Η Θεσ­σα­λο­νί­κη των τε­λευ­ταί­ων ετών πριν από τον Β’ΠΠ προ­σπα­θού­σε να απορ­ρο­φή­σει τις ανα­τα­ρά­ξεις της πε­ρα­σμέ­νης 15ετί­ας: την έλευ­ση των προ­σφύ­γων σε μια κα­τε­στραμ­μέ­νη από πυρ­κα­γιά πό­λη, την οικο­νο­μι­κή κρί­ση, τον δι­ά­χυ­το αντι­ση­μι­τι­σμό, τα συ­νε­χή πρα­ξι­κο­πή­μα­τα κ.ο.κ.

Η 5ετία της Δι­κτα­το­ρί­ας του Ι.Με­τα­ξά έφε­ρε την δι­ά­λυ­ση της ΕΕΕ και των χα­λυ­βδό­κρα­νων, των προ­σκό­πων και πα­ρεμ­φε­ρών ορ­γα­νώ­σε­ων, μια οικο­νο­μι­κή στα­θε­ρό­τη­τα και μια επι­βαλ­λό­με­νη κοι­νω­νι­κή γα­λή­νη που βα­σί­ζο­νταν στην εκτό­πι­ση-εξο­ρία των αρι­στε­ρών «τα­ρα­ξι­ών» του με­σο­πο­λέ­μου, πα­ράλ­λη­λα με μυ­στι­κή προ­ε­τοι­μα­σία της χώ­ρας εν όψει ενός προ­βλε­πό­με­νου πο­λέ­μου.

Πώς ανα­τρά­πη­καν όλα με τη Γερ­μα­νι­κή Κα­το­χή 1941-1944; Πώς αντέ­δρα­σε η κοι­νω­νία και οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις της πό­λης στον αφα­νι­σμό των Εβραί­ων κα­τοί­κων της; Πού βρέ­θη­καν τό­σες ύαι­νες να πέ­σουν πά­νω στην εβρα­ϊ­κή πε­ρι­ου­σία; Ποιοι ήταν οι δο­σί­λο­γοι που συ­νερ­γά­στη­καν με κά­θε τρό­πο με τον κα­τα­κτη­τή, πώς έδρα­σαν και τι απε­κό­μι­σαν; Πώς συ­μπε­ρι­φερ­θή­καν τα θε­σμι­κά όρ­γα­να της πό­λης σε όλη αυτή την κρί­σι­μη πε­ρί­ο­δο; Πώς αντι­με­τώ­πι­σε τον δο­σι­λο­γι­σμό η Δι­και­ο­σύ­νη με­τά την Απε­λευ­θέ­ρω­ση; Τι απέ­γι­νε με τους «κα­τά την Κα­το­χήν πλου­τί­σα­ντας»; Ποιοι ήταν οι νέοι «εύπο­ροι» στο τέ­λος της δε­κα­ε­τί­ας 1941-1949; Έγι­νε μια ανα­δι­α­νο­μή του πλού­του στην πό­λη; Λει­τούρ­γη­σαν πά­λι οι πα­λι­ές Ισ­ρα­η­λι­τι­κές επι­χει­ρή­σεις; Ιδρύ­θη­καν νέ­ες;

Τις απα­ντή­σεις επι­δι­ώ­κει να δώ­σει το ιστο­ρι­κό αυτό δο­κί­μιο, το οποίο βα­σί­ζε­ται στη Δι­δα­κτο­ρι­κή Δι­α­τρι­βή του συγ­γρα­φέα που εγκρί­θη­κε από το Τμή­μα Πο­λι­τι­κών Επι­στη­μών του ΑΠΘ τον Ιού­λιο 2022.

---

Ο Γι­άν­νης Κα­ρα­τζό­γλου γεν­νή­θη­κε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη το 1946. Σπού­δα­σε Οικο­νο­μι­κά και Δι­οί­κη­ση Επι­χει­ρή­σε­ων (ΜΒΑ) και είναι κά­το­χος Masters από το Brunel University και Δι­δα­κτο­ρι­κού στις Πο­λι­τι­κές Επι­στή­μες από το ΑΠΘ. Μέ­λος της Εται­ρεί­ας Λο­γο­τε­χνών Θεσ­σα­λο­νί­κης, έχει δη­μο­σι­εύ­σει 7 ποι­η­τι­κές συλ­λο­γές, όπως και δο­κί­μια κρι­τι­κής. Eίναι τα­κτι­κός συ­νερ­γά­της του πε­ρι­ο­δι­κού Θεσ­σα­λο­νι­κέ­ων πό­λις με ιστο­ρι­κές με­λέ­τες και άρ­θρα.

Από το Επί­κε­ντρο κυ­κλο­φο­ρούν τα ακό­λου­θα βι­βλία, που έγρα­ψε ή επι­με­λή­θη­κε:

1) Ο Αφα­νι­σμός των Θεσ­σα­λο­νι­κέ­ων Εβραί­ων της Γαλ­λί­ας, ένα kadish για τους «δι­κούς μας» Γάλ­λους, 2014.

2) Το Ημε­ρο­λό­γιο Κα­το­χής του Βε­νι­α­μίν Κα­πόν, 1446 μέ­ρες αγω­νί­ας, 2018.

3) Εκλο­γι­κή γε­ω­γρα­φία και εθνο­τι­κές-κοι­νω­νι­κές με­τα­βο­λές της Θεσ­σα­λο­νί­κης 1915-2019, 2019.

4) Οι Ντον­μέ της Θεσ­σα­λο­νί­κης, 2020

5) Με­σεγ­γυ­ού­χοι και Δο­σί­λο­γοι και το τέ­λος της εβρα­ϊ­κής επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας στην κα­το­χι­κή Θεσ­σα­λο­νί­κη, 2023.

---

«Η συμ­βο­λή του Κα­ρα­τζό­γλου έχει ιδι­αί­τε­ρη ση­μα­σία στην επο­χή που οι τε­λευ­ταίοι επι­ζώ­ντες του Ολο­καυ­τώ­μα­τος πε­θαί­νουν και γί­νο­νται προ­σπά­θει­ες από πλευ­ράς των «αρ­νη­τών του Ολο­καυ­τώ­μα­τος» να σα­μπο­τά­ρουν τα όποια σχέ­δια μνή­μης». — Orly Meron

«Χαι­ρε­τί­ζω την δου­λειά του Γι­άν­νη με σε­βα­σμό και θαυ­μα­σμό για την υπο­μο­νή του να κα­τα­γρά­ψει με κά­θε λε­πτο­μέ­ρεια τiσυ­νέ­βη αυτήν την δε­κα­ε­τία, έτσι ώστε να μας προ­τρέ­ψει να απο­κα­τα­στή­σου­με την αστι­κή συ­νεί­δη­ση που οι Θεσ­σα­λο­νι­κείς είχαν κά­πο­τε». — Γι­άν­νης Μπου­τά­ρης