συγκινεί στο ρόλο σας;

-            Όλο αυτό το φορτίο που κουβαλάει. Ένα μυστικό, ασήκωτο τελικά, ακόμη κι όταν το εξομολογείται, εξακολουθεί να της είναι ασήκωτο.

 

-            Τι σημαίνει για σα η ανταπόκριση του κοινού όλα αυτά τα τρία χρόνια της παράστασης;

-            Είναι μεγάλη συγκίνηση, μεγάλη ικανοποίηση, μεγάλη χαρά, κυρίως γιατί έρχεται νέος κόσμος. Αυτό μας έχει συγκινήσει. Όταν κάναμε την πρόταση εδώ στο Θέατρο Τέχνης για να παίξουμε την παράσταση, που ήταν μια δική μας πρόταση γι’ αυτό το έργο, δεν ξέραμε ότι ήταν στην ύλη της Γ’ Λυκείου για τις πανελλήνιες εξετάσεις κι ένα βράδυ ήρθανε παιδιά, πολλά παιδιά. Λέω, τι είναι αυτά τα παιδιά, θα μας χαλάσουνε την παράσταση, τι θέλουνε εδώ; Τελικά, υπήρξε απόλυτη σιγή, φοβερή ησυχία, τα παιδιά συγκινημένα, ήρθανε κλαίγοντας, μας λέγανε, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ γι’ αυτό που μας προσφέρατε, το κάνουμε στο σχολείο… Κι έτσι έχουμε μεγάλη προσέλευση νέων ανθρώπων κι αυτό είναι πάρα πολύ συγκινητικό.

 

-            Κι είναι ένα στοιχείο που εντυπωσιάζει και το εισπράξαμε κι εμείς στην παράσταση που είδαμε.

-            Αυτή η ησυχία που γίνεται, λες και ο αέρας πήζει και υπάρχει αυτή η ενέργεια με τον κόσμο, με τα παιδιά, με μας, και γινόμαστε όλοι ένα. Ειδικά στην εξομολόγηση το εισπράττω πολύ έντονα αυτό.

 

-            Μας βοηθάει ο λόγος του Βιζυηνού να ενταχθούμε στη μυστηριακή ατμόσφαιρα ενός αρχέγονου δράματος και δρώμενου, με το οποίο είναι πολύ εξοικειωμένος ο λόγος του.

-            Ο λόγος του είναι απίστευτος, είναι μαγευτικός. Είναι αυτή η μίξη της καθαρεύουσας γλώσσας με τη δημοτική, που γίνεται στο κείμενο, που έχει μια μουσικότητα φοβερή. Εγώ μια μέρα, στην αρχή των προβών, το 2007 που ξεκινήσαμε, και έκανα πρόβα στο σπίτι μόνη μου, λέω, παιδί μου εντάξει, θα βγάλω ένα νι, ας πούμε, και ήταν σαν να χάλαγε όλη η ισορροπία, αυτό το μαγικό νι στο τέλος των λέξεων, δίνει μια απίστευτη μουσικότητα στο κείμενο. Και πραγματικά είναι η εποχή που και ο Δροσίνης και όλη αυτή η γενιά των ποιητών μας και όλων αυτών των σπουδαίων που θέλουν να περάσουν από την καθαρεύουσα στη δημοτική και γίνεται αυτή η μίξη στη γλώσσα και έχει μια φοβερή γοητεία, είναι απίστευτη.

 

-            Κυρία Ζαχαρή να σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα αυτής της επικοινωνίας και εύχομαι καλή συνέχεια.

-            Κι εγώ σας ευχαριστώ. Να δώσετε πολλά χαιρετίσματα στη Θράκη. Θέλουμε πολύ να πάμε, δηλαδή να παίξουμε εκεί σ’ αυτόν τον τόπο, για τον οποίο διάβασα τόσα πολλά, για τις θρησκείες, για τις δεισιδαιμονίες.