ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Άρθρο του Θεόδωρου Δημάδη
Στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 θεωρούμε σκόπιμο να φωτίσουμε την καθοριστική συμβολή του Φιλελληνισμού σε αυτήν , αλλά και τη σημασία του στις μετέπειτα δεκαετίες.
Ο Φιλελληνισμός στη νεότερη ιστορία της χώρας μας ως φαινόμενο ανεδείχθη στην Επανάσταση του 1821. Τότε δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε στις χώρες του εξωτερικού να αναπτυχθεί ένα κύμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον επαναστατημένο λαό, που μοναδική του επιδίωξη ήταν η απελευθέρωση της πατρίδας του από τον οθωμανικό ζυγό.
Από την ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ μαθαίνουμε ότι με τον όρο Φιλέλληνες εννοούμε τους ξένους υπηκόους, κυρίως από τη Γαλλία, την Αγγλία και την Ιταλία , οι οποίοι βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 με διάφορους τρόπους. Ωστόσο ως κίνημα ο φιλελληνισμός υπήρξε και πριν από την Επανάσταση του '21 και αναφέρεται στο ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για τον κλασσικό ελληνισμό.
Οι λαοί των χωρών, όπου δραστηριοποιήθηκαν οι Ομογενείς μας, είτε επηρεάστηκαν από αυτούς, είτε γνώριζαν την ιστορία της Ελλάδας στάθηκαν δίπλα τους, και πολλοί από αυτούς ενεργοποιήθηκαν ,μετουσιώνοντας την αλληλεγγύη σε πράξη.
Βοήθησαν έτσι υλικά, πνευματικά αλλά και με προσωπική εμπλοκή στη απελευθέρωση της χώρας μας.
Η στάση αυτή συμπαράστασης, αλληλεγγύης και βοήθειας μπορεί να μην συμβάδιζε πάντοτε με τις προτεραιότητες των ηγετών αυτών των χωρών, όμως στάθηκαν ικανά να στρέψουν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και να σταθούν στο πλάι των επαναστατημένων Ελλήνων.
Η μαγιά αυτή, αυτό το πρόπλασμα έμελλε να έχει και συνέχεια. Έτσι στις δεκαετίες που ακολούθησαν και με την όλο και εντεινόμενη ελληνική μετανάστευση ιδίως στις αρχές του 1900 και μετέπειτα, κέντρισε το ενδιαφέρον ξένων για την Ελλάδα, τον πολιτισμό της, την ιστορία της και έγιναν οι κήρυκες και πρεσβευτές του Ελληνισμού ανά τον κόσμο. Έγιναν λάτρεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και τον διέδωσαν στα πέρατα του κόσμου.
Κύριο ρόλο για τη δημιουργία του Φιλελληνισμού έπαιξαν :
1 . Οι πρωταγωνιστές και πρωτεργάτες του εθνικοαπελευθερωτικού και επαναστατικού κινήματος, όπως οι Ρήγας Φεραίος ,ο Καποδίστριας, η Φιλική Εταιρία,Αδαμάντιος Κοραής, και τόσοι άλλοι.
2. Οι Εθνικοί Ευεργέτες , τόσο προεπαναστατικά , έως το 1821, όσο και στα πρώτα βήματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, όπως Αβέρωφ -Τοσίτσας, Ζάππας, Σισμάνογλου, Συγγρός, Δρομοκαϊτης , Αμπέτ και τόσοι άλλοι, που με τις χορηγίες τους τόσο στις χώρες του εξωτερικού, όσο και στον ελλαδικό χώρο, επηρέασαν τις τοπικές κοινωνίες και συνέβαλαν ώστε να διάκεινται φιλικά προς τον ελληνισμό.
3. Το γεγονός, όσο και αν θεωρείται τετριμμένο, παρωχημένο ή κλισέ ή το υποτιμούμε πολλές φορές, ότι είμαστε κληρονόμοι ενός αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος διαβάστηκε, μελετήθηκε και ενστερνίσθηκε από ξένους μελετητές, πνευματικούς ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, είναι αυτός ο πολιτισμός που μεταλαμπάδευσε σε Ευρωπαίους κυρίως τις έννοιες Δημοκρατία, ελευθερία ,ισότητα και δικαιοσύνη.
4. Στα κατοπινά χρόνια , μετά το 1900 σαν συνέπεια αυτών είχαμε την ίδρυση και λειτουργία των Εδρών Νεοελληνικών Σπουδών στα Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Σήμερα, σε διακόσιες περίπου Έδρες σε όλο τον κόσμο, όπου σ’ αυτά σπουδάζουν κυρίως ξένοι φοιτητές διδάσκονται Αρχαία και Νέα Ελληνικά ελληνική ιστορία , φιλοσοφία, διπλωματία(δεξαμενές σκέψης) και πολιτισμό. Σε στρατιωτικές Σχολές στην Κίνα διδάσκονται Θουκυδίδη!!
5. Τέλος, και όχι αμελητέο, είναι το γεγονός ότι η ελληνική Πολιτεία -μέσω της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού- τα τελευταία 30 χρόνια φιλοξένησε με έξοδά της πάνω από 22.000 παιδιά σε κατασκηνώσεις στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και πολλά από μικτούς γάμους, καθώς και παιδιά διπλής υπηκοότητας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να γνωρίσουν όχι μόνο τη φιλοξενία, αλλά και τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική Γραμματεία.Στο ημερήσιο πρόγραμμά τους περιλαμβανόταν και εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας καθώς σε πολλά από αυτά η μητρική γλώσσα δεν ήταν η ελληνική.
Αυτά τα παιδιά επιστρέφοντας στις πατρίδες τους αναμεταδίδουν και μεταλαμπαδεύουν τη γνώση και εμπειρία τους περί του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στις τοπικές κοινωνίες, είναι αυτά που αποτελούν και οι εν δυνάμει κήρυκες του Φιλελληνισμού στο εξωτερικό.
Παρακάτω θα αναφέρουμε λίγες μόνο φυσιογνωμίες Φιλελλήνων, που αποτελούν αντιπροσωπευτικές προσωπικότητεςαπό διαφορετικές χώρες και Ηπείρους του πλανήτη, για να καταδείξουμε την παγκόσμια διασπορά του Φιλελληνισμού, και που με τη δράση και το έργο τους αξίζουν το τίτλο του ΦΙΛΕΛΛΗΑΝΑ. Τους ταξινομούμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
Στην πρώτη κατηγορία έχομε τους Φιλέλληνες , που στα χρόνια της Επανάστασης έδειξαν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους για την απελευθέρωση, αλλά και για την μετέπειτα πορεία του νεοσύστατου νεοελληνικού κράτους, ενώ στη δεύτερη κατηγορία θα αναφερθούμε σε σύγχρονους πνευματικούς ανθρώπους, ξένους υπηκόους, που εμφορούμενοι από τις ιδέες ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη λάτρεψαν τον ελληνικό πολιτισμό, και τον διαδίδουν στον υπόλοιπο κόσμο, είτε μέσω συγγραμμάτων, είτε ως διδασκαλία σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Α. Φιλέλληνες στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης
Στα χρόνια της Επανάστασης του 21 αναπτύχθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο ένα φιλελληνικό κίνημα, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του Αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. Οι ξένοι συγκινημένοι από τη μικρή Ελλάδα που πρότασσε τα στήθη της στον οθωμανικό ζυγό, συμπαραστάθηκαν τόσο με υλική βοήθεια, όσο και με προσωπική εμπλοκή. Ίσως, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα προσωπικής εμπλοκής ήταν η Μάχη του ΠΕΤΑ, όπου το Τάγμα των Φιλελλήνων πρωτοστάτησε στη μάχη και θυσιάστηκε για χάρη της Ελευθερίας στη χώρα μας.
ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ, ΑΓΓΛΙΑ
Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1788 και ήταν γιός πλοιάρχου του αγγλικού ναυτικού. Θεωρείται από τους μεγαλύτερους βρετανούς ποιητές του 19 ου αιώνα, και στην Ελλάδα είναι μια από τις αναγνωρίσιμες μορφές της Επανάστασης του 1821. Έφθασε στην Ελλάδα το 1809, και αφού περιόδευσε για κάποια χρόνια σε Μάλτα, κωνσταντινούπολη, Πειραιά, Σμύρνη και Κεφαλλονιά, κατέληξε το 1823 στο Μεσσολόγγι.
Λίγο μετά από την άφιξή του στο Μεσολόγγι ο Λόρδος Βύρων, φορώντας φουστανέλα, επισκέφθηκε το νεκροταφείο, όπου ήταν θαμμένοι πολλοί από τους υπερασπιστές της πόλης. Επάνω στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη, σε επίσημη τελετή είχε δώσει όρκο να αγωνισθεί μέχρι θανάτου για την απελευθέρωση της Ελλάδας από την τουρκοκρατία.
Για να δείξει ότι εννοούσε εκείνα που έλεγε, ο Λόρδος Βύρων αποφάσισε να στρατολογήσει, και να συντηρήσει με δικά του έξοδα, 500 Σουλιώτες μαχητές, και ανακοίνωσε πως θα χρησιμοποιούσε και Ευρωπαίους αξιωματικούς και μηχανικούς.
Ο φιλέλληνας ταγματάρχης WilliamParry μεταξύ άλλων έγραψε και τα ακόλουθα για τον Λόρδο Βύρωνα:
«Δημιούργησε σιδηρουργεία στο Ναύσταθμο, όπου προσέλαβε εξειδικευμένους εργάτες, και το καθετί γινόταν με μεγάλη προσπάθεια και μεθοδικότητα. Ο αγγλικός λαός που διασκέδαζε παλαιότερα με τις αλλεπάλληλες ιδιορρυθμίες και εκκεντρικότητες του Λόρδου Βύρωνα, αγνοούσε σε ποιες θυσίες και στερήσεις υποβαλλόταν για να βοηθήσει την υπόθεση της Ελλάδας. Μας ενθάρρυνε σε όλες τις δραστηριότητές μας και, το πιο σημαντικό, ξόδευε προκαταβολικά όσα χρήματα χρειάζονταν για να προοδεύσει ο Αγώνας».
Τα αισθήματα και οι απόψεις του Λόρδου
Βύρωνα δεν μπορούν να γραφτούν καλύτερα και σαφέστερα από ότι ο ίδιος είχε
γράψει ενόσω ήταν στο Μεσολόγγι:
«Θα μείνω εδώ ώσπου να βεβαιωθώ ότι ή η Ελλάδα θα αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό
ή θα πέσει πάλι στην εξουσία τους. Όλα τα εισοδήματά μου θα δαπανηθούν γι’
αυτόν τον σκοπό. Ό,τι προσφέρω από το δικό μου εισόδημα και τις προσωπικές μου
προσπάθειες, θα τα δώσω με την ευχαρίστησή μου».
Με την συγκατάθεση της Διοίκησης, η οποία του παρεχώρησε την αρχιστρατηγία, ο Βύρων ετοίμαζε την εκστρατεία εναντίον της Ναυπάκτου, η κατάληψη της οποίας αναμενόταν να προκαλέσει και την πτώση των φρουρίων Αντιρρίου και Ρίου.
Τον Μάρτιο του 1824 η δημογεροντία του Μεσολογγίου είχε ανακηρύξει τον Βύρωνα πολίτη του Μεσολογγίου. Μετά οπό λίγες ημέρες είχε παρατηρηθεί επιδείνωση της υγείας του. Σε αυτό ίσως είχε συμβάλει και το γεγονός ότι ο Βύρωνας είχε κάνει έφιππος, και κάτω από βροχή, έναν περίπατο στα αξιοθέατα του Μεσολογγίου. Οι γιατροί του δεν μπόρεσαν να τον βοηθήσουν να αναρρώσει. Πέθανε την Δευτέρα του Πάσχα, 19 Απριλίου 1824.
Στο Μεσολόγγι ο Βύρων έγραψε το ποίημά του «Σήμερα έκλεισα τα 36 μου χρόνια».
Η είδηση του θανάτου του Βύρωνα συντάραξε το πανελλήνιο. Οι Μεσολογγίτες ζήτησαν να ταφεί ο άνθρωπος που αγάπησαν στον τόπο που και εκείνος αγάπησε. Όταν έγινε γνωστή η επιθυμία του Βύρωνα το πτώμα του να μεταφερθεί στο Λονδίνο, μετά από ταρίχευση, αφαιρέθηκαν οι πνεύμονές του, τους οποίους είχαν τοποθετήσει στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, μέσα σε ασημένια θήκη.
Λίγες ημέρες μετά από το θάνατο του Βύρωνα ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε ένα μεγάλο ποίημα με τίτλο «Εις το θάνατο του Λορδ Μπάιρον». Ακολουθεί η πρώτη στροφή:
Λευθεριά, για λίγο πάψε
νά χτυπάς με το σπαθί.·
Τώρα σίμωσε και κλάψε
εις του Μπάιρον το κορμί.
Η ολιγόχρονη παρουσία του Βύρωνα στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της Επανάστασης τον ανέδειξε ως τον ενδοξότερο φιλέλληνα, ο οποίος πέθανε στην ενδοξότερη πόλη του ελληνικού αγώνα. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την αριστοκρατική καταγωγή του, καθώς και με το λογοτεχνικό του έργο, που ήταν γνωστό στην Ευρώπη, συνέβαλε σημαντικά στο κίνημα του φιλελληνισμού κατά την περίοδο εκείνη, και ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή έκβαση της Εθνεγερσίας του 1821.
Η απόφαση του Λόρδου Βύρωνα να θυσιάσει την άνετη ζωή που του εξασφάλιζε η αριστοκρατική του καταγωγή, και να αγωνισθεί για την ελευθερία ενός υπόδουλου λαού, με αποκορύφωμα τον θάνατό του στα 36 του χρόνια, πυροδότησε την φαντασία των ποιητών και ζωγράφων της Ευρώπης, καθώς την εποχή εκείνη έκανε την εμφάνισή του ο ρομαντισμός στην λογοτεχνία και στην ζωγραφική.
Ο Λόρδος Βύρων ήταν το πρότυπο του ανιδιοτελούς ήρωα και του ρομαντικού ποιητή, και χωρίς αμφιβολία ο μεγαλύτερος Φιλέλληνας κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821.
Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου [S.G. Howe] (1801-1876) ,ΗΠΑ
Ήταν Αμερικανός γιατρός, πραγματικός φιλέλληνας, φιλάνθρωπος και πρωτοπόρος στην εκπαίδευση τυφλών και ανάπηρων παιδιών.
Γεννήθηκε στη Βοστόνη στις 10 Νοεμβρίου 1801 και καταγόταν από πλούσια οικογένεια.Μετά τη λήψη του πτυχίου του της ιατρικής το 1824 από το Μπράουν της Πρόβιντενς αποφάσισε να προσφέρει τις ιατρικές του υπηρεσίες στην επαναστατημένη Ελλάδα. Η δυναμική του φιλελληνικού κινήματος και η υποστήριξη του Έντουαρντ Έβερετ ώθησαν τον Χάου να ταξιδέψει στην Ελλάδα, λίγο μετά τον φίλο του JonathanPeckamMiller.
Στις αρχές του 1825 βγαίνει στην Μονεμβασία και από εκεί πηγαίνει στο Ναύπλιο. Χωρίς χρονοτριβή, η Ελληνική Κυβέρνηση τον διορίζει ιατροχειρούργο για το στρατόπεδο της Παλαιάς Πάτρας. Ανέλαβε αμέσως υπηρεσία στον Αγώνα, περιθάλποντας τραυματίες και άρρωστους μαχητές στην πρώτη γραμμή τόσο στο πεδίο της μάχης, όσο και κατά τη διάρκεια ναυτικών επιχειρήσεων.
Αργότερα διορίστηκε γιατρός της ναυαρχίδας του ελληνικού στόλου Καρτερία και συντονιστής όλων των ναυτικών γιατρών. Η ικανότητά του ως διοικητής και η ανδρεία του, του έδωσαν τον ευφημιστικό τίτλο «Λαφαγιέτ» του ελληνικού πολέμου της ανεξαρτησίας.
Η ελληνική κυβέρνηση το Φθινόπωρο του 1827 ζήτησε από τον Χάου να επιστρέψει σύντομα στην Αμερική για να παρουσιάσει την κατάσταση στην Ελλάδα.Στην Αμερική εργάστηκε πυρετωδώς για να επανενεργοποιήσει το φιλελληνικό κίνημα.
Έγραψε ένα βιβλίο για τον ελληνικό πόλεμο της ανεξαρτησίας, το οποίο έγινε best-seller, δεύτερο στις πωλήσεις μετά το ChildHarold του Byron.
Ο Χάου περιόδευσε σε όλα τα κράτη και συγκέντρωσε μεγάλα χρηματικά ποσά που χρηματοδότησαν οκτώ φορτία πλοίων με ρούχα και τρόφιμα για τους Έλληνες.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη βοήθεια που έλαβε η Ελλάδα από το εξωτερικό εκείνη την εποχή. Το 1835 η Ελληνική Κυβέρνηση του απονέμει τον Σταυρό του Σωτήρος. Πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 1876.
Ο Χάου ήταν ένας μεγάλος φιλέλληνας, ένας επιστήμονας, ένας φιλάνθρωπος, ένας αντίπαλος της δουλείας και ένας μαχητής της ελευθερίας.
Έντουαρντ Έβερετ , ΗΠΑ
Υπήρξε πρωτεργάτης του φιλελληνικού κινήματος στην Αμερική. Φιλελεύθερος Αμερικανός ακαδημαϊκός και πολιτικός, προώθησε στις ΗΠΑ την επιστολή που έστειλε το Μάρτιο του 1821 ο Μαυρομιχάλης και η Μεσσηνιακή Γερουσία στην Ελλάδα, στον αμερικανικό λαό.
Ήταν επίσης ο πρώτος Καθηγητής Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και εκδότης σπουδαίου περιοδικού.
Είχαν γνωριστεί με τον Αδαμάντιο Κοραή το 1817 στο Παρίσι. Δύο χρόνια μετά επισκέφθηκε την Ελλάδα, πραγματοποιώντας ένα ταξίδι που τον επηρέασε βαθιά για το υπόλοιπο της ζωής του.Τον Μάιο του 1821, λίγο μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης, ο Πρόεδρος της Μεσσηνιακής Γερουσίας, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, όπως αναφέραμε απευθύνει επιστολή προς τους πολίτες της Αμερικής με την οποία ζητεί τη στήριξη και τη βοήθειά τους.
Η επιστολή αυτή έφτασε τον Ιούλιο του 1821, μέσω του Αδαμάντιου Κοραή, στον Έντουαρντ Έβερετ, με την παράκληση να δημοσιευθεί.
Ο Έβερετ ανέπτυξε έντονη δράση υπέρ του ελληνικού σκοπού, γράφοντας συνεχώς άρθρα, ζητώντας τη στήριξη των Αμερικανών στον ελληνικό αγώνα.
Πολλές και σημαντικές προσωπικότητες του κοινωνικού και πολιτικού χώρου της Αμερικής έλαβαν μέτρα για να υποστηρίξουν τον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Επίσης μεγάλη κοινωνική βοήθεια προσέφεραν οι φιλελληνικές οργανώσεις και για την ανακούφιση των αναξιοπαθούντων σε ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα και λοιπά εφόδια που μεταφέρθηκαν με αμερικανικά πλοία στον Πόρο.
Ουίλλιαμ φον Μύλλερ , Γερμανός ποιητής
Ο,τι ήταν ο Άγγλος λόρδος Βύρων για την Ελλάδα, ήταν και ο ΓερμανόςΜύλερ. Φιλέλληνες, αφυπνιστές των συνειδήσεων των Ευρωπαίων, σαλπιγκτές της ελευθερίας, μαχητές της δικαιοσύνης των λαών, όπως του ελληνικού που αγωνιζόταν να αποτινάξει τον δυσβάστακτο Οθωμανικό ζυγό.
Ποιητές και οι δύο. Εξύμνησαν και τραγούδησαν την Ελλάδα και είχαν το θλιβερό προνόμιο να πεθάνουν νέοι, 35 ο Βύρων, 30 ο Μύλλερ. Πασίγνωστος και τιμημένος στην Ελλάδα ο πρώτος (αθηναϊκή συνοικία φέρει το όνομά του και ανδριάντας του κοσμεί τη νότια πλευρά του Ζαππείου), άγνωστος ο «Μύλλερ των Ελλήνων» όπως τον λέγανε οι Γερμανοί.
Γεννήθηκε το 1794 στο Ντεσσάου, μαγεύτηκε από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό κι έμαθε την ομηρική γλώσσα. Είναι η εποχή που στη Γερμανία αναπτύσσεται πλατύ κίνημα φιλελληνισμού: Των Ουμανιστών που έβρισκαν την έκφρασή τους στην κλασσική αρχαιότητα και των Χριστιανών, τους οποίους συγκινούσε ο αγώνας των Χριστιανών Ελλήνων, εναντίον του Μωαμεθανισμού.
Στο κίνημα στρατεύθηκαν προσωπικότητες, στις οποίες ηγετικό ρόλο έπαιζαν, ο βασιλιάς της Βυρτεμβέργης και ο διάδοχος της Βαυαρίας πρίγκιψ Λουδοβίκος, πατέρας του βασιλιά των Ελλήνων Οθωνα. Νεώτερο μέλος του κινήματος ήταν ο Μύλλερ. Ταξίδεψε στην Βιέννη, γνώρισε πολλούς Έλληνες με τον διακαή πόθο της ελευθερίας. Συνδέθηκε μαζί τους, τους αποκάλυψε την αποστολή του να μεταβεί στην Ελλάδα, να μελετήσει από κοντά τον αρχαίο πολιτισμό και να βοηθήσει τον αγώνα των Ελλήνων.
Το 1952, 125 χρόνια μετά, Γερμανοί και Έλληνες τον τίμησαν στήνοντας στο Ντέσσαου τον ανδριάντα του από μάρμαρα του Πεντελικού και του Ταϋγέτου, με την ελληνική επιγραφή : « Τω της ελληνικής ελευθερίας αοιδώ τον λίθον εκ των Αττικών και Λακωνικών λατομείων, η Ελλάς ευγνωμονούσα». Στις τέσσερις πλευρές του βάθρου απεικονίζονται: Μπροστά η ποίηση, πίσω η επιστήμη, δεξιά η Γερμανία και αριστερά η Ελλάδα που σπάει τις αλυσίδες της.
Β. ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΝ 20ο αιώνα
ΚόνολιΝτέϊβιντ (DavidConnolly),Αγγλία
Γεννήθηκε το 1954 στο Σέφηλντ της Αγγλίας, Ιρλανδός στη καταγωγή. Ζει και εργάζεται στην Ελλάδα από το 1979 και πολιτογραφήθηκε Έλληνας το 1998. Σπούδασε αρχαία ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Lancaster (1974-77), μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1977-79) και έλαβε τον τίτλο του Διδάκτορα της Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του EastAnglia (1997) για τη διατριβή του με θέμα: «Θεωρία και πράξη της λογοτεχνικής μετάφρασης και τα ιδιαίτερα μεταφραστικά προβλήματα στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη».
Διετέλεσε επικεφαλής του Μεταφραστικού Τμήματος στο Βρετανικό Συμβούλιο Αθηνών (1991-1994) και έχει διδάξει τη θεωρία και πράξη της λογοτεχνικής μετάφρασης σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο σε ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο 1991-1997, Πανεπιστήμιο Αθηνών 1999-2000, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης 2003-μέχρι τώρα).
Στο ίδιο διάστημα, έδωσε πάνω από εβδομήντα διαλέξεις, ομιλίες και σεμινάρια για τη μετάφραση και την ελληνική λογοτεχνία σε πανεπιστημιακά ιδρύματα τόσο στην Ελλάδα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) όσο και στη Βρετανία (Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, του Cambridge, του Birmingham, του Manchester, του Leeds, του EastAnglia, του Surrey και του Belfast) και στη Βόρειο Αμερική (Πανεπιστήμιο του Princeton, του Harvard, του Brown, του Boston και του Montreal).
Έχει επίσης μεταφράσει και δημοσιεύσει πολυάριθμα ποιήματα Ελλήνων ποιητών (Νικηφόρος Βρεττάκος, Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Γκάτσος, Οδυσσέας Ελύτης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Μίλτος Σαχτούρης, Τάσος Λειβαδίτης, Κική Δημουλά, ΖέφηΔαράκη, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Μανόλης Πρατικάκης, Αθηνά Παπαδάκη, Δημήτρης Καλοκύρης, Γιάννης Κοντός, Χριστόφορος Λιοντάκης, ΑναστάσηςΒιστωνίτης, Γιώργος Μαρκόπουλος, Χάρης Βλαβιανός, Στρατής Πασχάλης, Θανάσης Χατζόπουλος, Ιουλίτα Ηλιοπούλου) καθώς και πολλά διηγήματα σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων (Αμάντα Μιχαλοπούλου, Μισέλ Φάϊς, Σωτήρης Δημητρίου, Έρση Σωτηροπούλου κ.α.), που εκδόθηκαν σε ανθολογίες και λογοτεχνικά περιοδικά στην Αγγλία και στην Αμερική (Agenda, LondonMagazine, InOtherWords, ModernPoetryInTranslation, Leviathan, MondoGreco, TheCharioteer, ModernGreekStudiesYearbook, GreeceinPrint, FillingStation, Asylum, GreekLetters, PoetryGreece, HellenicQuarterly, Ithaca, κ.λπ.).
ΚουτέλΛούι, Γάλλος Νεοελληνιστής, Γαλλία
Εξακολουθεί να εντυπωσιάζεται από το έργο του Δ. Σολωμού ο Γάλλος νεοελληνιστής ΛούιΚουτέλ.
Γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1921. Σπούδασε αγγλικά στο πανεπιστήμιο του Aix-en-Provence και δίδαξε σε λύκειο της Μασσαλίας για 18 χρόνια. Η διδακτορική του διατριβή εκδόθηκε το 1977 από τις εκδόσεις Ερμής. Παλιότερες και νεότερες μελέτες του για τον Σολωμό και τον κύκλο του συγκεντρώθηκαν στον τόμο «Πλαισιώνοντας τον Σολωμό» (Νεφέλη 1990), ενώ η σημαντικότατη γαλλόφωνη διατριβή του κυκλοφόρησε πρόσφατα (2009) και σε ελληνική μετάφραση (Για την ποιητική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού, 1815-1833), από το Μουσείο Μπενάκη
Εντυπωσιασμένος από την ποίηση του Διονύσιου Σολωμού εξακολουθεί να δηλώνει ο νεοελληνιστής καθηγητής του πανεπιστημίου της Προβηγκίας της Γαλλίας Aix-en-Provence, ΛούιΚουτέλ, ο οποίος δίδαξε επί σειρά ετών την ελληνική ιστορία, τον πολιτισμό και την φιλολογία στην έδρα των νεοελληνικών σπουδών του πανεπιστημίου, και συνέγραψε σημαντικές διατριβές και μελέτες γύρω από το έργο του εθνικού μας ποιητή. Το ενδιαφέρον του για την Ελλάδα, τον πολιτισμό της και την λογοτεχνία, προέκυψε σχεδόν τυχαία, από το πρώτο του τουριστικό ταξίδι στη χώρα μας το 1959.
Περίπου τυχαία εμφανίστηκε στη ζωή του και ο Ζακυνθινός ποιητής, όταν την εποχή εκείνη πρώην διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας εμφανίστηκε στο πανεπιστήμιο της Γαλλίας και σε κάποιο από τα μαθήματά του ανέθεσε την μελέτη ποιημάτων του Σολωμού στον Γάλλο νεοελληνιστή. «Δεν καταλάβαινα τι εννοούσε στα ποιήματά του, και έτσι άρχισα να ψάχνω» λέει ο καθηγητής Κουτέλ.
Ο ΛούιΚουτέλ δηλώνει θαυμαστής του Κωνσταντίνου Καβάφη, τον οποίο θεωρεί μία εντελώς διαφορετική περίπτωση από τον Σολωμό, ενώ από την σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία ξεχωρίζει το έργο του Πέτρου Μάρκαρη. «Είναι πολύ συμπαθητικό το έργο του. Είμαι κ εγώ αριστερός και οι απόψεις μας ταυτίζονται» λέει με χιούμορ..
Ο ΛούιΚουτέλ, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.
Ζανέτ και ο ΠιέρΜπουλέ,, Γάλλοι
Οι ανωτέρω είναι ένα ζεύγος Γάλλων που λατρεύουν την Ελλάδα όσο
και τη χώρα τους. Άριστοι γνώστες της ιστορίας μας, του πολιτισμού και της
κουλτούρας μας, της ελληνικής παιδείας. Γνωρίζουν καθετί ελληνικό, τον τόπο και
τους ανθρώπους του.
Περισσότερα από 30
χρόνια, συνεχόμενα, έρχονται στην Ελλάδα, τα καλοκαίρια τους είναι μόνο
ελληνικά. Αρκούσε μια φορά να επισκεφθούν το Ρέθυμνο, για να το επιλέξουν
ισόβια για τις διακοπές τους. Τα Ρούστικα είναι ο πλέον αγαπημένος τους τόπος,
εκεί διαμένουν κάθε φορά, εκεί νοιώθουν σαν στο σπίτι τους, εκεί γίνονται ένα
με τους ντόπιους κατοίκους.
Η κυρία ΖανέτΜπουλέ,
γεννήθηκε στη Μυλούζη, 130 χιλιόμετρα νότια του Στρασβούργου, από μια
οικογένεια αντιστασιακών στο ναζισμό το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σπούδασε Κλασσικά
Γράμματα στο λύκειο της Μυλούζης και στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
Το 1964 διορίστηκε καθηγήτρια κλασσικών γραμμάτων. Δίδαξε πάντα τα αρχαία ελληνικά, τα λατινικά και τη γαλλική φιλολογία στα διάφορα λύκεια της Γαλλίας.
Το 1979 μετά από το πρώτο της ταξίδι στην Ελλάδα με το σύζυγο και τα τρία της παιδιά, ξεκίνησε επιστρέφοντας στο Στρασβούργο την εκμάθηση των Νέων Ελληνικών στο Τμήμα Νέων Ελληνικών του πανεπιστημίου του Στρασβούργου. Έγινε μέλος φιλελληνικών συλλόγων όπως ο σύλλογος «ΑΛΣΑΤΙΑ-ΚΡΗΤΗ» που εδρεύει στο Στρασβούργο και προεδρεύεται από τον καθηγητή κ. Ζαν ΚλωντΣβεντεμάν (JeanClaudeSwendemann) και στο σύλλογο «Οι Φίλοι του Λουξεμβούργου στην Κρήτη», που προήδρευε ο πρώην διευθυντής της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ηρακλείου κ. Παντελής Μπικάκης, του οποίου είναι σήμερα Επίτιμος Πρόεδρος
Ο κ. ΠιέρΜπουλέ, είναι καθηγητής της αγγλικής και επί σειρά ετών υπήρξε πρόεδρος μιας γαλλικής και πανευρωπαϊκής οργάνωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Διετέλεσε για 27 χρόνια εκπρόσωπος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Για 7 χρόνια επίσης πρόεδρος μιας Ένωσης μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πάντα μοιραζόταν το ενδιαφέρον και την αγάπη του συζύγου της για την Ελλάδα, έτσι συνδέθηκε με την Ελληνική Λιγκα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Κυριολεκτικά φιλέλληνες η Ζανέτ και ο ΠιέρΜπουλέ, θερμοί υποστηρικτές της ελληνικής παιδείας, αρχαίας και νέας, της Ελλάδας και του ελληνικού λαού μετέδωσαν και στα παιδιά τους την αγάπη τους για τη χώρα μας, για το Ρέθυμνο, για τα Ρούστικα. Επιστήμονες και 'κείνα, στο Ρέθυμνο έρχονται κάθε καλοκαίρι.
Πρεσβευτές της χώρας μας στην Γαλλία, όλα τα μέλη της οικογένειας Μπουλέ, υποστηρίζουν με πίστη την Ελλάδα και σήμερα που τόσο το έχει ανάγκη, προβάλλουν τον τόπο μας όπου βρεθούν, προσπαθούν ως γνήσιοι Έλληνες να διαδώσουν παντού πως η Ελλάδα αξίζει της αγάπης και της προσοχής όλων.
ΟΥΣΑ ΚΟΡΝ - ΤΑΠΤΙΜ - Ταϋλάνδη
Είναι Διδάκτορας και αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Ramkamhaeng, της Ταϊλάνδης. Είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος στη Συγκριτική Λογοτεχνία, από το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων, όπου φοίτησε με υποτροφία του ΙΚΥ. Εισήγαγε το 1999, τη διδασκαλία της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Ramkamhaeng, ιδρύοντας τμήμα ελληνικής γλώσσας, το μοναδικό παρόμοιο τμήμα σε όλη την Νοτιοανατολική Ασία, το οποίο παράγει έργο μέχρι και σήμερα. Είναι επικεφαλής στο τμήμα της Ελληνικής Γλώσσας, ενώ από το 2002 ανέλαβε χρέη υποδιευθύντριας στο Ινστιτούτο Γλωσσών, του Πανεπιστημίου Ramkamhaeng. Αρωγός στη διάδοση και εξάπλωση της ελληνικής γλώσσας προώθησε τη σχεδίαση και τη δημιουργία του Νέου Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στην Ταϊλάνδη, σκοπός του οποίου είναι η επέκταση και προβολή των ελληνικών σπουδών και της κλασσικής αρχαιότητας στην Ταϊλάνδη.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι σήμερα, τον 21ο αιώνα, σε μια εποχή που η χώρα μας έχει σοβαρό πρόβλημα υπογεννητικότητας ,χρειάζεται συμπαραστάτες στην υποστήριξη των εθνικών πρωτίστως θέσεών της, οι Φιλέλληνες μπορούν να αποτελέσουν τους υποστηρικτές μας στο διεθνές στερέωμα και να επηρεάζουν θετικά τη διεθνή κοινή γνώμη.
ΦΑΤΙΜΑ ΕΛΟΕΒΑ- Ρωσία
Διακεκριμένη Καθηγήτρια Γενικής Γλωσσολογίας, καθώς και Πρόεδρος του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αγίας Πετρούπολης, της Ρωσίας. Σήμερα, το τμήμα αυτό είναι ένα από τα καλύτερα πανεπιστημιακά τμήματα στο είδος του στον κόσμο.
Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη. Είναι πτυχιούχος βαλκανικών σπουδών και απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης. Έχει διδακτορικό στη Νεοελληνική Λεξικολογία. Γνωρίζει 11 ξένες γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τουρκικά, αλβανικά, λιθουανικά, οσετινιακά, ιταλικά, πολωνικά και ισπανικά). Διδάσκει στo Πανεπιστήμιο QueenMaryUniversity και WestfieldCollege, στο Λονδίνο, ενώ είναι επισκέπτρια καθηγήτρια στην EcoleNormale, στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου και στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου, στην Αθήνα. Έχει ενεργή συμμετοχή σε συμπόσια, διαλέξεις και εκθέσεις που αφορούν στη διάδοση του ελληνικού στοιχείου.
Λούο Τζιν Λιν , ΚΙΝΑ
Καθηγητής αρχαίου ελληνικού δράματος και πρώην Αντιπρύτανης της Κεντρικής Ακαδημίας του Πεκίνου (το σπουδαιότερο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα για θεατρικές σπουδές στη νοτιοανατολική Ασία). Είναι ο πρώτος που εισήγαγε το αρχαίο ελληνικό θέατρο στην Κίνα, τόσο με τη διδασκαλία του στην Ακαδημία του Πεκίνου, όσο και σκηνοθετώντας αρχαίο ελληνικό δράμα στο θέατρο. Ο τρόπος παρουσίασης του ελληνικού δράματος αποτελεί αντικείμενο μελέτης στις διάφορες θεατρικές σχολές της Κίνας και των άλλων χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας, ενώ έχουν γραφεί πολλά άρθρα, μελέτες και ακαδημαϊκές εργασίες. Είναι γιος του ελληνομαθή Κινέζου λογοτέχνη ΛούοΝιανσέγκ, μέλους της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών της Κίνας, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στα ελληνικά γράμματα, έχοντας μεταφράσει στην κινεζική γλώσσα έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Αριστοφάνη, του Αριστοτέλη, του Όμηρο, ενώ ήταν και ο συντάκτης του πρώτου λεξικού αρχαίας ελληνικής - κινεζικής γλώσσας και για αυτή του την προσφορά αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου το 1988. Έχει σκηνοθετήσει Οιδίποδα, Αντιγόνη, Μήδεια, Τρωάδες, Θεσμοφοριάζουσες, έχει λάβει μέρος με έργα του στο Διεθνές Φεστιβάλ αρχαίου δράματος στους Δελφούς και έχει ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Δελφών
MargaritaLarriera, Ουρουγουάη
Καθηγήτρια Ελληνικής Γλώσσας και διευθύντρια του ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης, το οποίο είναι αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων της Ελλάδας ως εξεταστικό κέντρο Ελληνικής Γλώσσας πιστοποιημένο να χορηγεί πιστοποιητικά ελληνομάθειας στην Ελλάδα. Από το 2002 είναι πρόεδρος του τμήματος Ουρουγουάης της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη. Από το 2007 επικεντρώνεται στην οργάνωση σεμιναρίων για την ελληνική μουσική λογοτεχνία και μεταξύ άλλων εξετάζει το ποιητικό έργο των Νίκου Καββαδία, Μίκη Θεοδωράκη, Θάνου Μικρούτσικου, Σταύρου Ξαρχάκου, Μάνου Λοίζου και τη μουσική διαδρομή των Γρηγόρη Μπιθικώτση, Νίκου Ξυλούρη κ.ά. Το 2007 βραβεύτηκε με το κρατικό βραβείο στην κατηγορία Χρονικού- Μαρτυρίας για το βιβλίο «Οι Έλληνες της Λατινικής Αμερικής». Είναι διευθύντρια ραδιοφωνικής εκπομπής με τίτλο «Ταξίδι στην Ιθάκη» στο ραδιόφωνο του Μουτεθιδέο.
ΡΑΝ ΜΑΙΚ, Φιλέλληνας Πρωθυπουργός Νότιας Αυστραλίας
Ο φιλέλληνας πρωθυπουργός της πολιτείας της Νότιας Αυστραλίας, Μάικ Ραν, αποκάλυψε ότι οι Τούρκοι τον αποκαλούν «πόρνη της Ελλάδας», αλλά πρόσθεσε ότι αυτό δεν τον πτοεί καθόλου και θα συνεχίσει τον αγώνα του για την προάσπιση των δίκαιων εθνικών θεμάτων της ...Ελλάδας! «Είναι κάποια πράγματα που δεν είναι διαπραγματεύσιμα» τόνισε ο κ. Ραν σε μια «πύρινη ομιλία του» τόσο κατά την επίσημη έναρξη των Πανελλήνιων Αγώνων, οι οποιοι διενεργούνται κάθε χρόνο στην Αδελαϊδα, όσο και κατά την επίσημη έναρξη της καθιερωμένης ετήσιας εκδήλωσης «Γλέντι» παρουσία πολλών χιλιάδων ομογενών.
Ο κ. Ράν τόνισε πως «δεν είναι διαπραγματεύσιμα»:
• Η ελληνικότητα της Μακεδονίας.
• Η διατήρηση των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο.
• Η κατοχή της Κύπρου από τουρκικά στρατεύματα.
«Δεν μπορούν και δεν επιτρέπεται», σημείωσε ο Αυστραλός πολιτικός, «τα Σκόπια να μονοπωλούν τον όρο Μακεδονία» και συνέχισε: «Ο αγώνας μας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα συνεχίζεται αμείωτος. Ειδικά τώρα που το νέο Μουσείο της Ακρόπολης ολοκληρώνεται» για να καταλήξει: «Συνεχίζουμε τον αγώνα μας και για την επανένωση της Κύπρου και την δίκαιη και βιώσιμη λύση του προβλήματός της».
Ο κ. Ραν και ο κ. Χάμιλτον-Σμιθ ήταν μεταξύ των πολλών επισήμων που παρέστησαν στην εναρκτήρια εκδήλωση για τους Πανελλήνιους Αγώνες που διεξάγονται στην Αδελαΐδα και οργανώνονται από το Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού Ωκεανίας.
DrAhmedEtman, Αίγυπτος
Καθηγητής Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Καϊρου και Πρόεδρος του Ανωτέρω Τμήματος, ιδρυτής και Πρόεδρος της Αιγυπτιακής Κοινότητας Ελληνικών και Ρωμαϊκών Σπουδών, μέλος του Συλλόγου Ελληνο-Αιγυπτιακής φιλίας, εκπρόσωπος του «Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού». Έχει μεταφράσει την Ιλιάδα του Ομήρου στην αραβική γλώσσα και για το τεράστιο αυτό έργο του έχει τιμηθεί από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από το Δήμαρχο Αθηναίων, από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, από το Σύλλογο Ελλήνων Αιγυπτιωτών, καθώς και από το Σύλλογο Απόδημου Ελληνισμού «Καβάφης».
ΕΠΙΛΟΓΟΣ :
Τόσο η αρχαία ελληνική γραμματεία, όσο και ο πολιτισμός αποτελούσαν και θα αποτελούν και στο μέλλον αντικείμενο έρευνας και στοχασμού από ανθρώπους του πνεύματος, των γραμμάτων και των τεχνών ανά τον κόσμο. Χρέος δικό μας είναι να τους προσφέρουμε την υποδομή και το πλαίσιο , όπως για παράδειγμα η δυνάμωση των Κέντρων Ελληνικών Σπουδών και των Εδρών Ελληνικών στα ξένα πανεπιστήμια. Η διεύρυνση και ο εμπλουτισμός των παραπάνω θα ενισχύει τον Φιλελληνισμό. Στο εύλογο ερώτημα αν χρειαζόμαστε τον Φιλελληνισμό η απάντηση είναι περίτρανα ΝΑΙ. Σε ‘έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς , οι συσχετισμοί των δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο παραμένουν ρευστοί, η μικρή και ολιγάριθμη Ελλάδα μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να περιμένει από ένα διευρυνόμενο κύμα Φιλελληνισμού. Τα μακροχρόνια οφέλη μπορούν να διαφανούν στον κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό τομέα. Το κτίσιμο συμμαχιών της χώρας στο διεθνές στερέωμα απαιτεί έναν διαρκή και επίπονο αγώνα. Αυτόν τον αγώνα θα πρέπει να τον συνεχίσουμε.
ΠΗΓΕΣ: 1. Ηλεκτρονική εφημερίδα :”Huffingtonpost.gr”
2. εφημερίδαRealNews(2012)
3. Αρχεία Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού
4. ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου